Το γενεαλογικό δέντρο των Μακεδόνων

Στην Ιστορία όλων σχεδόν των λαών ο μύθος υπάρχει ως πρωταρχικό στοιχείο της εμφάνισής τους στον κόσμο. Ο μύθος είναι ελληνικό δημιούργημα. Πηγή τούτου είναι ο Όμηρος. Στο σύνολο των μυθικών παραδόσεων περί των ανωτέρων Θεών, περί των κατωτέρων θεοτήτων, και περί των κατορθωμάτων των ηρώων στις παραδόσεις και στις διηγήσεις για τους προϊστορικούς χρόνους, μέχρι και της «καθόδου των Δωριαίων», βρίσκουμε πάντοτε την αρχή της φιλοσοφίας.

Τι άλλο από φιολοσφία μπορεί να ήταν ο Όμηρος, ο Ησίοδος, ο Απολλόδωρος, ο Ηρόδοτος και αυτός ο Πλάτων, που τα έργα τους διανθίζονται απ’ τον μύθο; Ο τελευταίος στους διαλόγους του παρεμβάλλει μύθους σαν διηγήματα, όπως αυτόν περί Ατλαντίδος στον «Κριτία» και περί Ηρακλέους στον «Μένωνα».

Μυθώδης, λοιπόν, η ιστορία μας, με την έννοια των υπερφυσικών κατορθωμάτων και των επιτεύξεων των Ελλήνων από την εμφάνισή τους στο στερέωμα, έως την μέχρι σήμερα εξέλιξή τους. Και για κάθε τι μυθικό υπάρχει κάποια αληθινή βάση και μια ιστορική αλήθεια.

Ο πατέρας της Ιστορίας, Ηρόδοτος, ταυτίζει τους Λακεδαιμονίους με τους Δωριείς και τους τελευταίους με τους Μακεδόνες. Γράφει στο Α' βιβλίο του «Κλειώ», κεφ. 56. Οι Λακεδαιμόνιοι επί Δευκαλίωνος κατοικούσαν στην Φθιώτιδα και επί Δώρου στους πρόποδες της Όσσης, εις την πέραν του Ολύμπου χώραν, που ονομαζόταν Ιστιαιώτις. Όμως εκδιώχθηκαν από τους Καδμίους και κατοίκησαν στο πλέγμα που υπήρχε τότε μιας τετραπόλεως: Ερινεός, Βοΐον, Κιτίνιον και Πίνδον και συγκεκριμένα στην τελευταία υπό το όνομα Μακεδνόν. «Οίκεε εν Πίνδω Μακεδνόν καλεόμενον».

Οι Λακεδαιμόνιοι από ’κει μετακινήθηκαν στην Δρυοπίδα, μητρόπολη της Δωρίδος και τελικά κατέβηκαν στην Πελοπόννησο περί το 1100 π.Χ. περίπου, ονομασθέντες Δωριείς. Την εποχή του Ηροδότου πολύ συζήτηση γινόταν περί της «καθόδου των Δωριαίων», ή Ηρακλειδών, όπως αναφέρεται σε ένα απόσπασμα ποιήματος του Τυριαίου, που διεσώθη από τον Στράβωνα (65 π.Χ. - 23 μ.Χ.). Έλεγε: «Ζεύς Ηρακλείδες την δε δέδωκε πόλιν οίσιν άμα προλιπόντες Ερινεόν ηνεμόεντα ευρείαν. Πέλοπος νήσον αφικόμεθα».

Ποιοι ήσαν οι Ηρακλειδείς; Συνεχίζει ο Ηρόδοτος. Το γενεαλογικό τους δέντρο κρατάει από τον Δία και τη Δανάη, που γέννησαν τον Περσέα. Απ’ αυτόν γεννήθηκαν ο Αλκαίος και ο Αμφιτρίων. Παιδί του Αμφιτρίωνα και της Αλκμήνης ο Ηρακλής, εκ του οποίου προήλθε ο Ύλλος. Απόγονος τούτου ο Κλεοδαίος και απ’ αυτόν ο Αριστόμαχος και ο Αριστόδημος, οι λεγόμενοι Ηρακλείδες. Από τον Αριστόμαχο έχουμε τον Τήμενο και τους Τημενίδες, Αγραίο, Φάλκη, Κείσο, Υρνηθώ και Γαυάνη, Αέροπο και Περδίκα.

Τα τρία τελευταία παιδιά έφυγαν από το Άργος και πήγαν στην Ιλληρία. Από κει πέρασαν το Βέρμιον (άνω Μακεδονία) και μπήκαν στην υπηρεσία του βασιλέως της πόλεως Λεβαίας, ως βοσκοί με μισθό. Ο πρώτος έβοσκε άλογα, ο δεύτερος βόδια και ο Περδίκας μικρότερα ζώα. Η βασίλισσα που ζύμωνε και αυτών το ψωμί, παρατήρησε ότι το ψωμί του Περδίκα φούσκωνε και γινόταν διπλάσιο από των άλλων. Τό ’πε στο βασιλιά. Εκείνος φοβούμενος ότι κάτι κακό σημάδι κρύβεται, τους κάλεσε και τους είπε να φύγουν. Αυτοί δέχθηκαν αρκεί να τους αποζημίωνε. «Οι δε τον μισθόν έφασαν δίκαιον είναι απολαβόντες ούτω αξιέναι».

Ο βασιλιάς για να τους κοροϊδέψει, με σαρκασμό τους έδειξε μιαν αχτίδα του ήλιου, πού ’μπαινε στο σπίτι από την καπνοδόχο. Να πάρτε αυτό εδώ για μισθό σας: «Μισθόν δε υμίν… άξιον τόνδε αποδίδωμι». Ο Γαυάνης και ο Αέροπος κοιτάχτηκαν αμήχανα. Ο Περδίκας όμως έβγαλε το μαχαίρι του, χάραξε έναν κύκλο γύρω από την αχτίδα του ήλιου λέγοντας: «Εντάξει βασιλιά, δεχόμαστε ό,τι μας δίνεις για μισθό». Έσκυψε, πήρε με τη χούφτα του τρεις φορές από τον ήλιο, τον έβαλε στον κόρφο του κι έφυγαν.

Ο βασιλιάς ταράχθηκε σφόδρα κι έστειλε κατόπιν σκέψεως ιππείς, να τους σκοτώσουν. Τα αδέλφια όμως πρόλαβαν και πέρασαν ένα ποτάμι που σε λίγο πλημμύρισε, λόγω νεροποντής και οι διώκτες τους δεν μπόρεσαν να περάσουν. Οι Τημενίδες έφτασαν σε άλλο μέρος της περιοχής και κατοίκησαν κοντά στους κήπους του Μίδα, πλησίον του Βερμίου.

Ο Περδίκας, λοιπόν, με τον ήλιο στον κόρφο του ήταν ο πρώτος βασιλιάς της Μακεδονίας. Οι απόγονοί του κατά σειράν ήσαν: Αργαίος και εξ αυτού ο Φίλιππος, κατόπιν ο Αέροπος και μετά ο Αλκέτας. Παιδί του Αλκέτα ο Αμύντας, ο πατέρας του Αλεξάνδρου του Α'. Αυτού του Αλέξανδρου θέλησε να δώσει το γενεαλογικό δέντρο ο Ηρόδοτος στο βιβλίο του «Κλειώ» επ’ ευκαιρία που ο ίδιος εστάλη απ’ τον Μαρδόνιο στους Αθηναίους, ως πρέσβης, πριν από τη μάχη των Πλαταιών, προτρέποντάς τους να συμμαχήσουν με τον Ξέρξη, κάτι που δεν κατάφερε.

Δεν είναι τεκμηριωμένο αν ο Ηρόδοτος (484 - 410 π.Χ.) πήγε στη Μακεδονία ή ό,τι αναφέρει για τους Μακεδόνες τα άκουσε από φήμες, όπως κάθε τι που αναφέρεται στα περασμένα από πάππου προς πάππον. Ούτε έγινε γνωστό το όνομα του βασιλιά που πήρε στη δούλεψή του τους Τημενίδες. Όπως δεν έχει βρεθεί η παλαιότατη πόλη της Μακεδονίας Λεβαία.

Η διήγηση του Ηρόδοτου δεν μας εμποδίζει ν’ ανακαλύψουμε μια ιστορική αλήθεια, που δεν δημιουργήθηκε στα καλά καθούμενα. Η πόλη των Αιγών, η πιο παλιά και γνωστή πρωτεύουσα της Μακεδονίας στην Ημαθία, κοντά στον ποταμό Λουδία, που είχε προάστιο την Έδεσσα, όπου εθάπτοντο οι νεκροί, μετατέθηκε αργότερα στην Πέλλα, που παλιότερα λεγόταν Βούνομος, κοντά στο σημερινό χωριό Άγιοι Απόστολοι, γενέτειρα του Μ. Αλεξάνδρου και στο Δίον. Εκεί στο μικρό χωριό της Ημαθίας, στη Βεργίνα, ανακάλυψε ο Ανδρόνικος τα μοναδικά ευρήματα των τάφων των Μακεδόνων βασιλέων και τη χρυσή λάρνακα στην οποία απεικονίζεται ο δεκαεξάκτινος ήλιος.

Ο ήλιος από τον κόρφο του Περδίκα, παιδιού του Τήμενου, απογόνου του Ηρακλή, φύτρα των θεών του Ολύμπου, που οι κάπηλοι Σκοπιανοί, τον έκαναν σημαία τους, για να υπαναχωρήσουν με την ενδιάμεση συμφωνία του ’95.

Χρήστος Πλέσσας
Χανιώτικα Νέα

Πηγή: dwdekatheon.org