Δείτε τα καρναβάλια που γιορτάζονται με κουδούνια, μουντζουρώματα και παραδοσιακά καρναβάλια, μα πάνω απ' όλα κέφι και ξεφάντωμα μέχρι πρωίας.
Νέδουσα: Πανάρχαια σύναξη για καλή σοδειά
Από τα κατεξοχήν αγροτικά δρώμενα ευετηρίας. Ανήμερα την Καθαρά Δευτέρα οι κάτοικοι ξυπνούν από τα νταούλια. Ο «θίασος», με μουτζουρωμένα πρόσωπα (εξ΄ού και η Μουτζουροδευτέρα όπως αποκαλείται το έθιμο) ξεκινά όπως αναφέρει το thetravelbook.gr, τον «Αγερμό», την βόλτα δηλαδή σε όλα τα σπίτια του χωριού, μοιράζοντας ευχές και συλλέγοντας φαγώσιμα τα οποία θα απολαύσουν όλοι μαζί στην πλατεία, στο κοινό τους τραπέζι.
Οι «τράγοι», μεταμφιεσμένων με προσωπεία και κουδούνια, που χαλούν τον κόσμο με τον σαματά τους, ακολουθεί η «Αροτρίαση», ο «Γάμος», και το τελετουργικό με τον «Θάνατο και την Ανάσταση» που γιορτάζεται με ολονύχτιο γλέντι.
Γαλαξίδι: Χρώματα κι αλευρομουντζουρώματα
Οι αποκριάτικες εκδηλώσεις στο Γαλαξίδι κορυφώνονται προς την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς (Τυρινή). Ηδη από την Παρασκευή οι χοροί σε βάζουν στο διονυσιακό κλίμα, ενώ την Κυριακή γίνεται και η μεγάλη παρέλαση των αρμάτων, με χορούς και φωτιές που θα κρατήσουν μέχρι τις πρωινές ώρες.
Το αποκορύφωμα του πανηγυριού, ωστόσο, είναι τα «Αλευρομουντζουρώματα» της Καθαράς Δευτέρας. Οι πανηγυριώτες ετοιμάζονται από το πρωί με τα απαραίτητα: καραμούζες, στολές που φορούν πάνω από τα κανονικά τους ρούχα (για ευνόητους λόγους), φούμο στο πρόσωπο και κυρίως πολλές, πολλές σακούλες με αλεύρια και χρώματα! Και εκεί γύρω στο μεσημέρι ξεκινάει το πανηγύρι: παλιά, ξεχαρβαλωμένα αυτοκίνητα, τα «άρματα» κατεβαίνουν από την γέφυρα της Εθνικής Οδού, και παρέα με εκατοντάδες μασκαράδες ξεκινούν για το κέντρο της πόλης, μέσα σε ένα απερίγραπτο πανζουρλισμό από μουσικές, χορούς, ξεφωνητά και βέβαια μουτζουρώματα!
Αλεύρι (χρωματιστό ή μη) εκτοξεύεται από παντού και προς όλες τις κατευθύνσεις, με τις χούφτες, με τις σακούλες, με κουβάδες ολόκληρους! Η ξέφρενη μανία του πανηγυριού, τερματίζεται με το κάψιμο του βασιλιά Καρνάβαλου. Η παράδοση λέει πως τα γαλαξιδιώτικα αλευρομουντζουρώματα έλκουν την καταγωγή τους από τα χρόνια του Βυζαντίου, μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει πως οι ντόπιοι έμποροι είδαν κάποτε και λάτρεψαν ένα αντίστοιχο έθιμο στη Σικελία της Ιταλίας.
Άμφισσα: Το καλοσυνάτο στοιχειό της Χάρμαινας
Μια μεγάλη παρέλαση αρμάτων και κυνήγι κρυμμένου θησαυρού σε περιμένει στην πρωτεύουσα της Φωκίδας. Ομως αυτό που ξεχωρίζει είναι το περίφημο «Στοιχειό της Χάρμαινας», μια νυχτερινή τελετή σε έντονα μυστηριακή ατμόσφαιρα που έχει την καταγωγή της σε μια παλιά ιστορία που διασώζει η λαϊκή δοξασία: Κάποτε ζούσε στην Αμφισσα ένας νέος, ο Κωνσταντής, και η δουλειά του ήταν ταμπάκης, το βυρσοδεψείο του δε, βρισκόταν στη συνοικία της Χάρμαινας.
Ο Κωνσταντής αγαπούσε μια κοπέλα, τη Λενιώ, κι οι δυο νέοι αντάλλασσαν όρκους αιώνιας πίστης και αγάπης. Αλλιώς όμως τα 'φερε η μοίρα, και ένα βράδυ που η Λενιώ είχε πάει να γεμίσει νερό από την πηγή της Χάρμαινας, άνοιξαν οι ουρανοί, ξέσπασε μια τρομερή καταιγίδα και ένας κεραυνός χτύπησε και σκότωσε τη νεαρή κοπέλα. Ο Κωνσταντής έμαθε τον χαμό της αγαπημένης του και την επόμενη μέρα τον βρήκαν νεκρό στο Κάστρο της Ωριάς. Από τότε, λένε πως ο νέος έγινε στοιχειό και τα βράδια τριγυρνούσε μοιρολογώντας στην πηγή της Χάρμαινας, ένα στοιχειό πανύψηλο με τρομερή, άγρια όψη και μακριά χέρια, όμως καλοσυνάτο και άκακο, που κοίταζε να προστατεύει όποιους τύχαινε να περάσουν από εκεί, και κυρίως τους ταμπάκηδες.
Σήμερα οι Αμφισσιώτες που αναπαριστούν το στοιχειό της Χάρμαινας ντύνονται με μακριές, μαύρες φορεσιές και το βράδυ του Σαββάτου πριν από την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς τριγυρνούν στους δρόμους της πόλης, κρατώντας αναμμένα δαδιά και σέρνοντας πίσω τους αλυσίδες.
Σκύρος: Ο Γέρος, η κοπέλα και ο Φράγκος
Οι Κουδουνάτοι είναι και εδώ το σήμα-κατατεθέν της Αποκριάς, με τρεις συγκεκριμένες μορφές να ξεχωρίζουν και να δίνουν τον δικό τους τόνο στις εκδηλώσεις, που διαρκούν μάλιστα καθ' όλη την περίοδο του Τριωδίου: είναι ο Γέρος, η Κορέλα και ο Φράγκος.Κεφαλή αυτής της τριάδας είναι ο Γέρος, με τη μάσκα του από κατσικίσια προβιά, το παραδοσιακό του κοντοβράκι και βέβαια τα αμέτρητα τσοπάνικα κουδούνια που κρέμονται από την κάπα του και σηκώνουν τον κόσμο στο πόδι από τον σαματά τους.
Οι παλιότεροι θυμούνται πως στα χρόνια τους η στολή του Γέρου ήταν πολύ ακριβή, κάποιοι λίγοι μάλιστα που ήθελαν τις Απόκριες να ντυθούν Γέροι αναγκάζονταν να δανειστούν τις στολές από τα αφεντικά τους, που τους κρατούσαν κάποια μεροκάματα ως πληρωμή.
Η μορφή της Κορέλας είναι η γυναικεία παρουσία στους κουδουνάτους: είναι ένας άντρας ντυμένος γυναίκα, με καλυμμένο πρόσωπο, που φροντίζει να κάνει αέρα με το μαντίλι της στον Γέρο και να παινεύει με το τραγούδι της τις χάρες του. Η τρίτη μορφή είναι ο Φράγκος, αυτός που συνοδεύει το ζευγάρι. Φοράει κι εκείνος παραδοσιακά ρούχα (χωρίς κουδούνια βέβαια), με τη διαφορά πως αντί για βράκα φοράει παντελόνι, ένα σκωπτικό πείραγμα των Σκυριωτών προς τους συντοπίτες τους που «φράγκεψαν».
Το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς ξεχωρίζουν δύο ακόμη τοπικά έθιμα, η Φάρμα και η Τράτα, δύο σατιρικά δρώμενα στη διάρκεια των οποίων οι ντόπιοι (ντυμένοι πια με σύγχρονες αποκριάτικες στολές) καυτηριάζουν με χιούμορ τα κακώς κείμενα της εποχής.
Λέσβος: Οι Κουδουνάτοι του Μεσοτόπου
Το πιο εμβληματικό κομμάτι της μεσοτοπίτικης Αποκριάς είναι οι «Κουδουνάτοι» ή «Κ'δουνάκ(ι)», όπως θα τους ακούσεις στη ζωντανή ντοπιολαλιά. Την τελευταία Κυριακή λοιπόν, Μεσοτοπίτες κάθε ηλικίας μουντζουρώνουν το πρόσωπό τους με φούμο, φορούν στο κεφάλι πολύχρωμα μαντίλια και φτερωτές νεροκολοκύθες (γαλιές), και εξοπλίζονται με τις «κουτσκούδες», μακριά φαλλόμορφα ξύλα που συμβολίζουν τη γονιμότητα της ανοιξιάτικης φύσης. Κυρίως όμως φορούν πάνω τους κουδούνια, όσα περισσότερα μπορεί να σηκώσει ο καθένας, και κάνοντας απίστευτο σαματά γυρίζουν στα καλντερίμια του χωριού ξεσηκώνοντας τον κόσμο με τα καμώματά τους.
Αν οι κουδουνάτοι είναι η σαματατζίδικη, διονυσιακή πλευρά της Αποκριάς στον Μεσότοπο, οι «'βζών(ι)» (εύζωνες) είναι η πιο συγκρατημένη. Είναι οι τσολιάδες που τραγουδούν ερωτικά δίστιχα, συνήθως με τη συνοδεία στην παρέα τους και μιας «δεσποινίδας», ενός άντρα δηλαδή που παριστάνει τη γυναίκα. Ενα από τα πιο αγαπημένα τραγούδια των ευζώνων είναι το «ντούρου-ντούρου», αυτό όμως που θα θυμάται σίγουρα ο κάθε επισκέπτης είναι ο «Αράπικος», ένας τολμηρός χορός με άσεμνο περιεχόμενο.
Κομβικό σημείο της σύγχρονης Αποκριάς στο χωριό αποτελούν και οι ριμαδόροι, που απαγγέλλουν σατιρικά δίστιχα με θέματα από την τοπική και την πανελλήνια επικαιρότητα, πάντοτε σε ντοπιολαλιά, προκαλώντας αβίαστα το γέλιο των πανηγυριωτών. Τέλος, στον Μεσότοπο τέτοιες μέρες, θα γευτείς και την τοπική κολοκυθόπιτα, το παραδοσιακό γλυκό που θα βρεις σχεδόν σε κάθε σπίτι. Οι αποκριάτικες εκδηλώσεις στο χωριό διοργανώνονται σήμερα από την Αναπτυξιακή Εταιρεία Μεσοτόπου και την τοπική αυτοδιοίκηση.
Πηγή: NewPost.gr
Νέδουσα: Πανάρχαια σύναξη για καλή σοδειά
Από τα κατεξοχήν αγροτικά δρώμενα ευετηρίας. Ανήμερα την Καθαρά Δευτέρα οι κάτοικοι ξυπνούν από τα νταούλια. Ο «θίασος», με μουτζουρωμένα πρόσωπα (εξ΄ού και η Μουτζουροδευτέρα όπως αποκαλείται το έθιμο) ξεκινά όπως αναφέρει το thetravelbook.gr, τον «Αγερμό», την βόλτα δηλαδή σε όλα τα σπίτια του χωριού, μοιράζοντας ευχές και συλλέγοντας φαγώσιμα τα οποία θα απολαύσουν όλοι μαζί στην πλατεία, στο κοινό τους τραπέζι.
Οι «τράγοι», μεταμφιεσμένων με προσωπεία και κουδούνια, που χαλούν τον κόσμο με τον σαματά τους, ακολουθεί η «Αροτρίαση», ο «Γάμος», και το τελετουργικό με τον «Θάνατο και την Ανάσταση» που γιορτάζεται με ολονύχτιο γλέντι.
Γαλαξίδι: Χρώματα κι αλευρομουντζουρώματα
Οι αποκριάτικες εκδηλώσεις στο Γαλαξίδι κορυφώνονται προς την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς (Τυρινή). Ηδη από την Παρασκευή οι χοροί σε βάζουν στο διονυσιακό κλίμα, ενώ την Κυριακή γίνεται και η μεγάλη παρέλαση των αρμάτων, με χορούς και φωτιές που θα κρατήσουν μέχρι τις πρωινές ώρες.
Το αποκορύφωμα του πανηγυριού, ωστόσο, είναι τα «Αλευρομουντζουρώματα» της Καθαράς Δευτέρας. Οι πανηγυριώτες ετοιμάζονται από το πρωί με τα απαραίτητα: καραμούζες, στολές που φορούν πάνω από τα κανονικά τους ρούχα (για ευνόητους λόγους), φούμο στο πρόσωπο και κυρίως πολλές, πολλές σακούλες με αλεύρια και χρώματα! Και εκεί γύρω στο μεσημέρι ξεκινάει το πανηγύρι: παλιά, ξεχαρβαλωμένα αυτοκίνητα, τα «άρματα» κατεβαίνουν από την γέφυρα της Εθνικής Οδού, και παρέα με εκατοντάδες μασκαράδες ξεκινούν για το κέντρο της πόλης, μέσα σε ένα απερίγραπτο πανζουρλισμό από μουσικές, χορούς, ξεφωνητά και βέβαια μουτζουρώματα!
Αλεύρι (χρωματιστό ή μη) εκτοξεύεται από παντού και προς όλες τις κατευθύνσεις, με τις χούφτες, με τις σακούλες, με κουβάδες ολόκληρους! Η ξέφρενη μανία του πανηγυριού, τερματίζεται με το κάψιμο του βασιλιά Καρνάβαλου. Η παράδοση λέει πως τα γαλαξιδιώτικα αλευρομουντζουρώματα έλκουν την καταγωγή τους από τα χρόνια του Βυζαντίου, μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει πως οι ντόπιοι έμποροι είδαν κάποτε και λάτρεψαν ένα αντίστοιχο έθιμο στη Σικελία της Ιταλίας.
Άμφισσα: Το καλοσυνάτο στοιχειό της Χάρμαινας
Μια μεγάλη παρέλαση αρμάτων και κυνήγι κρυμμένου θησαυρού σε περιμένει στην πρωτεύουσα της Φωκίδας. Ομως αυτό που ξεχωρίζει είναι το περίφημο «Στοιχειό της Χάρμαινας», μια νυχτερινή τελετή σε έντονα μυστηριακή ατμόσφαιρα που έχει την καταγωγή της σε μια παλιά ιστορία που διασώζει η λαϊκή δοξασία: Κάποτε ζούσε στην Αμφισσα ένας νέος, ο Κωνσταντής, και η δουλειά του ήταν ταμπάκης, το βυρσοδεψείο του δε, βρισκόταν στη συνοικία της Χάρμαινας.
Ο Κωνσταντής αγαπούσε μια κοπέλα, τη Λενιώ, κι οι δυο νέοι αντάλλασσαν όρκους αιώνιας πίστης και αγάπης. Αλλιώς όμως τα 'φερε η μοίρα, και ένα βράδυ που η Λενιώ είχε πάει να γεμίσει νερό από την πηγή της Χάρμαινας, άνοιξαν οι ουρανοί, ξέσπασε μια τρομερή καταιγίδα και ένας κεραυνός χτύπησε και σκότωσε τη νεαρή κοπέλα. Ο Κωνσταντής έμαθε τον χαμό της αγαπημένης του και την επόμενη μέρα τον βρήκαν νεκρό στο Κάστρο της Ωριάς. Από τότε, λένε πως ο νέος έγινε στοιχειό και τα βράδια τριγυρνούσε μοιρολογώντας στην πηγή της Χάρμαινας, ένα στοιχειό πανύψηλο με τρομερή, άγρια όψη και μακριά χέρια, όμως καλοσυνάτο και άκακο, που κοίταζε να προστατεύει όποιους τύχαινε να περάσουν από εκεί, και κυρίως τους ταμπάκηδες.
Σήμερα οι Αμφισσιώτες που αναπαριστούν το στοιχειό της Χάρμαινας ντύνονται με μακριές, μαύρες φορεσιές και το βράδυ του Σαββάτου πριν από την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς τριγυρνούν στους δρόμους της πόλης, κρατώντας αναμμένα δαδιά και σέρνοντας πίσω τους αλυσίδες.
Σκύρος: Ο Γέρος, η κοπέλα και ο Φράγκος
Οι Κουδουνάτοι είναι και εδώ το σήμα-κατατεθέν της Αποκριάς, με τρεις συγκεκριμένες μορφές να ξεχωρίζουν και να δίνουν τον δικό τους τόνο στις εκδηλώσεις, που διαρκούν μάλιστα καθ' όλη την περίοδο του Τριωδίου: είναι ο Γέρος, η Κορέλα και ο Φράγκος.Κεφαλή αυτής της τριάδας είναι ο Γέρος, με τη μάσκα του από κατσικίσια προβιά, το παραδοσιακό του κοντοβράκι και βέβαια τα αμέτρητα τσοπάνικα κουδούνια που κρέμονται από την κάπα του και σηκώνουν τον κόσμο στο πόδι από τον σαματά τους.
Οι παλιότεροι θυμούνται πως στα χρόνια τους η στολή του Γέρου ήταν πολύ ακριβή, κάποιοι λίγοι μάλιστα που ήθελαν τις Απόκριες να ντυθούν Γέροι αναγκάζονταν να δανειστούν τις στολές από τα αφεντικά τους, που τους κρατούσαν κάποια μεροκάματα ως πληρωμή.
Η μορφή της Κορέλας είναι η γυναικεία παρουσία στους κουδουνάτους: είναι ένας άντρας ντυμένος γυναίκα, με καλυμμένο πρόσωπο, που φροντίζει να κάνει αέρα με το μαντίλι της στον Γέρο και να παινεύει με το τραγούδι της τις χάρες του. Η τρίτη μορφή είναι ο Φράγκος, αυτός που συνοδεύει το ζευγάρι. Φοράει κι εκείνος παραδοσιακά ρούχα (χωρίς κουδούνια βέβαια), με τη διαφορά πως αντί για βράκα φοράει παντελόνι, ένα σκωπτικό πείραγμα των Σκυριωτών προς τους συντοπίτες τους που «φράγκεψαν».
Το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς ξεχωρίζουν δύο ακόμη τοπικά έθιμα, η Φάρμα και η Τράτα, δύο σατιρικά δρώμενα στη διάρκεια των οποίων οι ντόπιοι (ντυμένοι πια με σύγχρονες αποκριάτικες στολές) καυτηριάζουν με χιούμορ τα κακώς κείμενα της εποχής.
Λέσβος: Οι Κουδουνάτοι του Μεσοτόπου
Το πιο εμβληματικό κομμάτι της μεσοτοπίτικης Αποκριάς είναι οι «Κουδουνάτοι» ή «Κ'δουνάκ(ι)», όπως θα τους ακούσεις στη ζωντανή ντοπιολαλιά. Την τελευταία Κυριακή λοιπόν, Μεσοτοπίτες κάθε ηλικίας μουντζουρώνουν το πρόσωπό τους με φούμο, φορούν στο κεφάλι πολύχρωμα μαντίλια και φτερωτές νεροκολοκύθες (γαλιές), και εξοπλίζονται με τις «κουτσκούδες», μακριά φαλλόμορφα ξύλα που συμβολίζουν τη γονιμότητα της ανοιξιάτικης φύσης. Κυρίως όμως φορούν πάνω τους κουδούνια, όσα περισσότερα μπορεί να σηκώσει ο καθένας, και κάνοντας απίστευτο σαματά γυρίζουν στα καλντερίμια του χωριού ξεσηκώνοντας τον κόσμο με τα καμώματά τους.
Αν οι κουδουνάτοι είναι η σαματατζίδικη, διονυσιακή πλευρά της Αποκριάς στον Μεσότοπο, οι «'βζών(ι)» (εύζωνες) είναι η πιο συγκρατημένη. Είναι οι τσολιάδες που τραγουδούν ερωτικά δίστιχα, συνήθως με τη συνοδεία στην παρέα τους και μιας «δεσποινίδας», ενός άντρα δηλαδή που παριστάνει τη γυναίκα. Ενα από τα πιο αγαπημένα τραγούδια των ευζώνων είναι το «ντούρου-ντούρου», αυτό όμως που θα θυμάται σίγουρα ο κάθε επισκέπτης είναι ο «Αράπικος», ένας τολμηρός χορός με άσεμνο περιεχόμενο.
Κομβικό σημείο της σύγχρονης Αποκριάς στο χωριό αποτελούν και οι ριμαδόροι, που απαγγέλλουν σατιρικά δίστιχα με θέματα από την τοπική και την πανελλήνια επικαιρότητα, πάντοτε σε ντοπιολαλιά, προκαλώντας αβίαστα το γέλιο των πανηγυριωτών. Τέλος, στον Μεσότοπο τέτοιες μέρες, θα γευτείς και την τοπική κολοκυθόπιτα, το παραδοσιακό γλυκό που θα βρεις σχεδόν σε κάθε σπίτι. Οι αποκριάτικες εκδηλώσεις στο χωριό διοργανώνονται σήμερα από την Αναπτυξιακή Εταιρεία Μεσοτόπου και την τοπική αυτοδιοίκηση.
Πηγή: NewPost.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου