Θεσσαλονίκη Τα ρήγματα που μας απειλούν

Ο καταστροφικός σεισμός στην πόλη Άκουιλα της Ιταλίας, που στις 6 Απριλίου 2009 ταρακούνησε συθέμελα την περιοχή και προκάλεσε το θάνατο 300 ανθρώπων, όσο μακριά και αν είναι από την Ελλάδα προβληματίζει τους επιστήμονες. Ένας τέτοιος σεισμός, λένε, προκλήθηκε από ενεργό άγνωστο μέχρι τότε ρήγμα, που βρίσκεται μέσα στην πόλη, δηλαδή κάτω από τα σπίτια.

Της Στελίνας Μαργαριτίδου

Ο καθηγητής Γεωλογίας και πρόεδρος του τομέα Γεωλογίας του ΑΠΘ Σπύρος Παυλίδης είχε πρόσφατα την ευκαιρία να επισκεφθεί την Άκουιλα μαζί με ομάδα ερευνητών και να μελετήσει από κοντά το μοιραίο ρήγμα: “Ο σεισμός της Άκουιλα έχει μεγάλη ομοιότητα με εκείνον που έγινε το 1999 στην Αθήνα. Και στις δύο περιπτώσεις είχαμε ενεργά ρήγματα μέσα σε πόλη. Ρήγματα για τα οποία δεν υπήρχαν πολλές πληροφορίες”.

ΓΝΩΣΤΟΙ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ

Το ρήγμα του Ανθεμούντα: Ένας μυστηριώδης σεισμός που συνέβη το 1752 στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, αφήνοντας πίσω του και θύματα, αποτελεί σημαντικό στοιχείο καταγραφής για ένα ρήγμα που ξεκινά από την περιοχή των Βασιλικών, διατρέχει τη λεκάνη του Ανθεμούντα και το Θερμαϊκό κόλπο και καταλήγει δυτικά της Θεσσαλονίκης, στην περιοχή της Χαλάστρας, πιθανολογούν οι ειδικοί. Διακλαδώσεις του ρήγματος περνούν από το Αγγελοχώρι, τους οικισμούς Αγίας Τριάδας, Περαίας, Νέου Ρυσίου και Σουρωτής και φθάνουν μέχρι το χωριό Γαλαρινός. Το ρήγμα βρίσκεται νότια νοτιοανατολικά της πόλης της Θεσσαλονίκης, έχει γενική διεύθυνση από τα ανατολικά προς τα δυτικά και το συνολικό μήκος του εκτιμάται ότι είναι 32 χιλιόμετρα.

Μικρορήγματα Πυλαίας - Χορτιάτη - Πανοράματος: Πριν από μερικά χρόνια η καλοκαιρινή ραστώνη χιλιάδων Θεσσαλονικέων αναστατώθηκε από τα Ρίχτερ του Χορτιάτη. “Δεν υπάρχει καμία ανησυχία”, δήλωναν οι επιστήμονες και εξηγούσαν ότι ένας ασθενής σεισμός 3 ή 4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ δεν μπορεί να διεγείρει ευρύτερα μια περιοχή. Και όμως, ανάλογα με την ταχύτητα μιας σεισμικής δόνησης ή της απόστασης από κατοικημένες περιοχές, μπορεί να προκληθούν μεγάλες ή μικρότερες ζημίες. Έτσι τα ρήγματα, όσο μικρά και εάν είναι, από τη στιγμή που είναι ενεργά και βρίσκονται μέσα στις πόλεις δημιουργούν ανησυχία στους σεισμολόγους.

Ρήγμα Αγχιάλου - Νέας Μεσήμβριας: Το ρήγμα αυτό βρίσκεται βόρεια βορειοδυτικά της πόλης της Θεσσαλονίκης και απέχει 17 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης.

Ρηξιγενείς ζώνες Μυγδονίας: Η λεκάνη της Μυγδονίας περιλαμβάνει τα κύρια ρήγματα της Μυγδονίας, η οποία περιλαμβάνει τα κύρια ρήγματα των λιμνών Λαγκαδά και Βόλβης. Τα περιφερειακά ρήγματα, τα οποία οριοθετούν τη λεκάνη, θεωρούνται σεισμικά ενεργά ή πιθανά ενεργά. Από τη συγκεκριμένη περιοχή προήλθε ο καταστροφικός σεισμός του 1978.

ΠΟΙΕΣ ΔΟΝΗΣΕΙΣ ΜΑΣ ΕΠΗΡΕΑΣΑΝ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ

Οι σεισμοί που προξένησαν βλάβες στην πόλη της Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, σύμφωνα με τις υπάρχουσες καταγραφές, είναι:

- Ο σεισμός του 1902 με κύριο μέγεθος 6,6 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ και επίκεντρο την Άσσηρο.

- Ο σεισμός του 1904, που συνεχίστηκε στη Νότια Βουλγαρία, στην πόλη Κρέσνα, με έναν κύριο σεισμό μεγέθους 7,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και έναν ισχυρό μετασεισμό 6,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, ο οποίος επηρέασε και τη Θεσσαλονίκη.

- Ο σεισμός του1905, με μέγεθος κύριου σεισμού 7,5 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ στη θαλάσσια περιοχή του Β. Αιγαίου, στο Άγιο Όρος. Με αυτόν ολοκληρώθηκε η σεισμική έξαρση των αρχών του 20ού αιώνα στη σερβομακεδονική σεισμική ζώνη.

- Η δεύτερη περίοδος σεισμικών ακολουθιών άρχισε από τη Νότια Γιουγκοσλαβία με μεγαλύτερο το σεισμό στο Βαλάντοβο το 1931, μεγέθους 6,6 Ρίχτερ, ο οποίος συνεχίστηκε με έναν κύριο σεισμό μεγέθους 7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στην Ιερισσό το 1932 και άλλους μικρότερους σεισμούς στην περιοχή των λιμνών Λαγκαδά και Βόλβης.

Από αυτό το σύστημα ρηγμάτων προήλθε ο πρόσφατος (24 Μαΐου 2009) σεισμός που έγινε στη λίμνη Δοϊράνη, πολύ κοντά στα ελληνοσκοπιανά σύνορα. Η δόνηση, μεγέθους 5,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, ξύπνησε στους Σκοπιανούς μνήμες του 1932. Το ρήγμα που ταρακούνησε όχι μόνο την περιοχή των Σκοπίων αλλά και πολλές πόλεις της Κεντρικής Μακεδονίας, όπως τη Θεσσαλονίκη, είναι μια απόληξη του δυτικού άκρου του σερβομακεδονικού τόξου.

Μέρος αυτού του συστήματος ρηγμάτων είναι ενεργό και περνά μέσα από τη Δοϊράνη, τη Ροδόπολη, το Πετρίσι και το Νότιο Μπέλες.

- Η τρίτη χρονική περίοδος μεγάλων σεισμών που επηρέασαν το νομό Θεσσαλονίκης εντοπίζεται στην περιοχή των λιμνών Λαγκαδά και Βόλβης, με έναν κύριο σεισμό μεγέθους 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στο Στίβο τον Ιούνιο του 1978.

Η σερβομακεδονική ζώνη, σύμφωνα με επιστήμονες, εμφανίζεται ως η περισσότερο ενεργή ζώνη του βορειοελλαδικού χώρου.

Πηγή: Μακεδονία