Λουκάς Παπαδήμος

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ

Μου δίνει την εντύπωση ενός ανθρώπου ερμητικά κλειστού, που έμαθε να ποτίζει τη ζωή του από το ίδιο ποτάμι. Του ειδικού. Θα κυβερνήσει λίγες εβδομάδες, ως ελληνόφωνος ειδικός, όπως θα λέγαμε «Θραξ ιππέας». Δηλαδή πάντοτε θα αισθάνεται βαθιά ευγνωμοσύνη για τους ανθρώπους που τον στήριξαν στον αλλόγλωσσο, παράξενο χώρο, για τον οποίον κάθε Ελληνας έχει αισθήματα φόβου, απώθησης και (όποτε μπορεί) εύκολης απόρριψης. Πάντα, εννοώ, θα θεωρεί ικανότερο σώμα ιππέων, το άριστο θεσσαλικό, ακόμη κι αν έμαθε να καλπάζει με το δικό του ίππο στα ορεινά της Δρουσιπάρας. Δε θα υποτιμήσει ποτέ τη γνώση των Ταγών.

Αντε, λίγες προφητείες, ώσπου να προκύψει το ολιγομελές υπουργικό σχήμα, με το οποίο άπαντες αισθανόμαστε την κρυφή ηδονή ενός φιλικού χτυπήματος στον ώμο.

Η τοπογραφία του νέου χώρου

Το Φάληρο σήμερα

Του Πάνου Θεοδωρίδη

Δεν υπάρχει, ως γνωστόν, Τιπούκειτος, ως πρόσωπο. Πρόκειται για την έκφραση «τι, πού κείται», δηλαδή για έναν πίνακα περιεχομένων. Στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, που έζησε (γουστόζικα και γρήγορα τα περιγράφει ο Μαζάουερ) εποχές εισαγωγής οδών και πλατειών, αρχικά μέσα από την οθωμανική τοπική διοίκηση και αργότερα, στην εποχή του εκσυγχρονισμού, διευρύνσεις οδών, διευθετήσεις οικοδομικών τετραγώνων και ονομασίες νέων οικιστικών πόλων, η ώρα της αλλαγής κράτους, αλλαγής διοίκησης και αλλαγής πληθυσμών, ήταν τόσο απότομη, ώστε δεν επέζησε παλαιό τοπωνύμιο.

Πάρα πολλά μέρη μέσα και γύρω από τη Σαλονίκη κράτησαν τα ονόματά τους επί πεντακόσια και παραπάνω χρόνια. Επτακοσίων και βάλε ετών είναι η Επανομή, οι Ζουμπάτες, το Μεσημέρι, το Σέδες.

Ο Τζίμης ο Εσπας

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ

Το χωριό μας ήταν θλιμμένο και κακορίζικο. Παρόλο που καταγόμαστε από Ορέστες και Μολοσσούς, το μόνο υγρό στοιχείο ήταν μια γκιόλα πήχτρα στο κουνούπι, αλλά ενταγμένη στη συνθήκη Ραμσάρ, και είκοσι σπίτια κατοικημένα από συνταξιούχους και έναν αλητάμπουρα που έκανε χρόνια στη Γερμανία και στη φυλακή, όχι αναγκαστικά με αυτήν τη σειρά, τον Τζίμη τον Εσπα.

Τον λεγαμε έτσι επειδή μόλις άκουγε για «Εσπα» στην τηλεόραση, πριν μάθουμε την είδηση, αυτός την ξεφούρνιζε. Είτε ήταν για φράγμα, είτε για μουσείο, είτε για δημοτικό πανηγύρι, ο Τζίμης το προέβλεπε. Κι όταν τον ρωτούσαμε, έλεγε πως είχε κάνει Γερμανία και ήξερε τα κόλπα.

Τα νερά της Μυγδονίας

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ

Κανένας τόπος δεν προϊδεάζει τόσο πως διασχίζοντάς τον θα υπάρξουν προβλήματα με τα υδραυλικά του, όσο η Μυγδονία. Εννοώ την πεδιάδα με τις δύο λίμνες, Κορώνεια και Βόλβη. Μαζεύει νερά από τα πρόβουνα των Κρουσίων και τα λοφάκια του Κιλκισίου και μέσα από δυο κλιμακωτές πεδιάδες, από τα Ζερβοχώρια. Ειδικά ο ποταμός Αμμίτης κατεβάζει τέτοια κροκάλα, που θα μπορούσε να κροκαλοστρώσει τη Μακεδονία. Τα ρέματα φουσκώνουν απότομα, ενώ το νερό, υπόγειο και υπέργειο, βγαίνει, αναβλύζει συνεχώς, είτε αποξηραίνεις τις γκιόλες είτε όχι.

Ολόγυρα έχει τις λιμνούλες Τάκι και Κάρι, τις πανέμορφες βρομολίμνες στο Μαύροβο και ατέλειωτα ανεβοκατεβάσματα των λιμνών, που εσείς βέβαια πιστεύετε ότι φταίνε οι εχθροί των οικολόγων, αλλά κανένας δε μου ερμηνεύει τι στο διάτανο θέλει ένα κτίσμα θεμελιωμένο τέσσερα μέτρα βαθιά στη Μεγάλη Βόλβη. Οπως συμβαίνει στη Μακεδονία, οι λίμνες ανεβοκατεβαίνουν. Οποιος θυμάται τη Βόλβη την παραμονή του μεγάλου σεισμού του 1978 ας το μαρτυρήσει.

Το τραγούδι του καμηλιέρη

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ

Επειδή θέλω να δείξω πως η Θεσσαλονίκη ήταν πρόσφατα μια έρημος, έψαξα για καμιά καλή φωτογραφία ερήμου, έχοντας να επιλέξω μεταξύ Σαχάρας, Βενεζουέλας και άλλων όμορφων ασκητικών τοπίων. Ωστε να εικονογραφήσω τις λέξεις μου πειστικά, κυρίως για τους αναγνώστες που δεν ήταν στη Σαλονίκη το Σαββατοκύριακο. Πάει αυτό. Μετά, σκέφτηκα συνειρμούς. Ξέρετε, η τέχνη του συγγραφέα βρίσκεται αρκετές φορές στην ικανότητα να λες «έρημος» και περνάει από το μυαλό του αναγνώστη η Λιβύη, καμήλες βακτριανές και δρομάδες, το τραγούδι του καμηλιέρη, τέτοια.

Αυτή η αναγωγή σημαίνει πως όλοι οι ορισμοί της πόλης, τα σύμβολά της, οι ηγέτες της και ο πληθυσμός της πρέπει να θυμίζουν το κύριο αντικείμενο της μεταφοράς: αμμώδεις θίνες αντί τον Πύργο το Λευκό, φελάχους και καμήλες αντί πληθυσμού και οχημάτων, και βέβαια καμηλιέρηδες όχι μόνον οι οδηγοί και οι τμηματάρχες, αλλά και μεγάλος καμηλιέρης ο ανώτατος άρχων της, όπως ο δήμαρχος.

Κάτοικοι, υπήκοοι και περαστικοί

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ

Ερχονται μέρες που ξυπνάω με καλή διάθεση και ένα σύννεφο από σαχλαμάρες με ξενερίζει. Οπως πολλοί ηλικιωμένοι, δουλεύω στο μεγαλύτερο μέρος της νύχτας και συνήθως αλλάζω για ποικιλία κανάλια. Πάνω από τα τρία τέταρτα των ελληνικών εκπομπών, είτε μιλάμε για διαφημίσεις, είτε για ντοκιμαντέρ και ειδήσεις, βρίσκονται στη λεπτή κόκκινη γραμμή της φύσης, της οικολογίας και του γενικού ξενερώματος.

Εχω πάντα τεράστιο ενδιαφέρον για τον πλανήτη, υποστηρίζω στην ανακύκλωση τη θεωρία «αυτός που ανακυκλώνει πρέπει να αμείβεται», δεν πιστεύω λέξη τσακιστή για την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή της Γαίας, αλλά επιμένω πως η οικολογία και τα σχετικά καλώς θεωρείται θρησκεία των «προχώ» τμημάτων του γενικού πληθυσμού, επειδή η μόνη πίστη μου σχετίζεται με την ανάγκη να καθαρίζουμε αμέσως και τελεσίδικα ό,τι ανθρωπογενές βρομίζει το φυσικό χώρο.

Μπλόκο Σιθωνίας

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ

Κασσάνδρα πήγα προσφάτως, είπα να χαλαλίσω μισό ντεπόζιτο για Σιθωνία. Δώδεκα χρόνια είχα να πάω. Πάλι μαύρισε η ψυχή μου. Η περιοχή που διέτρεξα είναι σε μεγάλη εγκατάλειψη. Αν εξαιρέσεις το δρόμο του Πολυγύρου, δεν ξέρω να έγινε κανένα έργο. Για την ακρίβεια, έπεσαν πολλές ιδιωτικές επενδύσεις, ξενοδοχεία, κάτι μαζικές κατοικίες και μεζονέτες σε πολύ παράξενα κατηφορικά οικόπεδα, θαρρείς και οι ιδιοκτήτες τους γεννήθηκαν με αετίσια νυχοποδαράκια και κρύβουν τα αβγά τους στα γκρεμνά. Υπάρχουν επίσης ξενώνες και πλήθος ενοικιαζομένων. Και στους δρόμους, το Εμπόριον. Δημόσια επένδυση, δε νομίζω.

Εχουν βέβαια χτυπηθεί αρκετά οι άνθρωποι και από την Κρίση -από τις Καλύβες Πολυγύρου, τον πιο χτισμένο προσφάτως συνοικισμό (μου φάνηκε από ένα αεροπανό ότι πάει να φτιάξει κάτι εμποροπανηγυρικόν δικό του, διότι ο Αη Μάμας είναι πολύ μακριά και δε θέλουν να κάψουν μπετζίνες) έως τη διασταύρωση προς νότο. Ασ' τα αυτά να τα παίρνει το αεράκι. Γι' άλλο γράφω.

Η φαρμακογλωσσιά

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ

Σε μερικούς παροικούντες τη γειτονιά μου είναι γνωστό το κόμμα που συμπαθώ, ενώ σε ακόμη λιγότερους είναι γνωστό πως αυτό το κόμμα δεν εκπροσωπήθηκε ποτέ στην ελληνική Βουλή. Ωστόσο, έχω τη χαρά και την τιμή να θεωρώ φίλους σεβαστούς και τιμημένους λιγότερους από δέκα πολιτικούς από διάφορα κόμματα και σε διαφορετικούς βαθμούς συμπολίτευσης ή αντιπολίτευσης. Τις τελευταίες μέρες, το ΠΑΣΟΚ έπαθε μιας μορφής ειλεό, «έσφιξαν» οι χαλαροί οπαδοί και περιμένουν κυρίως ένα πράγμα: αν θα τα καταφέρει ο Βενιζέλος σε αυτό το πολιτικό παίγνιο όπου οικειοθελώς εφόρμησε.

Σε μερικούς μήνες κλείνει μια τετραετία από εκείνην την αναμέτρηση μεταξύ Παπανδρέου και Βενιζέλου, που ανέδειξε σε μια εκλογική εσωκομματική αναμέτρηση νικητή για την ηγεσία το σημερινό πρωθυπουργό. Ενδιαμέσως, δοκιμάστηκαν όλοι νομίζω σε διάφορες επιχειρήσεις και επιχειρήματα εξουσίας, ίσως με εξαίρεση τον Μίμη Ανδρουλάκη.

Το νέο σήμα

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ

Το παλιό σήμα της Νέας Δημοκρατίας ήταν όπως σύμπαντα τα σήματα των κομμάτων. Ενας ισχυρός συνδυασμός συμβόλων που τα χαρακτήριζε η ασκήμια. Δεν ήταν χέρι κρατούντος δάδα εκείνο, αλλά μια πυγμή. Και η δάδα έδειχνε μάλλον να καίει την πυγμή και όχι να φωτίζει.

Το νέο της σήμα, πάντως, προκαλεί απορίες. Και μπορεί να έχουν προκαταβολικά δίκιο αυτοί που δεν πολυδίνουν σημασία στα σήματα και στους συμβολισμούς, αλλά έως ένα ορισμένο όριο. Μην ξεχνάμε ότι εξακολουθεί και είναι πανεύκολο για ένα γρουσούζη καιροσκόπο με μάτι που κόβει, να ξεχωρίζει από εκατό μέτρα το μέσο ψηφοφόρο της Νέας Δημοκρατίας, ενώ τα στελέχη της μπορούν να ανιχνευτούν και από μισό χιλιόμετρο. 

Κάτι η λάμψη του υφάσματος που προκρίνουν για κοστουμάρισμα, κάτι το κόντρα ξύρισμα και η λιπώδης λοσιόν με την οποία θωρακίζονται, όταν είναι να επέλθει κάποιος επίσημος, εύκολο γίνεται με λίγη εξάσκηση.

Γέννα

κλικ στην φωτογραφία για μεγέθυνση

Στον τόπο της Γέννας, πριν έξι αιώνες, οι άνθρωποι ζούσαν ο ένας επάνω στον άλλο. Εργαστήρια, μύλοι, εργασία για όλους.

Σήμερα το μέρος είναι γνωστό για τους λιθοσωρούς, τις σαύρες και τα σύκα του. Ούτε καν το λένε Γέννα.

Φωτογραφία: Δημήτρης Ταλιάνης
Κείμενο: Πάνος Θεοδωρίδης
Από το λεύκωμα: Γη της Μακεδονίας