Ο πέλεκυς της Δωδώνης

Της Μαίρης Αδαμοπούλου

Ξεκινούσε κάθε μέρα να βγει στο δάσος. Στο χέρι του κρατούσε τον χάλκινο πέλεκύ του, απαραίτητο εργαλείο για τη δουλειά του. Τον πρόσεχε ιδιαίτερα διότι μπορεί να ζούσε την εποχή όπου κυριαρχούσαν οι πολύχρυσες Μυκήνες, εκείνος όμως δεν ήταν παρά ένας απλός ξυλοκόπος που προσπαθούσε να ζήσει κόβοντας ξύλα. Και δεν ήταν εύκολο να αποκτήσει ξανά ένα τέτοιο αμφίστομο εργαλείο, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν χειροποίητο, αλλά είχε παραχθεί μαζικά από μήτρα.

Κάποια μέρα ο ξυλοκόπος αποφάσισε να κρύψει προσωρινά τον πέλεκυ στην κουφάλα ενός δένδρου ή κάτω από κάποια πέτρα. Αλλά δεν γύρισε ποτέ να τον πάρει.

Ο χρόνος μεταφέρεται κάπου επτά, μπορεί και δέκα αιώνες αργότερα. Στο ίδιο δάσος περπατά αμέριμνος ένας άνθρωπος των Κλασικών Χρόνων.
Της εποχής που η Δημοκρατία βρίσκεται στο απόγειό της, η τέχνη γνωρίζει τις πιο λαμπρές στιγμές της. Κάθεται να ξεκουραστεί και σκαλίζει το έδαφος. Ξεθάβει τον χάλκινο πέλεκυ που είχε θάψει ο μυκηναίος ξυλοκόπος.

Τον κρατά στα χέρια του έκπληκτος. Δεν έχει ξαναδεί κάτι τέτοιο. Τα εργαλεία της εποχής του είναι πιο ορθογώνια, ενώ αυτό που βρίσκεται μπρος στα μάτια του έχει ελλειπτικό σχήμα και οι ακμές της κόψης είναι υπερυψωμένες. Τα εργαλεία που εκείνος χρησιμοποιεί είναι σιδερένια. Τούτο εδώ είναι χάλκινο.

Καταλαβαίνει πως είναι παλιό και το θεωρεί μαγικό. Το παίρνει μαζί του και αποφασίζει να το αφιερώσει στο κοντινό του ιερό και μαντείο του Διός στη Δωδώνη. Θέλει όμως να γνωρίζει ο θεός πως του το έχει προσφέρει εκείνος και αποφασίζει στη μία πλευρά να χαράξει με στικτά γράμματα μια επιγραφή. Δυστυχώς, σήμερα μέρος της έχει φθαρεί με αποτέλεσμα να μην είναι κατανοητό το περιεχόμενό της κι έτσι να μην μπορούν με βεβαιότητα να πουν αν τελικά όντως προσφέρθηκε ως δώρο σε κάποιον θεό ούτε, πολύ περισσότερο, σε ποιον θεό προσφέρθηκε.

Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας δεν ήταν ο μοναδικός που πίστεψε πως ο χάλκινος πέλεκυς κουβαλούσε το βάρος των αιώνων.

Εχει δει κρητομυκηναϊκούς σφραγιδόλιθους ως αφιερώματα σε αρχαϊκά ιερά, σμίλες και χάλκινα μεσοελλαδικά ξίφη να έχουν προσφερθεί σε χώρους λατρείας. Διότι οι σύγχρονοί του έχουν στέρεα πλασμένη τη συνείδηση της ατομικής τους προσωπικότητας και διαθέτουν επίγνωση της ιστορικής τους τοποθέτησης, γι' αυτό και δωρίζουν στη θεότητα που λατρεύουν εκτός από τεχνήματα περικαλλή, και αντικείμενα ξεχωριστά.

Η ιστορία ίσως να μην έγινε ακριβώς όπως την περιγράψαμε, αλλά έχει μεγάλες πιθανότητες να βρίσκεται κοντά στην πραγματικότητα. Πάντως, ο χάλκινος προϊστορικός πέλεκυς μετά βεβαιότητος αποτέλεσε ανάθημα των Κλασικών Χρόνων σε κάποιο ιερό, όπως φαίνεται από τον τύπο των γραμμάτων που χαράχτηκαν στην επιφάνειά του. Οσον αφορά το ότι προέρχεται από τη Δωδώνη, ως μόνη πηγή σήμερα έχουμε τη μαρτυρία του ανθρώπου που τον πούλησε το 1932 στο Μουσείο Μπενάκη, όπου βρίσκεται και σήμερα εκτεθειμένο στο ισόγειο της οδού Κουμπάρη.

Πηγή: Το Βήμα