Στο Πεδίον του Άρεως, στο κέντρο της πόλης, λειτουργεί από το 1999 το παράρτημα Θεσσαλονίκης του Πολεμικού Μουσείου, και παρότι δεν απέχει παρά μερικές εκατοντάδες μέτρα από τους δημοφιλέστερους προορισμούς, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, δεν είναι εξίσου γνωστό στους Θεσσαλονικείς και τους επισκέπτες. Χαρακτηριστικές είναι οι οδηγίες, για να βρει κανείς το Πολεμικό Μουσείο: "Εκεί όπου έχει στην αυλή ένα αεροπλάνο…" ή σπανιότερα «Πίσω από το ΠΑΜΑΚ».
Της Ήρας Μπλιάτκα
Πριν ακόμη ο επισκέπτης να εισέλθει στο κυρίως κτίριο, έρχεται σε επαφή με τα πρώτα εκθέματα που δεσπόζουν στον αύλειο χώρο: παροπλισμένα στρατιωτικά οχήματα, τροχοφόρα, ερπυστριοφόρα, πυροβόλα και πολυβόλα αλλά και το περίφημο αεροπλάνο-ορόσημο F5.
Τα ενδότερα του μουσείου φιλοξενούν πληθώρα εκθεμάτων που σχετίζονται με τη στρατιωτική και πολεμική ιστορία της Ελλάδας. Στολές, παράσημα, οπλισμός και υλικά αλλά και εικαστικά έργα, πίνακες, λιθογραφίες, φωτογραφίες, καθώς και η εντυπωσιακή συλλογή με δημοσιεύματα και αποκόμματα εφημερίδων από τις πλέον ταραγμένες περιόδους της ελληνικής ιστορίας.
Όλα αυτά έχουν οργανωθεί θεματικά και χρονολογικά σε εκθέσεις, για να διευκολύνουν την περιήγηση, ενώ στη μόνιμη συλλογή προστέθηκαν πρόσφατα και νέες αφιερωματικές εκθέσεις, όπως η γκαλερί «Τάγματα Αριστείας, στρατιωτικά παράσημα και όπλα» και οι «Μνήμες από τη νεότερη Ελληνική Ιστορία" από την ιδιωτική συλλογή του Βασίλειου Νικόλτσιου. Ιδιαίτερη συγκίνηση επιφυλάσσει και ο χώρος του ισογείου, που είναι αφιερωμένος στην "τραγουδίστρια της νίκης" Σοφία Βέμπο.
Μέσα από αυτή τη συλλογή της Κατερίνας Πετρίδου μπορεί κάποιος να ακούσει τις αξέχαστες μελωδίες της εποχής και να δει φορεσιές από τις συναυλίες, όπως και φωτογραφίες με τη Σοφία Βέμπο να εμψυχώνει νεαρούς φαντάρους, προτού ξεκινήσουν για το μέτωπο.
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ...
Η επίσκεψη στο Πολεμικό Μουσείο είναι ένας ιδιαίτερα ζωντανός τρόπος, για να κατανοήσει κάποιος τη φύση των σύγχρονων πολέμων και την επίδρασή τους στην ιστορική εξέλιξη της νεότερης ελληνικής κοινωνίας. Τα πολεμικά κειμήλια αφηγούνται παραστατικά τον κατάλογο αριθμών και γεγονότων που διαβάζουμε στα βιβλία, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε ότι όλα αυτά πράγματι συνέβησαν: Πόσο συχνά μπορεί κάποιος να ακουμπήσει την ιστορία;
Η γνωριμία με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν οι στρατιωτικοί αλλά και ολόκληρο το έθνος κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων, η επαφή με το στρατιωτικό εξοπλισμό και τα καθημερινά προσωπικά αντικείμενα, οι επιστολές, τα ημερολόγια και τα δελτάρια δίνουν υλική υπόσταση στις θεωρητικές γνώσεις που έχουμε οι περισσότεροι για την Επανάσταση του ’21, τους Βαλκανικούς Πολέμους και το έπος της Αλβανίας.
Λίγοι θα μείνουν ασυγκίνητοι μπροστά στο πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης, το ιδιόχειρο γαλλικό κείμενο του Ιωάννη Μεταξά με ημερομηνία υπογραφής 26 Οκτωβρίου 1912 και την πρώτη ελληνική σημαία που ανέμισε στην κορυφή του Λευκού Πύργου την ίδια ημέρα. Μία επίσκεψη στο μουσείο δεν αποτελεί παρά και ένα μάθημα ιστορίας και φυσικά έναν φόρο τιμής για όσους αγωνίστηκαν γράφοντάς την.
...ΚΑΙ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ
Είναι χαρακτηριστικό φαινόμενο ακόμη και στις μεγάλες μητροπόλεις της Ευρώπης οι κάτοικοι να σπεύδουν να δουν μουσεία και αξιοθέατα του εξωτερικού, χωρίς να έχουν επισκεφθεί αυτά που βρίσκονται κυριολεκτικά δίπλα τους. Η Θεσσαλονίκη, παρότι γνωστή για τους φραπέδες και τα τρίγωνα, έχει να προσφέρει πολλά περισσότερα και το Πολεμικό Μουσείο μπορεί να αποτελέσει μία πολύ καλή αφετηρία, για να αρχίσουμε να αναπτύσσουμε και τον «εσωτερικό τουρισμό».
Το μουσείο δέχεται επισκέπτες τις καθημερινές από τις 9 π.μ. έως τις 2 μ.μ. και τα Σαββατοκύριακα από τις 10 π.μ. μέχρι τις 2 μ.μ., χωρίς αντίτιμο εισόδου, ενώ υπεύθυνοι για τη λειτουργία του είναι φυσικά στρατιωτικοί, τόσο μόνιμοι όσο και στρατεύσιμοι. Το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών είναι μαθητές από τους περισσότερους νομούς της Βόρειας Ελλάδας, που έρχονται με οργανωμένες εκπαιδευτικές εκδρομές, ενώ μία γρήγορη ματιά στα βιβλία επισκεπτών δίνει αμέσως μία εικόνα για την εμπειρία της ξενάγησης στο μουσείο.
Η επισκεψιμότητα από ιδιώτες είναι σχετικά μικρότερη, αλλά αυτοί που προσέρχονται κάνουν λόγο για σημαντικές παραστάσεις και συναισθήματα. "Έτυχε να συνομιλήσω με ελληνοαμερικανό επισκέπτη, ο οποίος εργάζεται σε πολεμικό μουσείο του Σικάγο. Ο ενθουσιασμός του για την πληρότητα της συλλογής και την οργάνωση του μουσείου της Θεσσαλονίκης ήταν εμφανής ακόμη και μέσα από τα σπαστά ελληνικά του", μας λέει ο στρατιώτης που μας υποδέχτηκε στην είσοδο.
Όραμα του μουσείου σύμφωνα με το διευθυντή, υποστράτηγο Ιωάννη Κόντη, είναι η βελτιστοποίηση της επισκεψιμότητας. «Αποστολή μας είναι η παρακαταθήκη των ιερών κειμηλίων των αγώνων του έθνους μας, που αποδεικνύουν τη συνέχεια του Ελληνισμού. Έχουμε απευθυνθεί με επιστολές σε γραφεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του νομού Θεσσαλονίκης και όμορων νομών, προκειμένου να κοινοποιηθεί η πρόσκληση στα σχολεία», επισημαίνει ο ίδιος και συμπληρώνει: «Απευθύνουμε ακόμη πρόσκληση προς όλους τους συλλέκτες και όσους διατηρούν αντίστοιχα εκθέματα να έρθουν σε επαφή με το μουσείο, προκειμένου μέσω της διαδικασίας του χρησιδανείου αυτά να φιλοξενηθούν στους χώρους μας».
Ο πόλεμος μας διδάσκεται από τα σχολεία ακόμη ως το μέγιστο κακό, αλλά ωφελεί να θυμόμαστε ότι πολλά από τα σημαντικότερα βήματα της ανθρώπινης σκέψης και τεχνολογίας συντελέστηκαν έπειτα από πολέμους. Από αυτή τη σκέψη μπορούν να προκύψουν πολλοί γόνιμοι προβληματισμοί, χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι πρέπει να αρχίσει κανείς να βλέπει τις αιματοχυσίες με αισιοδοξία.
Πηγή: Μακεδονία
Της Ήρας Μπλιάτκα
Πριν ακόμη ο επισκέπτης να εισέλθει στο κυρίως κτίριο, έρχεται σε επαφή με τα πρώτα εκθέματα που δεσπόζουν στον αύλειο χώρο: παροπλισμένα στρατιωτικά οχήματα, τροχοφόρα, ερπυστριοφόρα, πυροβόλα και πολυβόλα αλλά και το περίφημο αεροπλάνο-ορόσημο F5.
Τα ενδότερα του μουσείου φιλοξενούν πληθώρα εκθεμάτων που σχετίζονται με τη στρατιωτική και πολεμική ιστορία της Ελλάδας. Στολές, παράσημα, οπλισμός και υλικά αλλά και εικαστικά έργα, πίνακες, λιθογραφίες, φωτογραφίες, καθώς και η εντυπωσιακή συλλογή με δημοσιεύματα και αποκόμματα εφημερίδων από τις πλέον ταραγμένες περιόδους της ελληνικής ιστορίας.
Όλα αυτά έχουν οργανωθεί θεματικά και χρονολογικά σε εκθέσεις, για να διευκολύνουν την περιήγηση, ενώ στη μόνιμη συλλογή προστέθηκαν πρόσφατα και νέες αφιερωματικές εκθέσεις, όπως η γκαλερί «Τάγματα Αριστείας, στρατιωτικά παράσημα και όπλα» και οι «Μνήμες από τη νεότερη Ελληνική Ιστορία" από την ιδιωτική συλλογή του Βασίλειου Νικόλτσιου. Ιδιαίτερη συγκίνηση επιφυλάσσει και ο χώρος του ισογείου, που είναι αφιερωμένος στην "τραγουδίστρια της νίκης" Σοφία Βέμπο.
Μέσα από αυτή τη συλλογή της Κατερίνας Πετρίδου μπορεί κάποιος να ακούσει τις αξέχαστες μελωδίες της εποχής και να δει φορεσιές από τις συναυλίες, όπως και φωτογραφίες με τη Σοφία Βέμπο να εμψυχώνει νεαρούς φαντάρους, προτού ξεκινήσουν για το μέτωπο.
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ...
Η επίσκεψη στο Πολεμικό Μουσείο είναι ένας ιδιαίτερα ζωντανός τρόπος, για να κατανοήσει κάποιος τη φύση των σύγχρονων πολέμων και την επίδρασή τους στην ιστορική εξέλιξη της νεότερης ελληνικής κοινωνίας. Τα πολεμικά κειμήλια αφηγούνται παραστατικά τον κατάλογο αριθμών και γεγονότων που διαβάζουμε στα βιβλία, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε ότι όλα αυτά πράγματι συνέβησαν: Πόσο συχνά μπορεί κάποιος να ακουμπήσει την ιστορία;
Η γνωριμία με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν οι στρατιωτικοί αλλά και ολόκληρο το έθνος κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων, η επαφή με το στρατιωτικό εξοπλισμό και τα καθημερινά προσωπικά αντικείμενα, οι επιστολές, τα ημερολόγια και τα δελτάρια δίνουν υλική υπόσταση στις θεωρητικές γνώσεις που έχουμε οι περισσότεροι για την Επανάσταση του ’21, τους Βαλκανικούς Πολέμους και το έπος της Αλβανίας.
Λίγοι θα μείνουν ασυγκίνητοι μπροστά στο πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης, το ιδιόχειρο γαλλικό κείμενο του Ιωάννη Μεταξά με ημερομηνία υπογραφής 26 Οκτωβρίου 1912 και την πρώτη ελληνική σημαία που ανέμισε στην κορυφή του Λευκού Πύργου την ίδια ημέρα. Μία επίσκεψη στο μουσείο δεν αποτελεί παρά και ένα μάθημα ιστορίας και φυσικά έναν φόρο τιμής για όσους αγωνίστηκαν γράφοντάς την.
...ΚΑΙ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ
Είναι χαρακτηριστικό φαινόμενο ακόμη και στις μεγάλες μητροπόλεις της Ευρώπης οι κάτοικοι να σπεύδουν να δουν μουσεία και αξιοθέατα του εξωτερικού, χωρίς να έχουν επισκεφθεί αυτά που βρίσκονται κυριολεκτικά δίπλα τους. Η Θεσσαλονίκη, παρότι γνωστή για τους φραπέδες και τα τρίγωνα, έχει να προσφέρει πολλά περισσότερα και το Πολεμικό Μουσείο μπορεί να αποτελέσει μία πολύ καλή αφετηρία, για να αρχίσουμε να αναπτύσσουμε και τον «εσωτερικό τουρισμό».
Το μουσείο δέχεται επισκέπτες τις καθημερινές από τις 9 π.μ. έως τις 2 μ.μ. και τα Σαββατοκύριακα από τις 10 π.μ. μέχρι τις 2 μ.μ., χωρίς αντίτιμο εισόδου, ενώ υπεύθυνοι για τη λειτουργία του είναι φυσικά στρατιωτικοί, τόσο μόνιμοι όσο και στρατεύσιμοι. Το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών είναι μαθητές από τους περισσότερους νομούς της Βόρειας Ελλάδας, που έρχονται με οργανωμένες εκπαιδευτικές εκδρομές, ενώ μία γρήγορη ματιά στα βιβλία επισκεπτών δίνει αμέσως μία εικόνα για την εμπειρία της ξενάγησης στο μουσείο.
Η επισκεψιμότητα από ιδιώτες είναι σχετικά μικρότερη, αλλά αυτοί που προσέρχονται κάνουν λόγο για σημαντικές παραστάσεις και συναισθήματα. "Έτυχε να συνομιλήσω με ελληνοαμερικανό επισκέπτη, ο οποίος εργάζεται σε πολεμικό μουσείο του Σικάγο. Ο ενθουσιασμός του για την πληρότητα της συλλογής και την οργάνωση του μουσείου της Θεσσαλονίκης ήταν εμφανής ακόμη και μέσα από τα σπαστά ελληνικά του", μας λέει ο στρατιώτης που μας υποδέχτηκε στην είσοδο.
Όραμα του μουσείου σύμφωνα με το διευθυντή, υποστράτηγο Ιωάννη Κόντη, είναι η βελτιστοποίηση της επισκεψιμότητας. «Αποστολή μας είναι η παρακαταθήκη των ιερών κειμηλίων των αγώνων του έθνους μας, που αποδεικνύουν τη συνέχεια του Ελληνισμού. Έχουμε απευθυνθεί με επιστολές σε γραφεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του νομού Θεσσαλονίκης και όμορων νομών, προκειμένου να κοινοποιηθεί η πρόσκληση στα σχολεία», επισημαίνει ο ίδιος και συμπληρώνει: «Απευθύνουμε ακόμη πρόσκληση προς όλους τους συλλέκτες και όσους διατηρούν αντίστοιχα εκθέματα να έρθουν σε επαφή με το μουσείο, προκειμένου μέσω της διαδικασίας του χρησιδανείου αυτά να φιλοξενηθούν στους χώρους μας».
Ο πόλεμος μας διδάσκεται από τα σχολεία ακόμη ως το μέγιστο κακό, αλλά ωφελεί να θυμόμαστε ότι πολλά από τα σημαντικότερα βήματα της ανθρώπινης σκέψης και τεχνολογίας συντελέστηκαν έπειτα από πολέμους. Από αυτή τη σκέψη μπορούν να προκύψουν πολλοί γόνιμοι προβληματισμοί, χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι πρέπει να αρχίσει κανείς να βλέπει τις αιματοχυσίες με αισιοδοξία.
Πηγή: Μακεδονία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου