Κέντρο Αριστοτελικών Σπουδών στο ΑΠΘ

Το μοναδικό στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την Ευρώπη Κέντρο Αριστοτελικών Σπουδών δημιουργείται στο Αριστοτέλειο

Της Στελίνας Μαργαριτίδου
smargaritidou@gmail.com

Το μοναδικό στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την Ευρώπη Κέντρο Αριστοτελικών Σπουδών δημιουργείται στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, έπειτα από σχετική εισήγηση του πρύτανη του ΑΠΘ Ιωάννη Μυλόπουλου, που έγινε ομόφωνα δεκτή από το πρυτανικό συμβούλιο του ΑΠΘ.

Επικεφαλής του κέντρου ορίζεται η πρόεδρος του τομέα Φιλοσοφίας στο ΑΠΘ καθηγήτρια Δήμητρα Σφενδόνη-Μέντζου. Όπως εξήγησε, μιλώντας στη "Μ", ο πρύτανης του ΑΠΘ, "πρόκειται για ένα ακόμη βήμα που θα οδηγήσει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στην εξωστρέφεια.

Με τη δημιουργία αυτού του κέντρου θέλουμε και έμπρακτα να ρίξουμε το βάρος, ως πρυτανική αρχή, στις ανθρωπιστικές σπουδές. Θα ακολουθήσουν και άλλα τέτοια βήματα".

Από την πλευρά της, η κ. Σφενδόνη εξήγησε ότι "προς το παρόν το κέντρο βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, αφού πρέπει να γίνουν όλες οι απαραίτητες διαδικασίες προκειμένου να συσταθεί. Η κ. Σφενδόνη από το 1997, οπότε διοργάνωσε διεθνές συνέδριο για τον Αριστοτέλη και τη σύγχρονη σκέψη, έχει επιβλέψει πολλές μεταπτυχιακές εργασίες και διδακτορικά στα οποία αναδεικνύεται ο στοχασμός του σταγειρίτη φιλοσόφου, που διαμόρφωσε τη Φυσική Φιλοσοφία.

Με τον Αριστοτέλη ως αφετηρία μίλησαν χθες για την έννοια του χρόνου τέσσερις διακεκριμένοι καθηγητές του ΑΠΘ: η καθηγήτρια Φιλοσοφίας Δήμητρα Σφενδόνη-Μέντζου, ο καθηγητής του τμήματος Μαθηματικών Ιωάννης Αντωνίου, ο καθηγητής Αστρονομίας Γιάννης Σειραδάκης και ο καθηγητής του τμήματος Βιολογίας Ζαχαρίας Σκούρας. Όλοι τους προσέγγισαν διεπιστημονικά ένα θέμα φιλοσοφικό, υπαρξιακό και ταυτόχρονα ένα μέγεθος με το οποίο ασχολούνται οι θετικές επιστήμες: τον χρόνο.

Τι είναι ο χρόνος;

Στο ερώτημα αυτό απάντησαν ομιλητές, παρουσιάζοντας προσεγγίσεις και απόψεις από τον Αριστοτέλη και τον Νεύτωνα μέχρι τον Prigozine και τον Bergson, σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Ένωση Υποτρόφων Προγράμματος Fullbright στην κατάμεστη αίθουσα της κεντρικής δημοτικής βιβλιοθήκης. Ο πρώτος φιλόσοφος που θεμελιώνει τη συζήτηση για την έννοια και τη φύση του χρόνου είναι ο Αριστοτέλης. Η προσέγγισή του παραμένει μέχρι σήμερα επίκαιρη και εμπνέει όχι μόνο τους φιλοσόφους αλλά και τους μαθηματικούς και τους αστρονόμους.

Τα δύο αντιτιθέμενα μοντέλα θεώρησης της έννοιας του χρόνου ξεπηδούν από τη φιλοσοφική σκέψη του Ελεάτη Παρμενίδη, ο οποίος ορίζει τον χρόνο ως κάτι στατικό, εντοπίζοντάς τον στο "είναι". Απέναντι σε αυτή τη θεώρηση αντιτάσσεται το ηρακλείδειο "γίγνεσθαι". Η "διαμάχη" μεταξύ Παρμενίδη - Ηράκλειτου δεν έχει, όπως φαίνεται, μέχρι σήμερα σταματήσει.

Από τον Αριστοτέλη στον Prigogine

Το δίπολο Παρμενίδη - Ηράκλειτου, "είναι" και "γίγνεσθαι", αντικαθίσταται στην εξέλιξη της επιστημονικής σκέψης με τους νόμους της δυναμικής του Νεύτωνα και το ντετερμινιστικό σύμπαν και τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής του Ιλιά Πριγκοζίν που μας λέει ότι η εντροπία, δηλαδή η κατάσταση αταξίας ενός συστήματος, αυξάνεται προϊόντος του χρόνου. Αυτή είναι μια εξελικτική αντίληψη για τον κόσμο (και τον χρόνο) που αντανακλά τη σκέψη του Ηράκλειτου.

Πηγή: Μακεδονία