Ημιερειπωμένο κι όμως περήφανο το αρχιτεκτονικό στολίδι που είχε στεγάσει την οικογένεια του Μάνου Χατζιδάκι από το 1925 έως το 1932. Ευτυχώς τώρα θ' αναδειχθεί η ομορφιά του «Γεννήθηκα στις 23 του Οκτώβρη του 1925 στην Ξάνθη τη διατηρητέα κι όχι την άλλη τη φριχτή που χτίστηκε μεταγενέστερα από τους εσωτερικούς της ενδοχώρας μετανάστες. Η συνύπαρξη εκείνο τον καιρό ενός αντιτύπου της μπελ-επόκ, με αυθεντικούς τούρκικους μιναρέδες, έδιναν χρώμα και περιεχόμενο σε μια κοινωνία-πανσπερμία απ' όλες τις γωνιές της Ελλαδικής γης, που συμπτωματικά βρέθηκε να ζει σε ακριτική περιοχή και να χορεύει τσάρλεστον στις δημόσιες πλατείες».
Ετσι περιέγραφε ο Μάνος Χατζιδάκις στο αυτοβιογραφικό του κείμενο τη γενέτειρά του. Σε ό,τι θεωρούμε σήμερα παλαιό κομμάτι της πόλης, στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Κονίτσης, βρισκόταν το πατρικό του σπίτι, ένα όμορφο τριώροφο, σε οικόπεδο επιφάνειας 1.317 τ.μ., κτισμένο το 1897 από τον Εβραίο ασφαλιστή και καπνέμπορο Ισαάκ Δανιές. Από το 1925 έως το 1932, ο πατέρας του συνθέτη, Γιώργος Χατζιδάκις, είχε νοικιάσει τον δεύτερο όροφο, ημιεπιπλωμένο. Εκεί εγκαταστάθηκε η οικογένειά του κι εκεί πήρε ο Μάνος Χατζιδάκις τα πρώτα μαθήματα μουσικής, στο πιάνο που ανήκε στον ιδιοκτήτη, με δασκάλα την αρμενικής καταγωγής πιανίστα Αλτουνιάν-γνωστή μουσικό της Ξάνθης.
Αυτό λοιπόν το σπίτι που χαρακτηρίστηκε το 1995 διατηρητέο, αλλά είχε υποστεί την άγρια φθορά του χρόνου, αποφάσισε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ξάνθης να το αναστηλώσει και να το αξιοποιήσει: Το σπίτι άλλωστε ήδη από το 1932, μετά τη μετακόμιση της οικογένειας Χατζιδάκι στην Αθήνα, είχε περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο. Από το 1932 έως το '41 χρησιμοποιήθηκε από την Οικονομική Εφορία της πόλης και το Δημόσιο Ταμείο. Το 1945 με την άφιξη του ελληνικού στρατού στην πόλη, το χρησιμοποίησε η 26η Ταξιαρχία. Εξακολούθησε να θεωρείται κτήριο του στρατού μέχρι το 2002, έχοντας φιλοξενήσει κατά καιρούς και τη στρατιωτική λέσχη της πόλης.
Το 2000 η Νομαρχία εκδήλωσε για πρώτη φορά το ενδιαφέρον της για το κτίριο. Ετσι περιήλθαν (από το 2002) στην κατοχή της οι δύο πρώτοι όροφοι. Συνέχισε να διεκδικεί ολόκληρο το κτίριο ώστε να μπορέσει να προβεί στις απαραίτητες εργασίες αναστήλωσης. Το 2005 της παραχωρήθηκε τελικώς και το ισόγειο και υπόγειο του σπιτιού κι έκτοτε άρχισε να αναζητεί πόρους για τη μελέτη και τις εργασίες αποκατάστασης (έργο που είχε τότε υπολογιστεί ότι ανέρχεται στα 5,2 εκατ. ευρώ), ώστε να στεγαστεί εκεί «Πολυχώρος Τέχνης και Σκέψης».
Αφού η Νομαρχία έκρουσε ξανά και ξανά τη θύρα του υπουργείου Πολιτισμού «τελικά εκπονήθηκε η μελέτη, με χρηματοδότηση από διάφορα προγράμματα-όχι όμως κοινοτικά», λέει ο νομάρχης Ξάνθης Γιώργος Παυλίδης. Ετσι εδώ και δύο μήνες ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης του κτηρίου αφού «δημοπρατήσαμε την εσωτερική και εξωτερική αποκατάσταση του κτηρίου, προϋπολογισμού 3,2 εκατομμυρίων ευρώ». Τα χρήματα «προέρχονται από πόρους της Νομαρχίας».
Αναζητείται όμως επιπλέον χρηματοδότηση (περί τα 2 εκατ. ευρώ υπολογίζεται το κόστος) για την αποκατάσταση και του περίτεχνου ζωγραφικού διάκοσμου του σπιτιού. Ενα μέρος της είχε καταστραφεί σε μεγάλη πυρκαγιά τη δεκαετία του '50. Μέχρι πρότινος δεν είχαν φανεί οι αναπαραστάσεις σε όλο τους το μεγαλείο. Αλλά στη φάση της προμελέτης αποκαλύφθηκαν εκτός από τα ζωγραφικά διακοσμητικά στοιχεία στα ταβάνια και εξαιρετικές τοιχογραφίες σε όλους τους χώρους.
Αλλωστε το «σπίτι του Χατζιδάκι», όπως το αποκαλούν πια στην πόλη, είναι μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, σε σύγκριση με οικίες της ίδιας περιόδου, στην Ξάνθη. Ρυθμολογικά και τυπολογικά έχει στοιχεία από τον νεοκλασικισμό του 19ου αιώνα: Κορινθιακή ρυθμολογία, γείσα, ψευδοπεσσούς κ.ά. Εχει επίσης κλειστό εξώστη, ενώ από τα χαρακτηριστικά του είναι ότι η επιφάνεια από όροφο σε όροφο μειώνεται καθ' ύψος.
«Μακάρι να εξασφαλίσουμε χρηματοδότηση και για τον ζωγραφικό διάκοσμο. Πάντως», λέει ο νομάρχης Ξάνθης, «εξωτερικά και στατικά θα αναστηλωθεί πλήρως. Υπολογίζουμε ότι σ' ένα χρόνο από τώρα θα είναι έτοιμο».
ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ
Πηγή: Ελευθεροτυπία
Ετσι περιέγραφε ο Μάνος Χατζιδάκις στο αυτοβιογραφικό του κείμενο τη γενέτειρά του. Σε ό,τι θεωρούμε σήμερα παλαιό κομμάτι της πόλης, στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Κονίτσης, βρισκόταν το πατρικό του σπίτι, ένα όμορφο τριώροφο, σε οικόπεδο επιφάνειας 1.317 τ.μ., κτισμένο το 1897 από τον Εβραίο ασφαλιστή και καπνέμπορο Ισαάκ Δανιές. Από το 1925 έως το 1932, ο πατέρας του συνθέτη, Γιώργος Χατζιδάκις, είχε νοικιάσει τον δεύτερο όροφο, ημιεπιπλωμένο. Εκεί εγκαταστάθηκε η οικογένειά του κι εκεί πήρε ο Μάνος Χατζιδάκις τα πρώτα μαθήματα μουσικής, στο πιάνο που ανήκε στον ιδιοκτήτη, με δασκάλα την αρμενικής καταγωγής πιανίστα Αλτουνιάν-γνωστή μουσικό της Ξάνθης.
Αυτό λοιπόν το σπίτι που χαρακτηρίστηκε το 1995 διατηρητέο, αλλά είχε υποστεί την άγρια φθορά του χρόνου, αποφάσισε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ξάνθης να το αναστηλώσει και να το αξιοποιήσει: Το σπίτι άλλωστε ήδη από το 1932, μετά τη μετακόμιση της οικογένειας Χατζιδάκι στην Αθήνα, είχε περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο. Από το 1932 έως το '41 χρησιμοποιήθηκε από την Οικονομική Εφορία της πόλης και το Δημόσιο Ταμείο. Το 1945 με την άφιξη του ελληνικού στρατού στην πόλη, το χρησιμοποίησε η 26η Ταξιαρχία. Εξακολούθησε να θεωρείται κτήριο του στρατού μέχρι το 2002, έχοντας φιλοξενήσει κατά καιρούς και τη στρατιωτική λέσχη της πόλης.
Το 2000 η Νομαρχία εκδήλωσε για πρώτη φορά το ενδιαφέρον της για το κτίριο. Ετσι περιήλθαν (από το 2002) στην κατοχή της οι δύο πρώτοι όροφοι. Συνέχισε να διεκδικεί ολόκληρο το κτίριο ώστε να μπορέσει να προβεί στις απαραίτητες εργασίες αναστήλωσης. Το 2005 της παραχωρήθηκε τελικώς και το ισόγειο και υπόγειο του σπιτιού κι έκτοτε άρχισε να αναζητεί πόρους για τη μελέτη και τις εργασίες αποκατάστασης (έργο που είχε τότε υπολογιστεί ότι ανέρχεται στα 5,2 εκατ. ευρώ), ώστε να στεγαστεί εκεί «Πολυχώρος Τέχνης και Σκέψης».
Αφού η Νομαρχία έκρουσε ξανά και ξανά τη θύρα του υπουργείου Πολιτισμού «τελικά εκπονήθηκε η μελέτη, με χρηματοδότηση από διάφορα προγράμματα-όχι όμως κοινοτικά», λέει ο νομάρχης Ξάνθης Γιώργος Παυλίδης. Ετσι εδώ και δύο μήνες ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης του κτηρίου αφού «δημοπρατήσαμε την εσωτερική και εξωτερική αποκατάσταση του κτηρίου, προϋπολογισμού 3,2 εκατομμυρίων ευρώ». Τα χρήματα «προέρχονται από πόρους της Νομαρχίας».
Αναζητείται όμως επιπλέον χρηματοδότηση (περί τα 2 εκατ. ευρώ υπολογίζεται το κόστος) για την αποκατάσταση και του περίτεχνου ζωγραφικού διάκοσμου του σπιτιού. Ενα μέρος της είχε καταστραφεί σε μεγάλη πυρκαγιά τη δεκαετία του '50. Μέχρι πρότινος δεν είχαν φανεί οι αναπαραστάσεις σε όλο τους το μεγαλείο. Αλλά στη φάση της προμελέτης αποκαλύφθηκαν εκτός από τα ζωγραφικά διακοσμητικά στοιχεία στα ταβάνια και εξαιρετικές τοιχογραφίες σε όλους τους χώρους.
Αλλωστε το «σπίτι του Χατζιδάκι», όπως το αποκαλούν πια στην πόλη, είναι μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, σε σύγκριση με οικίες της ίδιας περιόδου, στην Ξάνθη. Ρυθμολογικά και τυπολογικά έχει στοιχεία από τον νεοκλασικισμό του 19ου αιώνα: Κορινθιακή ρυθμολογία, γείσα, ψευδοπεσσούς κ.ά. Εχει επίσης κλειστό εξώστη, ενώ από τα χαρακτηριστικά του είναι ότι η επιφάνεια από όροφο σε όροφο μειώνεται καθ' ύψος.
«Μακάρι να εξασφαλίσουμε χρηματοδότηση και για τον ζωγραφικό διάκοσμο. Πάντως», λέει ο νομάρχης Ξάνθης, «εξωτερικά και στατικά θα αναστηλωθεί πλήρως. Υπολογίζουμε ότι σ' ένα χρόνο από τώρα θα είναι έτοιμο».
ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ
Πηγή: Ελευθεροτυπία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου