Η κοίτη του Ηριδανού στον Κεραμεικό, εγκιβωτισμένη από την αρχαιότητα για την αποφυγή πλημμύρων
Μαρία Θερμού
Προτάσεις του υπουργείου Πολιτισμού για την ανάδειξη του περιβάλλοντος των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων
«Πράσινες» πολιτιστικές διαδρομές αλλά και «πράσινα» μουσεία! Γιατί ο πολιτισμός είναι μία ευρεία έννοια που δεν σχετίζεται μόνον με κινητά και ακίνητα μνημεία αλλά οπωσδήποτε και με τον περιβάλλοντα χώρο τους, όπως προβλέπει άλλωστε ο νόμος του 2002 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς».
Πολιτιστικό πρόγραμμα λοιπόν, που συνδέει αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία με το περιβάλλον προτείνει το υπουργείο Πολιτισμού στο πλαίσιο της συμμετοχής του στην εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης σχετικά με την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη.
Γιατί «Σε μια χώρα με την κλίμακα και τα μεγέθη της Ελλάδας, αλλά και με την διασπορά μερικών χιλιάδων αρχαίων και νεωτέρων μνημείων, τα οποία καθιστούν το σύνολο της επικράτειας έναν αναπεπταμένο αρχαιολογικό χώρο, η ενότητα του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος γίνεται απολύτως κατανοητή», όπως είπε η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟ κυρία Λίνα Μενδώνη στην ημερίδα με θέμα «Νερό - Περιβάλλον - Πολιτισμός», κατά την οποία έγινε η παρουσίαση του πράσινου προγράμματος του υπουργείου.
Σεμινάρια, εργαστήρια και διαλέξεις από το επιστημονικό προσωπικό των Εφορειών Αρχαιοτήτων και των Α. Ε. Ι κάθε περιοχής θα μπορούσε να περιλαμβάνονται στις δράσεις των «Πράσινων Πολιτιστικών Διαδρομών», όπως είπε η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ΥΠΠΟ κυρία Μαρία Λαγογιάννη.
Επίσης εκπαιδευτικά προγράμματα, διαγωνισμοί, διαδικτυακά παιγνίδια με θέμα το ιστορικό - αρχαιολογικό και φυσικό περιβάλλον κάθε περιοχής αλλά και διάθεση έντυπου ενημερωτικού υλικού (φυλλαδίων του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και φυλλαδίων Περιβαλλοντικών Κέντρων) στους ανάλογους χώρους.
Παράλληλα προβλέπεται σχεδιασμός εποπτικού υλικού σε αρχαιολογικούς χώρους και εκθέσεων στις οποίες θα παρουσιάζονται στοιχεία του αρχαίου και σύγχρονου φυσικού τοπίου της περιοχής. Τέλος απαραίτητη θεωρείται και η διαμόρφωση συστήματος οδικής σήμανσης που θα κατευθύνει τους επισκέπτες τόσο σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία όσο και σε σημεία περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος.
Ιδιαίτερα σημαντική επέκταση αυτής της δράσης εξάλλου είναι η καθιέρωση «πράσινων μουσείων» στα οποία θα καταλήγουν οι Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές, αλλά όχι μόνον αυτό. Γιατί τα μουσεία θα κληθούν να υιοθετήσουν σταδιακά μια «πράσινη ενεργειακή πολιτική» με δράσεις ανακύκλωσης, εξοικονόμησης ενέργειας και υιοθέτησης βιοκλιματικών αρχιτεκτονικών λύσεων.
Πράσινα προγράμματα που αφορούν τον Ηριδανό ποταμό, τον υγρότοπο της Βραυρώνας και τις διαδρομές σε βυζαντινά μνημεία των Μεσογείων, έχουν μάλιστα ήδη πραγματοποιηθεί. Ενώ στην Ελεύθερνα της Κρήτης λειτουργεί από το 1985 ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα πράσινης πολιτιστικής διαδρομής συνδυασμένο με την ανασκαφική έρευνα της Ελεύθερνας σε ένα χώρο που είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός αλλά και τόπος ιστορικός και ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους.
Αν «Η κακοποίηση και ο εκχυδαϊσμός του τοπίου, του περιβάλλοντος και της ιστορίας υπήρξε ως τώρα το θλιβερό αποτέλεσμα της αγωνίας για οικονομική υπερεπάρκεια», όπως είπε η κυρία Μενδώνη, στις μέρες μας διατυπώνεται «μια κρίσιμη επιταγή, μια επείγουσα ανησυχία για την διατήρηση της ιστορικοπολιτιστικής μας ταυτότητας ως εγγύησης για την ποιότητα του περιβάλλοντος».
Για την ίδια άλλωστε οι λάθος επιλογές της κοινωνίας μας κατά τις τελευταίες δεκαετίες προβάλλεται και στα τοπία που δημιουργήσαμε. «Η βελτίωση τους και η δημιουργία νέων με κριτήριο την ποιότητα και τις αειφόρους αρχές στην αναπτυξιακή προοπτική είναι μονόδρομος», κατέληξε η ίδια.
Μαρία Θερμού
Προτάσεις του υπουργείου Πολιτισμού για την ανάδειξη του περιβάλλοντος των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων
«Πράσινες» πολιτιστικές διαδρομές αλλά και «πράσινα» μουσεία! Γιατί ο πολιτισμός είναι μία ευρεία έννοια που δεν σχετίζεται μόνον με κινητά και ακίνητα μνημεία αλλά οπωσδήποτε και με τον περιβάλλοντα χώρο τους, όπως προβλέπει άλλωστε ο νόμος του 2002 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς».
Πολιτιστικό πρόγραμμα λοιπόν, που συνδέει αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία με το περιβάλλον προτείνει το υπουργείο Πολιτισμού στο πλαίσιο της συμμετοχής του στην εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης σχετικά με την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη.
Γιατί «Σε μια χώρα με την κλίμακα και τα μεγέθη της Ελλάδας, αλλά και με την διασπορά μερικών χιλιάδων αρχαίων και νεωτέρων μνημείων, τα οποία καθιστούν το σύνολο της επικράτειας έναν αναπεπταμένο αρχαιολογικό χώρο, η ενότητα του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος γίνεται απολύτως κατανοητή», όπως είπε η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟ κυρία Λίνα Μενδώνη στην ημερίδα με θέμα «Νερό - Περιβάλλον - Πολιτισμός», κατά την οποία έγινε η παρουσίαση του πράσινου προγράμματος του υπουργείου.
Σεμινάρια, εργαστήρια και διαλέξεις από το επιστημονικό προσωπικό των Εφορειών Αρχαιοτήτων και των Α. Ε. Ι κάθε περιοχής θα μπορούσε να περιλαμβάνονται στις δράσεις των «Πράσινων Πολιτιστικών Διαδρομών», όπως είπε η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ΥΠΠΟ κυρία Μαρία Λαγογιάννη.
Επίσης εκπαιδευτικά προγράμματα, διαγωνισμοί, διαδικτυακά παιγνίδια με θέμα το ιστορικό - αρχαιολογικό και φυσικό περιβάλλον κάθε περιοχής αλλά και διάθεση έντυπου ενημερωτικού υλικού (φυλλαδίων του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και φυλλαδίων Περιβαλλοντικών Κέντρων) στους ανάλογους χώρους.
Παράλληλα προβλέπεται σχεδιασμός εποπτικού υλικού σε αρχαιολογικούς χώρους και εκθέσεων στις οποίες θα παρουσιάζονται στοιχεία του αρχαίου και σύγχρονου φυσικού τοπίου της περιοχής. Τέλος απαραίτητη θεωρείται και η διαμόρφωση συστήματος οδικής σήμανσης που θα κατευθύνει τους επισκέπτες τόσο σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία όσο και σε σημεία περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος.
Ιδιαίτερα σημαντική επέκταση αυτής της δράσης εξάλλου είναι η καθιέρωση «πράσινων μουσείων» στα οποία θα καταλήγουν οι Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές, αλλά όχι μόνον αυτό. Γιατί τα μουσεία θα κληθούν να υιοθετήσουν σταδιακά μια «πράσινη ενεργειακή πολιτική» με δράσεις ανακύκλωσης, εξοικονόμησης ενέργειας και υιοθέτησης βιοκλιματικών αρχιτεκτονικών λύσεων.
Πράσινα προγράμματα που αφορούν τον Ηριδανό ποταμό, τον υγρότοπο της Βραυρώνας και τις διαδρομές σε βυζαντινά μνημεία των Μεσογείων, έχουν μάλιστα ήδη πραγματοποιηθεί. Ενώ στην Ελεύθερνα της Κρήτης λειτουργεί από το 1985 ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα πράσινης πολιτιστικής διαδρομής συνδυασμένο με την ανασκαφική έρευνα της Ελεύθερνας σε ένα χώρο που είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός αλλά και τόπος ιστορικός και ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους.
Αν «Η κακοποίηση και ο εκχυδαϊσμός του τοπίου, του περιβάλλοντος και της ιστορίας υπήρξε ως τώρα το θλιβερό αποτέλεσμα της αγωνίας για οικονομική υπερεπάρκεια», όπως είπε η κυρία Μενδώνη, στις μέρες μας διατυπώνεται «μια κρίσιμη επιταγή, μια επείγουσα ανησυχία για την διατήρηση της ιστορικοπολιτιστικής μας ταυτότητας ως εγγύησης για την ποιότητα του περιβάλλοντος».
Για την ίδια άλλωστε οι λάθος επιλογές της κοινωνίας μας κατά τις τελευταίες δεκαετίες προβάλλεται και στα τοπία που δημιουργήσαμε. «Η βελτίωση τους και η δημιουργία νέων με κριτήριο την ποιότητα και τις αειφόρους αρχές στην αναπτυξιακή προοπτική είναι μονόδρομος», κατέληξε η ίδια.
Πηγή: Το Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου