Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου 2015

Συρία, η «Μικρή Μακεδονία»: Αμφίπολη, Δίον, Πέλλα

Στο τέρμα του σουκ αλ-Χαμιδιέ: Το πρόπυλο του Ιερού του Διός ανάμεσα στα μαγαζιά, κοντά στο Μεγάλο Τζαμί.
Έκθεση με 300 και πλέον φωτογραφίες από τη Συρία, έναν «κόσμο οριστικά χαμένο», εγκαινιάζεται στις 6 Φεβρουαρίου, στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ.

Ο «χαιρετισμός» στη «φιλτάτη Συρία» είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Από την έναρξη -σχεδόν- του εμφυλίου πολέμου (το 2011) στον σπαρασσόμενο τόπο της Μέσης Ανατολής, σε μία από τις αρχαιότερες χώρες στον κόσμο, με ιστορία 7.000 χρόνων.

Μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, το Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση και την Έρευνα (UNITAR) ανακοίνωνε πως περίπου 290 χώροι ή μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς στη Συρία έχουν καταστραφεί από τον συνεχιζόμενο εμφύλιο πόλεμο, όπως προκύπτει από δορυφορικές φωτογραφίες.

Η Συρία ήταν «η άλλη Ελλάδα» του Σελεύκου, η «Μικρή Μακεδονία» στις περιγραφές του Στράβωνα. Είχε 50 ελληνικές πόλεις, που έφεραν ονόματα πόλεων της Μακεδονίας (Δίον, Πέλλα, Έδεσσα, Βέροια, Αμφίπολη, Σελεύκεια, Αντιόχεια, κ.λπ.) και ήκμασαν στην Ελληνιστική, Ελληνο-Ρωμαϊκή και Βυζαντινή εποχή.

Παλμύρα: Το Τετράπυλο, με τους 16 κίονες από τριανταφυλλί γρανίτη φερμένο από την Άνω Αίγυπτο, έχει αναστηλωθεί σε μεγάλο βαθμό.

   «... Για τους αλιείς της πορφύρας και τους εμπόρους της Φοινίκης.

   ... Για τους Βεδουίνους, τους Δρούζους και τους Κούρδους που ζουν μέσα στους αρχαίους ερειπιώνες.

   .. Για τα δεκάδες ακατοίκητα βυζαντινά χωριά.

   ... Για τα απογεύματα στον Συμεών τον Στυλίτη, όταν κοκκινίζουν οι πέτρες, τις δύσεις στην έρημο, τις βραδιές στον Ευφράτη, τα χρυσαφένια ξημερώματα στην Παλμύρα.

   ... Για τις μητροπόλεις των πέντε χριστιανικών δογμάτων στο Χαλέπι και τις παραδεισένιες αυλές με τα γιασεμιά και τις λεμονιές πίσω από τους μαντρότοιχους των γέρικων σπιτιών.

   ... Για τον Ρωμανό τον Μελωδό και τον Εφραίμ τον Σύρο.

   ... Για τον Χάννα Μανσούρ, που εμείς τον είπαμε Ιωάννη Δαμασκηνό...».

Είναι αποσπάσματα από την «αφιέρωση» της επιμελήτριας Μαριάννας Κορομηλά στη «μεγάλη» και «φιλτάτη» Συρία -εισαγωγή μόνο στην πολύπτυχη φωτογραφική έκθεση, με τίτλο «Χαίρε, ω φιλτάτη Συρία - Φωτογραφίες του Θεόφιλου Προδρόμου από έναν κόσμο οριστικά χαμένο», που αναπτύσσεται από τις 6 Φεβρουαρίου, στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας.

Φάρος του ελληνικού πολιτισμού και πρωτεργάτις του Χριστιανισμού, η Δαμασκός «μιλούσε» ελληνικά επί 10 αιώνες: Από το 300 π.Χ. έως το 705 μ.Χ., οπότε ο Χαλίφης Αλ Ουαλίντ κατάργησε τα ελληνικά «ως επίσημη γλώσσα του κράτους», που ήταν ως τότε.

300 φωτογραφίες από 3.000 πλάνα

 ... «Για να ξαναζήσουμε και να μοιραστούμε τα βιώματά μας. Για να μην χάσουμε τη Συρία από τα μάτια μας. Για να μείνει αυτή η μεγάλη πολιτιστική κοιτίδα στη μνήμη μας και η δική μας μνήμη να γίνει κτήμα όλων...»

 Οι 300 και πλέον φωτογραφίες (τού γιατρού - ερασιτέχνη φωτογράφου Θεόφιλου Προδρόμου- μανιώδη ταξιδευτή, παλιότερα, και «εραστή» των εικόνων της απειλούμενης με πλήρη καταστροφή χώρας) επιλέχθηκαν μέσα από περισσότερα από 3.000 πλάνα και συνθέτουν πλέον -συνδυασμένα με τα κείμενα της Μαριάννας Κορομηλά- λαμπρό οδοιπορικό στην πολύπαθη Συρία.

«Αν και παρακολουθούμε από κοντά την τραγωδία που εξελίσσεται στη Μέση Ανατολή, το δράμα εκατομμυρίων ανθρώπων, την καταστροφή και τη λεηλασία σημαντικότατων μνημείων, η έκθεση είναι καθαρά πολιτιστική, δίχως αναφορές στα πρόσφατα γεγονότα» σημειώνουν οι διοργανωτές και συνεχίζουν...

Το Μεγάλο Τζαμί της Δαμασκού ή Τζαμί των Ομαγιαδών: Ο δυτικός πυλώνας με τα θαυμάσια ψηφιδωτά. Τα ψηφιδωτά του τεμένους της Δαμασκού συγκροτούν το μεγαλύτερο ψηφιδωτό σύνολο στον κόσμο.

Οι μηχανισμοί της μνήμης

«Με τον φακό του Θεόφιλου Προδρόμου και τα κείμενα της ιστορικού Μαριάννας Κορομηλά ξεδιπλώνεται ένας ευγενικός κόσμος, βαθιά πολιτισμένος και ιδιαίτερα οικείος στην ιστορική μνήμη του ελληνισμού.

Μεταξύ των εξαιρετικά σημαντικών πληροφοριών που θα δώσει στη διάλεξη της η καθηγήτρια Γιώτα Ασημακοπούλου - Ατζακά είναι η παράνομη εξαγωγή των συριακών ψηφιδωτών, μέσα από τη μαύρη αγορά, από τους Τζιχανιστές.

Στόχος είναι να κινητοποιηθούν οι μηχανισμοί της μνήμης, ανακαλώντας όχι μόνο τα χίλια χρόνια της ελληνιστικής, ελληνορωμαϊκής και βυζαντινής ιστορίας του τόπου (333 π.Χ. έως 636 μ.Χ.), αλλά επίσης τους δεσμούς και τις επιρροές μεταξύ ελληνικού και συριακού πολιτισμού από την εποχή του Χαλκού έως σήμερα».

Η Δαμασκός μιλούσε ελληνικά για 10 αιώνες

Η Συρία ήταν «η άλλη Ελλάδα» του Σελεύκου, η «Μικρή Μακεδονία» στις περιγραφές του Στράβωνα. Είχε 50 ελληνικές πόλεις, που έφεραν ονόματα πόλεων της Μακεδονίας (Δίον, Πέλλα, Έδεσσα, Βέροια, Αμφίπολη, Σελεύκεια, Αντιόχεια, κ.λπ.) και ήκμασαν στην Ελληνιστική, Ελληνο-Ρωμαϊκή και Βυζαντινή εποχή.

Φάρος του ελληνικού πολιτισμού και πρωτεργάτις του Χριστιανισμού, η Δαμασκός «μιλούσε» ελληνικά επί 10 αιώνες: Από το 300 π.Χ. έως το 705 μ.Χ., οπότε ο Χαλίφης Αλ Ουαλίντ κατάργησε τα ελληνικά «ως επίσημη γλώσσα του κράτους», που ήταν ως τότε.

Εκεί -και μετά στη Βαγδάτη- έγιναν οι πρώτες μεταφράσεις ελληνικών βιβλίων στα αραβικά, που έσωσαν πολλά από τα έργα των αρχαίων Ελλήνων.

Την έκθεση συνδιοργανώνουν το Αρχείο της Πολιτιστικής Εταιρείας Πανόραμα (ΑΠΑΝ) και το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας.

«Είναι αρκετά τα ποιήματα του Καβάφη, τα εμπνευσμένα από τη Συρία, που «εκτίθενται» και αυτά (σε ηχητική αναπαραγωγή, αλλά και σε κείμενα αναρτημένα σε μπάνερς) στον χώρο της έκθεσης. Με αφορμή δε, την έκθεση που φιλοξενεί στους χώρους του, το ΜΙΕΤ εξέδωσε δύο μικρά τομίδια: «Τα συριακά ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη» και «Στον τροπικό του καρκίνου» της Μαριάννας Κορομηλά.

Μπόζρα: Περνώντας από τη μεσαιωνική οχύρωση ενός πελώριου κάστρου, βγαίνεις στην κορυφή του τρίτου διαζώματος ενός πελώριου θεάτρου. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι η κιονοστοιχία του πάνω διαδρόμου στήριζε την κινητή σκεπή, πιθανότατα μία υφασμάτινη κατασκευή.
Διαλέξεις με σημασία

Η έκθεση πλαισιώνεται από σειρά διαλέξεων για το θέμα, επισκέψεις σχολείων και σεμινάρια για εκπαιδευτικούς.

Η πρώτη διάλεξη ορίστηκε για την Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου, στις 19.15, στο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ (Τσιμισκή 11) με θέμα: «Ιστορική Γεωγραφία της Μέσης Ανατολής» και ομιλήτρια την ιστορικό Μαριάννα Κορομηλά.

Στις 25 Φεβρουαρίου, η καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ, Γιώτα Ασημακοπούλου - Ατζακά θα δώσει διάλεξη στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης για «Τα ψηφιδωτά της Συρίας». Μεταξύ των εξαιρετικά σημαντικών πληροφοριών που θα δώσει είναι η παράνομη εξαγωγή των συριακών ψηφιδωτών, μέσα από τη μαύρη αγορά, από τους Τζιχανιστές.

Πλήθος ψηφιδωτών κοσμεί σήμερα τις προθήκες μεγάλων και περιφερειακών μουσείων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, ενώ τμήματα σπάνιων ψηφιδωτών, ως προϊόντα αρχαιοκαπηλίας, φυλάσσονται σε αρκετές ιδιωτικές συλλογές ανά τον κόσμο.

Μόνο μέσα σε έναν μήνα κλάπηκαν και πουλήθηκαν 18 μοναδικής τεχνοτροπίας ψηφιδωτά με σκηνές από την Οδύσσεια από τη Βορειοανατολική Συρία

Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό έως τις 19 Απριλίου.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ και Εθνος
thetoc.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: