Το Προανακτορικό και Παλαιοανακτορικό Νεκροταφείο του Πετρά Σητείας
Της ΝΙΝΕΤΤΑΣ ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ
Χωράει στη χούφτα του χεριού σου. Είναι «τόσο δα το μινωικό αγόρι. Γυμνούλι, όμορφο, με λεπτοκαμωμένο δυνατό σώμα.
Και είναι μόλις χθεσινό, 4.000 χρόνων (και κάτι)». Υστερα από λίγες μέρες που γράφονταν αυτές οι γραμμές στο Διαδίκτυο τα πήλινα μινωικά αγόρια είχαν γίνει έντεκα. «Αν ήταν δώδεκα, ίσως να λέγαμε πως αντιστοιχούν στους αρχαίους μήνες».
Μεγάλοι τάφοι
Η Μεταξία Τσιποπούλου ακουγόταν πανευτυχής για τη φετινή σοδειά της στη μινωική Σητεία, όπου σκάβει με μια πολυεθνική επιστημονική ομάδα στο Προανακτορικό και Παλαιοανακτορικό Νεκροταφείο του Πετρά.
Τα έντεκα πήλινα ειδώλια, με όλες τις ανατομικές λεπτομέρειες των αγοριών τονισμένες, τα χέρια σταυρωτά στο στήθος, μάτια βαθουλωτά, μύτη σαν ράμφος πουλιού, ήταν έκπληξη για την ανασκαφέα καθώς βρέθηκαν στους «μάρτυρες», δηλαδή στο διάδρομο των τετράγωνων ανασκαφικών σκαμμάτων που χρησιμοποιούν για τα καρότσια της ανασκαφής.
Το ενδιαφέρον σε αυτή την έρευνα είναι ότι αποκαλύπτονται «τάφοι-οικίες έκτασης 70, 80, 90 τ.μ. με δωμάτια εσωτερικά, που σημαίνει ότι πρόκειται για ταφές της ελίτ εκείνης της εποχής. Οι μεγάλοι αυτοί τάφοι ανήκουν σε επιφανείς οικογένειες, σε γένη», όπως μας εξήγησε η ανασκαφέας, και είναι πλούσια κτερισμένοι με χρυσά κοσμήματα, είδη καλλωπισμού, ενώ έχει βρεθεί μεγάλος αριθμός και από σφραγιδόλιθους.
Στα τελευταία εννέα χρόνια (από το 2004) που σκάβουν στο νεκροταφείο έχουν φέρει στο φως συνολικά 14 ταφικά κτήρια. Το νεκροταφείο εκτείνεται σε 10 στρέμματα και από αυτά έχουν ανασκαφεί τα 3,5.
Ο κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται ένα χιλιόμετρο έξω από τη Σητεία και το νεκροταφείο απλώνεται ψηλά στη βόρεια πλαγιά του λόφου Κεφάλα (υψόμετρο 54-60 μ.), σε θέση με ανεμπόδιστη ορατότητα προς όλες της κατευθύνσεις και έλεγχο του κόλπου της Σητείας και του κάμπου στα δυτικά. Ολοι οι τάφοι είναι του τέλους της Προανακτορικής περιόδου (Μεσομινωική ΙΒ/αρχή της ΙΙΑ) και το ενδιαφέρον είναι ότι προϋπήρχαν αυτών άλλοι τάφοι, λείψανα των οποίων σώζονται σε βαθύτερα στρώματα και ανάγονται στην Πρωτομινωική ΙΙ. Εκτός των τάφων έχουν ανασκαφεί δύο εκτεταμένες αναθηματικές αποθέσεις, η χρήση των οποίων συνεχίσθηκε μέχρι το τέλος της Παλαιοανακτορικής περιόδου, δηλώνοντας ότι το νεκροταφείο του Πετρά ήταν καλά οργανωμένο και αποτελούσε κέντρο συνοχής της κοινότητας, ακόμα και μετά την ίδρυση του ανακτόρου.
Εχουν βρεθεί εξαιρετικής ιστορικής και καλλιτεχνικής σημασίας σφραγιδόλιθοι, μερικοί με ιερογλυφικές επιγραφές, κάποιες από ίασπη και κορναλίνη, πολύ ενδιαφέρουσα κεραμική, λίθινα αγγεία, κοσμήματα από διάφορα υλικά και πολύτιμα μέταλλα, καθώς και χάλκινα και λίθινα εργαλεία.
Εντυπωσιάζουν τα ευρήματα μεταξύ των τάφων, όπου φαίνεται πως γίνονται διάφορες τελετουργίες. Εκεί έχουν βρεθεί οστά ζώων και μεγάλος αριθμός πινακίων (πιάτων), καθώς οι τελετές αυτές είχαν σχέση με κατανάλωση φαγητού και ποτού. Εκτός των ταφικών κτηρίων, βρέθηκαν και τρία κομμάτια μαρμάρινων εισηγμένων κυκλαδικών ειδωλίων. «Πρόκειται για τα πρώτα κυκλαδικά ειδώλια από ανασκαφικό περιβάλλον στην Ανατολική Κρήτη, και έχουν ιδιαίτερη σημασία καθώς δηλώνουν ότι οι σχέσεις της περιοχής του κόλπου της Σητείας με τις Κυκλάδες συνεχίσθηκαν και μετά το τέλος της χρήσης του γειτονικού νεκροταφείου της Αγίας Φωτιάς», σύμφωνα με την κ. Τσιποπούλου, που χρονολογεί την τελευταία χρήση του χώρου στην Υστερομινωική ΙΙΙΓ. «Σε αυτή την περίοδο ανήκουν και εκτεταμένα αρχιτεκτονικά λείψανα γειτονικού οικισμού».
30 χρόνια
Η έρευνα στη μινωική Σητεία, στην πόλη, το ανάκτορο και τα νεκροταφεία του Πετρά, και στο Βυζαντινό Νεκροταφείο, συπληρώνει φέτος 30 χρόνια. «Ο Πετράς είχε αξιοσημείωτη συνέχεια κατοίκησης 2.500 χρόνων, από το 3300 ώς το 100 π.Χ., και επίσης είναι μία από τις ελάχιστες θέσεις στην Κρήτη όπου έχουμε την ευκαιρία να ερευνήσουμε όχι μόνο τις θέσεις κατοίκησης και το ανάκτορο, αλλά και τα νεκροταφεία. Ηδη από το 2006 ο χώρος έχει διαμορφωθεί σε αρχαιολογικό πάρκο με τη συνεργασία του Δήμου Σητείας και είναι επισκέψιμος», λέει η κ. Τσιποπούλου.
Πηγή: Ελευθεροτυπία
Της ΝΙΝΕΤΤΑΣ ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ
Χωράει στη χούφτα του χεριού σου. Είναι «τόσο δα το μινωικό αγόρι. Γυμνούλι, όμορφο, με λεπτοκαμωμένο δυνατό σώμα.
Και είναι μόλις χθεσινό, 4.000 χρόνων (και κάτι)». Υστερα από λίγες μέρες που γράφονταν αυτές οι γραμμές στο Διαδίκτυο τα πήλινα μινωικά αγόρια είχαν γίνει έντεκα. «Αν ήταν δώδεκα, ίσως να λέγαμε πως αντιστοιχούν στους αρχαίους μήνες».
Μεγάλοι τάφοι
Η Μεταξία Τσιποπούλου ακουγόταν πανευτυχής για τη φετινή σοδειά της στη μινωική Σητεία, όπου σκάβει με μια πολυεθνική επιστημονική ομάδα στο Προανακτορικό και Παλαιοανακτορικό Νεκροταφείο του Πετρά.
Τα έντεκα πήλινα ειδώλια, με όλες τις ανατομικές λεπτομέρειες των αγοριών τονισμένες, τα χέρια σταυρωτά στο στήθος, μάτια βαθουλωτά, μύτη σαν ράμφος πουλιού, ήταν έκπληξη για την ανασκαφέα καθώς βρέθηκαν στους «μάρτυρες», δηλαδή στο διάδρομο των τετράγωνων ανασκαφικών σκαμμάτων που χρησιμοποιούν για τα καρότσια της ανασκαφής.
Το ενδιαφέρον σε αυτή την έρευνα είναι ότι αποκαλύπτονται «τάφοι-οικίες έκτασης 70, 80, 90 τ.μ. με δωμάτια εσωτερικά, που σημαίνει ότι πρόκειται για ταφές της ελίτ εκείνης της εποχής. Οι μεγάλοι αυτοί τάφοι ανήκουν σε επιφανείς οικογένειες, σε γένη», όπως μας εξήγησε η ανασκαφέας, και είναι πλούσια κτερισμένοι με χρυσά κοσμήματα, είδη καλλωπισμού, ενώ έχει βρεθεί μεγάλος αριθμός και από σφραγιδόλιθους.
Στα τελευταία εννέα χρόνια (από το 2004) που σκάβουν στο νεκροταφείο έχουν φέρει στο φως συνολικά 14 ταφικά κτήρια. Το νεκροταφείο εκτείνεται σε 10 στρέμματα και από αυτά έχουν ανασκαφεί τα 3,5.
Ο κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται ένα χιλιόμετρο έξω από τη Σητεία και το νεκροταφείο απλώνεται ψηλά στη βόρεια πλαγιά του λόφου Κεφάλα (υψόμετρο 54-60 μ.), σε θέση με ανεμπόδιστη ορατότητα προς όλες της κατευθύνσεις και έλεγχο του κόλπου της Σητείας και του κάμπου στα δυτικά. Ολοι οι τάφοι είναι του τέλους της Προανακτορικής περιόδου (Μεσομινωική ΙΒ/αρχή της ΙΙΑ) και το ενδιαφέρον είναι ότι προϋπήρχαν αυτών άλλοι τάφοι, λείψανα των οποίων σώζονται σε βαθύτερα στρώματα και ανάγονται στην Πρωτομινωική ΙΙ. Εκτός των τάφων έχουν ανασκαφεί δύο εκτεταμένες αναθηματικές αποθέσεις, η χρήση των οποίων συνεχίσθηκε μέχρι το τέλος της Παλαιοανακτορικής περιόδου, δηλώνοντας ότι το νεκροταφείο του Πετρά ήταν καλά οργανωμένο και αποτελούσε κέντρο συνοχής της κοινότητας, ακόμα και μετά την ίδρυση του ανακτόρου.
Εχουν βρεθεί εξαιρετικής ιστορικής και καλλιτεχνικής σημασίας σφραγιδόλιθοι, μερικοί με ιερογλυφικές επιγραφές, κάποιες από ίασπη και κορναλίνη, πολύ ενδιαφέρουσα κεραμική, λίθινα αγγεία, κοσμήματα από διάφορα υλικά και πολύτιμα μέταλλα, καθώς και χάλκινα και λίθινα εργαλεία.
Εντυπωσιάζουν τα ευρήματα μεταξύ των τάφων, όπου φαίνεται πως γίνονται διάφορες τελετουργίες. Εκεί έχουν βρεθεί οστά ζώων και μεγάλος αριθμός πινακίων (πιάτων), καθώς οι τελετές αυτές είχαν σχέση με κατανάλωση φαγητού και ποτού. Εκτός των ταφικών κτηρίων, βρέθηκαν και τρία κομμάτια μαρμάρινων εισηγμένων κυκλαδικών ειδωλίων. «Πρόκειται για τα πρώτα κυκλαδικά ειδώλια από ανασκαφικό περιβάλλον στην Ανατολική Κρήτη, και έχουν ιδιαίτερη σημασία καθώς δηλώνουν ότι οι σχέσεις της περιοχής του κόλπου της Σητείας με τις Κυκλάδες συνεχίσθηκαν και μετά το τέλος της χρήσης του γειτονικού νεκροταφείου της Αγίας Φωτιάς», σύμφωνα με την κ. Τσιποπούλου, που χρονολογεί την τελευταία χρήση του χώρου στην Υστερομινωική ΙΙΙΓ. «Σε αυτή την περίοδο ανήκουν και εκτεταμένα αρχιτεκτονικά λείψανα γειτονικού οικισμού».
 |
Αγγεία από τους μινωικούς τάφους
|
Η έρευνα στη μινωική Σητεία, στην πόλη, το ανάκτορο και τα νεκροταφεία του Πετρά, και στο Βυζαντινό Νεκροταφείο, συπληρώνει φέτος 30 χρόνια. «Ο Πετράς είχε αξιοσημείωτη συνέχεια κατοίκησης 2.500 χρόνων, από το 3300 ώς το 100 π.Χ., και επίσης είναι μία από τις ελάχιστες θέσεις στην Κρήτη όπου έχουμε την ευκαιρία να ερευνήσουμε όχι μόνο τις θέσεις κατοίκησης και το ανάκτορο, αλλά και τα νεκροταφεία. Ηδη από το 2006 ο χώρος έχει διαμορφωθεί σε αρχαιολογικό πάρκο με τη συνεργασία του Δήμου Σητείας και είναι επισκέψιμος», λέει η κ. Τσιποπούλου.
Πηγή: Ελευθεροτυπία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου