Σάββατο 20 Αυγούστου 2011

Οθωμανικά μνημεία στην Αθήνα

Το τζαμί του Μωάμεθ του πορθητή

Το τζαμί της Πλατείας Μοναστηρακίου (απέναντι από το Μετρό, πάνω από κατάστημα με σουβενίρ) χτίστηκε το 1759 από τον τότε βοεβόδα Τζισδαράκη. Παλαιότερα ονομαζόταν τζαμί του Κάτω Σιντριβανιού, από το σιντριβάνι που βρισκόταν στην περιοχή, γνωστή ως Κάτω Παζάρι.

Ο Τζισδαράκης προκειμένου να ευχαριστήσει τον σουλτάνο έχτισε το τζαμί γκρεμίζοντας τον 17ο στύλο του Ναού του Ολυμπίου Διός. Κατά τη λαϊκή πρόληψη, όμως, το γκρέμισμα ιερής κολόνας, ανεξαρτήτως θρησκείας, προκαλούσε θανατικό.

Λίγο μετά την ανέγερση του τζαμιού, η πρωτεύουσα χτυπήθηκε από πανώλη και η ευθύνη καταλογίστηκε στον άτυχο βοεβόδα, που τιμωρήθηκε σκληρά. Επεισόδια της περίεργης αυτής ιστορίας επιβιώνουν στις μέρες μας μέσα από χαράγματα πάνω σε ασβέστη, κάτι σαν τα γκράφιτι της εποχής.
Σήμερα το τζαμί λειτουργεί ως μουσείο, στο οποίο εκτίθεται συλλογή 800 κεραμικών της νεώτερης αγγειοπλαστικής παράδοσης.

Φετιχέ Τζαμί

Θεωρείται το παλαιότερο κτίριο επί οθωμανικής κατοχής στην Αθήνα, αφού χτίστηκε ειδικά για την επίσκεψη του Μωάμεθ του Πορθητή το 1458. Το κτίσμα που σώζεται πάνω από τη Ρωμαϊκή Αγορά είναι μεταγενέστερη κατασκευή, αλλά κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς μεσολάβησε και πότε, καθώς η μοναδική ιστορική καταγραφή από την περίοδο της Τουρκοκρατίας είναι οι αφηγήσεις των περιηγητών. Το 1687 οι Ενετοί αφού ανατίναξαν τον Παρθενώνα που είχε μετατραπεί σε πυριτιδαποθήκη του σουλτάνου, συγκεντρώθηκαν εδώ για να λειτουργηθούν και να μπουν στο μάτι του Ισλάμ. Τα χρόνια της Επανάστασης το κτίριο στέγασε ένα αλληλοδιδακτικό σχολείο, ενώ επί βασιλείας του Οθωνα λειτούργησε ως... φούρνος. Σήμερα παραμένει κλειστό.

Μεντρεσές, Πλάκα

Απέναντι από το κτίριο των Αέρηδων και την είσοδο της Ρωμαϊκής Αγοράς, στην οδό Αδριανού, στέκει μία πόρτα που από το 1721 ανήκε στο κτίριο ενός ισλαμικού ιεροδιδασκαλείου. Τον καιρό της Επανάστασης μετατρέπεται σε φυλακή για αντιφρονούντες του καθεστώτος και στον περίβολο φυτεύεται ένας μεγάλος πλάτανος, όπου οι φύλακες κρεμούσαν τους κατάδικους. Οποιος κατάφερνε να γλιτώσει, γυρνούσε την πλάτη στο μισητό σύμβολο λέγοντας: «Χαιρέτα μου τον πλάτανο»!

Τεκές του Μπραΐμη - Ρολόι Κυρρήστου

Ο οκταγωνικός πύργος επί Ρωμαϊκών χρόνων που είναι γνωστός ως Αέρηδες, διέθετε ένα ανεμολόγιο και εννέα ηλιακά ρολόγια. Επί Τουρκοκρατίας, λειτούργησε πρώτη φορά ως τεκές για το Τάγμα των Δερβίσηδων του Ικονίου. Οι χορευτές περιστρέφονταν γύρω από τον άξονά τους αλλά και περιμετρικά του χώρου, με σκοπό να έλθουν σε έκσταση. Ο λεγόμενος τεκές του Μπραΐμη ή τεκές των Δερβίσηδων ενδέχεται να στολιζόταν με πράσινο χρώμα, το ιερό χρώμα του Ισλάμ.

Το χαμάμ του Αμπίντ Εφέντη

Το Λουτρό των Αέρηδων είναι το μόνο από τα τρία χαμάμ που σώζεται μέχρι σήμερα. Βρίσκεται στην οδό Κυρρήστου 8 και λειτουργεί ως μουσείο αλλά και ως χώρος για πολιτιστικές εκδηλώσεις, λόγω της υποβλητικής ατμόσφαιρας και των θολωτών χώρων με ερυθρό γήινο χρώμα. Στην οροφή του έχει φεγγίδες, μικρές οπές με γυαλί για φωτισμό. Ο περιηγητής Χόμπχαους έλεγε ότι τα λουτρά είναι το καφενείο της Ανατολής. Πράγματι. Μέσα στην πνιγερή, καθαρτική μυσταγωγία των υδρατμών, μουσουλμάνοι και χριστιανοί αστοί έβρισκαν το ιδανικό περιβάλλον για ανέξοδη κοινωνικοποίηση. Οι λουτρικοί χώροι αλλά και τα αποδυτήρια λειτουργούσαν με χωριστές βάρδιες για άνδρες και γυναίκες. Επειτα από ώρες σωματικής χαλάρωσης και ναργιλέ οι χορτασμένοι επισκέπτες αποχωρούσαν ακούγοντας μια ιδιότυπη ευχή: «Ο Αλλάχ να σε έχει καλά και η Παναγιά» …

Αρχοντικό Μπενιζέλου

Είναι το πιο παλιό σπίτι της πρωτεύουσας και το μοναδικό δείγμα αστικής αρχιτεκτονικής επί οθωμανικής περιόδου, με χαγιάτι και ελαιοτριβείο που σώζονται μέχρι σήμερα. Ανήκε στην αριστοκρατική οικογένεια του αθηναίου άρχοντα Αγγελου Μπενιζέλου και τη σύζυγό του Σηρίγη Παλαιολογίνα, με καταγωγή από τον οίκο των Παλαιολόγων. Η κόρη τους ήταν η Αγία Φιλοθέη. Το διατηρητέο κτίριο της οικογένειας, στην Αδριανού 96, έχει αναπαλαιωθεί και αναμένεται σύντομα να ανοίξει τις πόρτες του στο κοινό.

Πηγή: Τα Νέα

Δεν υπάρχουν σχόλια: