Πέμπτη 29 Απριλίου 2010

Η Αξιοποίηση του Κοτσιαναίικου


Μια ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας.

Είναι καιρός για πρωτοβουλίες και αποφάσεις.

Σε προηγούμενο κείμενό μου, που δημοσιεύθηκε στο πασίγνωστο και μοναδικό στο είδος του Λαογραφικό Περιοδικό ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ(τεύχος 54, Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2009) -που επιμελείται ο γνωστός και διακεκριμένος εκπαιδευτικός και συγγραφέας Γιάν. Κανατάς - παρουσίασα τους λόγους που επιβάλλουν την αξιοποίηση του ΚΟΤΣΙΑΝΑΙΙΚΟΥ, προκειμένου να προβληθεί η οικονομική ανάπτυξη του Πολυγύρου του προπερασμένου αιώνα τότε που άρχισε να εμφανίζεται και η βιομηχανική παραγωγή στο χώρο της Μακεδονίας και όχι μόνο αυτό.

Εχει λεχθεί ότι με την αποκατάσταση του ΚΟΤΣΙΑΝΑΙΙΚΟΥ επιτυγχάνουμε και προβάλλουμε τρία πράγματα

1. την ανάδειξη μιάς μοναδικής παραγωγικής διαδικασίας – του προ περασμένου αιώνα - ελαιοτριβείου1, βρωσίμων ελαιών, οινοποιείου, εκτροφής μεταξοσκωλήκων και μετάξης

2. την παρουσίαση του λαογραφικού υλικού - ό,τι απέμεινε από το μεγάλο και ανεπανάληπτο λαογραφικό αρχείο - του Στέφανου Κότσιανου και άλλων συναφών στοιχείων που υπάρχουν και που θα μπορούσαν να εκτεθούν σε Λαογραφικό Μουσείο και

3. την τοποθέτηση κέρινων ομοιωμάτων κατά το πρότυπο του Μουσείου Π. ΒΡΕΛΗ των Ιωννίνων με σκηνές από τις επαναστάσεις του Πολυγύρου, του χαλασμού της Κασσάνδρας κλπ

Η παρουσίαση όλων αυτών στο Λαογραφικό Μουσείο θα δόσει αναμφίβολα νέα ώθηση στην προβολή του Πολυγύρου και της Χαλκιδικής γενικότερα και εν πάση περιπτώσει θα βοηθήσει τα μέγιστα στην ανάδειξη της ελληνικότητας, της ζωντάνιας και της συμβολής των παππούδων μας στους αγώνες του Εθνους .

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΓΙΑ

Θα πρέπει να επενθυμίζουμε συνεχώς προς κάθε κατεύθυνση, ότι η επανάσταση του Πολυγύρου και της Χαλκιδικής

- δίδει και αυτή αποστομωτική απάντηση σε κακόβουλες απόψεις για τα αίτια και τους σκοπούς της ελληνικής επανάστασης του 1821.

- Ο Πολύγυρος και η Χαλκιδική ήταν η μοναδική περιοχή της Βορείου Ελλάδας που επαναστάτησε, σχεδόν ταυτόχρονα με τις άλλες περιοχές της Ελλάδας και των νησιών το 1821, παρά την εγγύτητά της με το κέντρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ευθυγραμμιζόμενη και αυτή – και μάλιστα ταχύτατα, χωρίς αμφιταλαντεύσεις - με όλον τον ελληνισμό. Το τίμημα όμως που πλήρωσε ήταν βαρύτατο. Αυτή πρώτη γνώρισε την αγριότητα και τη σκληράδα του κατακτητή. Θα περάσουν πολλά χρόνια για να λαλίσει κόκορας στη Χαλκιδική έγραφε με περισσή χυδαιότητα ο αρχιστράτηγος των τουρκικών στρατευμάτων στην αναφορά του προς το Σουλτάνο.

- Με τη θυσία όμως αυτή καθηλώθηκε μία ισχυρότατη τουρκική στρατιά στη Βόρεια Ελλάδα και δεν μπόρεσε να προωθηθεί προς νότο και να δημιουργήσει σοβαρά, σοβαρότατα, προβλήματα στην εκεί επανάσταση κατά το πρώτο χρόνο της εκδήλωσής της

- Η αυτοθυσία όμως αυτή του Πολυγύρου και της Χαλκιδικής δεν αναγνωρίστηκε μέχρι σήμερα, όπως έπρεπε και όπως έγινε σε άλλες περιπτώσεις.

Με τα δεδομένα αυτά θα έλεγα, ότι η ολοκλήρωση, ως άνω, του διευρυμένου αυτού τοπικού Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Πολυγύρου είναι έργο εθνικών διαστάσεων και ως τέτοιο πρέπει να προβάλλεται προς κάθε κατεύθυνση και που εκτός των άλλων θα συνέβαλε αποφασιστικά στην αντιμετώπιση και του γενικότερου προβλήματος, που επισήμανε και ο άλλοτε πρωθυπουργός, ακαδημαϊκός, κλπ Παν. Κανελλόπουλος στον εορτασμό των επαναστάσεων της Χαλκιδικής, που έγινε στο Πολύγυρο το 1954(13-6-54) και ο οποίος, απαντώντας σε προσφώνηση του τότε δημάρχου, ως εκπρόσωπος της Κυβέρνησης και με την ιδιότητα του Υπουργού Εθνικής Αμύνης είπε2:

«…Αν εις σας τους κατοίκους της Χαλκιδικής είναι γνωστά τα γεγονότα των 1821 και 1854, εις τους πολλούς όμως είναι άγνωστα. Δεν είναι γνωσταί εις όλην την Ελλάδα αι μαρτυρικαί σελίδες και αι δοκιμασίαι της Βορείου Ελλάδος και ειδικώτερον της Χαλκιδικής, της οποίας τιμώμεν σήμερον την ένδοξον και με αίμα ηρώων και μαρτύρων συνυφασμένην ιστορίαν….»

Για να προσθέσει πιο κάτω:

“…Είναι ανάγκη όθεν όπως η διδασκομένη εις τα σχολεία ιστορία συμπληρωθεί δια να γνωρίσει και ο Νότος την ιστορίαν του Βορρά. Ο Βορράς γνωρίζει τα γεγονότα που εσημειώθησαν εις τον Νότον, ενώ ο Νότος ουδέν γνωρίζει περί Βορρά…»

Η δημιουργία λοιπόν. ενός αξιόλογου τοπικού Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου στην πρωτεύουσα του νομού μας είναι επιβεβλημένη για πολλούς λόγους τοπικούς και εθνικούς. Είναι εργασία επίπονη και πολυεπίπεδη. Απαιτεί συστηματική προσπάθεια από πολλούς για πολλά χρόνια. Και πολλά βέβαια θα εξαρτηθούν από τον φορέα, που θα επιλεγεί για την υλοποίηση του μεγάλου, του μέγιστου αυτού σκοπού, για τα λαογραφικά δεδομένα του Πολυγύρου και γενικότερα της προβολής της ιστορίας της Χαλκιδικής

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

Με τις σκέψεις αυτές, ας μου επιτραπεί, σ΄αυτή τη φάση, να κάνω ορισμένες σκέψεις και να προβάλλω ορισμένες απόψεις, που κατά τη γνώμη μου, θα βοηθήσουν την πραγμάτωση του παραπάνω σκοπού:.

1. Να ορισθεί ένας φορέας που θα αναλάβει τις δέουσες πρωτοβουλίες και θα υλοποιήσει τις επιβαλλόμενες εκ των πραγμάτων κινήσεις. Κατ΄αρχήν πρέπει να αποκλεισθούν οι υπηρεσίες του Δήμου. Αυτό διδάσκει η πλούσια εμπειρία που υπάρχει στις πόλεις της Δυτ. Μακεδονίας, όπου εδώ και πολλά χρόνια ανθούν σχετικές δραστηριότητες. Αλλωστε με τον Καποδήστρια 2 ή τον Καλλικράτη θα υπάρξουν, κατ΄ανάγκην - και στο Δήμο Πολυγύρου - πολλές και πιεστικές ανάγκες, εργασίες αναδιάρθρωσης κλπ που δεν θα επιτρέπουν την ενασχόληση του με τα προβλήματα του Λαογραφικού Μουσείου. Επιβάλλεται έτσι, εκ των πραγμάτων, να ορισθεί άλλος φορέας.

2. Ως καταλληλότερο φορέα θα ήθελα να προβάλλω το Σύλλογο Φίλων των Ιδρυμάτων Στέφανου Κότσιανου με την ίδια ή και με άλλη ονομασία. Ο Σύλλογος αυτός απαρτίζεται από διακεκριμένους και προβεβλημένους πολίτες της κοινωνίας του Πολυγύρου και απέδειξε ότι διαθέτει ζωντάνια και αποτελεσματικότητα.

3. Μία άλλη διαδικασία θα ήταν η σύγκληση – με πρωτοβουλία του Δήμου - μιάς ευρύτατης σύσκεψης με συμμετοχή προσωπικοτήτων, ενδιαφερομένων σωματείων κλπ εκ Πολυγύρου και άλλων περιοχών προς ανάδειξη του καταληλότερου φορέα

4. Είναι ανάγκη να διευκρινισθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς του Κοτσιαναίικου. Στις 29-7-2010 ο Δήμος και η ΙΛΕΧ μας είπαν από κοινού και σε όλους τους τόνους, ότι έγινε πράξη δωρεάς, προς το Δήμο Πολυγύρου, της οικίας Στέφ. Κοτσιάνου, δηλ των 2/3 περίπου του Κοτσιαναίικου συγκροτήματος, Μετά παρέλευση όμως εξαμήνου η ΗΛΕΧ στην ιστοσελίδα της ανέγραψε, ότι τότε δεν έγινε δωρεά αλλά μία απλή παραχώρηση κατά χρήση, ενώ ο Δήμος ετήρησε και τηρεί περίεργη σιωπή. Ούτε και στην ιστοσελίδα του ο Δήμος Πολυγύρου έγραψε ποτέ τίποτε το σχετικό. Και όμως οι Δημότες Πολυγύρου έχουν δικαίωμα - και εκ του Νόμου - για πληροφόρηση πάνω σε ένα θέμα γενικότερου τοπικού ενδιαφέροντος, το οποίο μάλιστα υπήρξε και βασικό θέμα προεκλογικών προγραμματικών δηλώσεων

5. Ομοίως να τακτοποιηθεί και η δαιδαλώδης, ως λέγεται, διοικητική μορφή του υπό σύσταση Λαογραφικού Μουσείου. Το φημολογούμενο καθεστώς θα δημιουργήσει αναμφίβολα προστριβές και μεγάλες καθυστερήσεις.

6. Εφόσον για τα παραπάνω προβλήματα 4 και 5 έχουμε σύγχυση και επίμονη σιγή, η προσφυγή στη δικαιοσύνη θα ήταν ίσως η πιό αποτελεσματική ενέργεια για την επίλυση των αδιεξόδων, που έχουν δημιουργηθεί. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να υπενθυμίσω και να τονίσω την ύπάρξη μίας νομικής προεργασίας του θέματος. Εχει συνταχθεί μια εμπεριστατωμένη, πολυσέλιδη νομική μελέτη από τον Προέδρο του Συλλόγου Φίλων των Ιδρυμάτων Στεφ. Κότσιανου – του κ. Λαζ. Μπουλάκη, γνωστού διακεκριμένου Δικηγόρου και τ. βουλευτού - που αποφαίνεται ότι η δωρεά της οικίας του Στέφ. Κότσιανου προς τη Λαογραφική Εταιρεία είναι άκυρη. Δεν έχει νομική βάση.

7. Πλέον αυτών και συμπληρωματικά πρέπει να προβληθεί και να καταγγελθεί - - με προσφυγή πάλι στη Δικαιοσύνη - και το άλλο μείζον θέμα της εγκυρότητας των απόφασεων της ΙΛΕΧ, εφόσον από το Δ.Σ της Εταιρείας αποβλήθηκαν ατύπως και αποκρύπτετο ακόμη και αυτή η συμμετοχή στο Δ.Σ. της - κατά παράβαση του Καταστατικού της ΙΛΕΧ3 - των Δημάρχων Πολυγύρου, Αρναίας, Ιερισσού, Ν. Μουδανιών και Κασσανδρείας, ως συνάγεται και από το γνωστό ενημερωτικό βιβλιάριο της περί της οικίας Στεφ. Κότσιανου4 – όπου δεν αναφέρεται ούτε και αυτή ακόμη η ύπαρξη και συμμετοχή στο Δ.Σ. της Εταιρείας των παραπάνω 5 Δημάρχων δηλ. του 40% περίπου εκ των μελών του Δ.Σ. της και μάλιστα μελών με ιδιαίτερη εγκυρότητα, βαρύτητα γνώμης και μεγάλης αποδοχής.

8. Να αναληφθούν από το Δήμο οι αναγκαίες πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση της τακτοποίησης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και των υπολοίπων τμημάτων του οικοδομικού συγκροτήματος του Κοτσιαναίικου, με σκοπό οι εργασίες αναστήλωσης να είναι ολοκληρωμένες και να γίνουν σ΄όλο το συγκρότημα, να συμπεριλάβουν δηλ. όλο το Κοτσιαναίικο.

9. Να γίνει τροποποίηση του σχεδίου πόλεως της περιοχής, ώστε να μη υπάρχει διαχωρισμός του Κοτσιαναίικου στα δύο, όπως προβλέπεται σήμερα.

10. Να κηρυχθεί διατηρητέο το Κοτσιαναίικο.

11. Με τα πρώτα χρήματα, που αποφάσισε να διαθέσει ο Δήμος Πολυγύρου - ως ελέχθει - σαν πρώτη δόση, για το Κοτσιαναίικο, να ανατεθεί σε ειδικευμένο τεχνικό γραφείο η μελέτη αναστήλωσης του όλου συγκροτήματος με την επισήμανση ότι θα υπάρχουν σ΄αυτό πολυπληθείς επισκέψεις. Δεν αποκλείεται η μελέτη αυτή να γίνει τελικά και δωρεάν από ενδιαφερόμενους για το έργο μηχανικούς.


ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

Για τη πραγματοποίση του μεγαλοεπίβουλου αυτού έργου, του τοπικού Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Πολυγύρου. υπάρχει σοβαρότατο θέμα χρηματοδότησης. Εκτιμάται ότι αυτή ανερχεται σε 1 εκ.€ και πλέον. Δεν πρέπει όμως αυτό να μας φοβίσει. Πολλά θα εξαρτηθούν από το φορέα που θα κληθεί να υλοποιήσει το έργο. Χρειάζεται αυτοπεποίθηση. Στην εποχή μας όλα μπορούν να γίνουν. Υπάρχει αφθονία δυνατοτήτων. Καθημερινά διαβάζουμε στις εφημερίδες πολλές παρεμβάσεις σε παρόμοια έργα, παρομοίου κοστολογίου σε διάφορα μέρη της Χώρας μας. Τελευταία διαβάσαμε για την αναστήλωση παλαιού ελαιοτριβείου στη Μυτιλήνη. Αρκεί λοιπόν να υπάρξει η δέουσα προσπάθεια. Να απευθυνθούμε ψηλά και να επιχειρηματολογήσουμε σωστά, Τα επιχειρήματά μας είναι ισχυρά, ισχυρότατα

α. Να ζητηθεί η συμπαράσταση της Νομαρχίας, των βουλευτών Χαλκιδικής και άλλων και ιδίως όλων εκείνων που έχουν πρόσβαση και μπορούν να επηρεάσουν κέντρα αποφάσεων του δημοσίου ή άλλων δραστηριοτήτων.

β. Να ζητηθεί η χρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού και να υπαχθεί το όλο έργο σε κάποιο σχετικό πρόγραμμά του.

γ. Ομοίως να ζητηθεί η χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία διαθέτει και αυτή επίσης σχετικά κονδύλια και πολλά προγράμματα.

δ. Να ζητηθεί η συμπαράσταση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, που έχει κύρος και μεγάλη εμπειρία σε συναφή θέματα.

ε. Να επιδιωχθεί η εμπλοκή της Ευρωπαικής Επιτροπής στο έργο, όπως έγινε και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις.

στ. Να ανοιγεί από το Δήμο Πολυγύρου ειδικός λογαριασμός σε τράπεζες και να ζητηθεί η συνδρομή Χαλκιδικιωτών, επιχειρήσεων κλπ με κατάλληλη προβολή από τα ΜΜΕ, εφημερίδες, τηλεοράσεις, bloggers κλπ.

Τέλος δεν θα μπορούσα να μη επισημάνω και το γεγονός ότι η δημιουργία του μεγάλου αυτού τοπικού Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου, μοναδικού στο χώρο της Βορείου Ελλάδας, θα αυξήσει σημαντικά την τουριστική κίνηση και θα καταστήσει ευρύτερα γνωστή τη περιοχή μας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μία μεγάλη κατηγορία εργαζομένων και υπό την έννοια αυτή θα πρέπει ν΄αγκαλιασθεί η προσπάθεια και το όλο έργο με αγάπη και ενδιαφέρον απ΄όλους μας.

Φεβρουάριος 2010


Αθανάσιος Τσαμουρτζής,

Μηχανολόγος Ηλεκτρολόγος Ε.Μ.Π. ,
επ. Γενικός Γραμματέας του Παγχαλκιδικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ»,
Μέλος του Συλλόγου Φίλων Ιδρυμάτων Στέφανου Κότσιανου

Δεν υπάρχουν σχόλια: