Το πανάρχαιο δρώμενο του δωδεκαήμερου «Μωμόγεροι» αναβιώνει για 5η συνεχή χρονιά αύριο στις 12 το μεσημέρι στο Ωραιόκαστρο από την Ένωση Ποντίων Ωραιοκάστρου και Φίλων σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό και Μορφωτικό Σύλλογο Πρωτοχωρίου Κοζάνης.
Σημείο εκκίνησης τα γραφεία του συλλόγου στο Κονταξοπούλειο Αθλητικό Κέντρο του δήμου, και στη συνέχεια θα διέλθουν από όλους τους κεντρικούς δρόμους του Ωραιοκάστρου.
Τι είναι οι Μωμόγεροι
Οι Μωμόγεροι (γνωστό και ως Μωμόεροι ή Μωμοέρια) είναι ένα ποντιακό λαϊκό δρώμενο το οποίο λαμβάνει χώρα το 12ήμερο Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιά – Θεοφάνια.
Οι ρίζες του εθίμου κρατούν από την αρχαιότητα .Οι Έλληνες του Πόντου αποκομμένοι από τον υπόλοιπο Ελληνισμό δημιούργησαν ένα θαυμαστό πολιτισμό και κατάφεραν να διατηρήσουν τον εθνικό τους χαρακτήρα ,το γλωσσικό τους ιδίωμα και πολλά στοιχεία του λαϊκού τους πολιτισμού αναλλοίωτα ,ίσως από μία αδιόρατη ανάγκη αυτοάμυνας διεφύλαξαν την θρησκευτική και εθνική τους κληρονομιά .
Μωμόγερος (Μώμος και γέρος) ανατρέχοντας στο απώτατο παρελθόν και πριν ακόμη διαμορφωθεί η εκτέλεση του Διονυσιακού διθυράμβου, παρατηρούμε ότι πολύ πιο παλιά εμφανίζονται οι »σάτυροι». Από το 600 πΧ και μετέπειτα ,η παράσταση του Διονυσιακού διθυράμβου γινόταν από χορό μεταμφιεσμένων σατύρων.Φαίνεται στην αρχαία Ελλάδα τα <<δρώντα πρόσωπα>>,οι σάτυροι ,μεταμφιεσμένοι εμιμούντο ή υποδύονταν ρόλους και με αυτοσχέδιους διαλόγους διασκέδαζαν τους θεατές . Άλλοτε πάλι τραγουδούσαν γύρω από τον βωμό του θεού Διόνυσου ,για να τον εξευμενίσουν ή με διάφορα σκώμματα να σατιρίσουν την καθημερινότητα.
Ο Αριστοτέλης στο έργο του <<περί ποιητικής >>(4, 1449α 9)γράφει ,»γενομένης δ” ούν απ” αρχής αυτοσχεδιαστικής ….από των εξαρχόντων τον διθύραμβον …κατά μικρόν ηυξήθη ..εκ μικρών μύθων και λέξεως γελοίας διά το εκ σατυρικού μεταβαλείν οψέ απεσεμνύθη ..».
Το έθιμο της μεταμφίεσης συναντούμε και στους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους ,στο μαρτύριο του Αγίου Δασίου το 304 στο Δορύστολο της Μοισίας .Επί Διοκλητιανού οι χριστιανοί ,κατά τις Καλένδες του Ιανουαρίου σύμφωνα με τα ελληνικά έθιμα ,εξακολουθούν να μεταμφιέζονται και να ενδύονται δέρματα τράγων και γιδιών .Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει και ο επίσκοπος Αμάσειας του Πόντου Αστέριος.
Φαίνεται λοιπόν, ότι το έθιμο των Μωμοερίων που έχει λαϊκό χαρακτήρα με προθεατρική μορφή ,διασώθηκε διαμέσου των αιώνων ,με τις γιορτές των Σατουρναλίων, δηλαδή των Κρανίων ,όπου τους μήνες Δεκέμβριο, Ιανουάριο, Φεβρουάριο ,οργανώνονταν γιορτές στις πόλεις και στα χωριά του Πόντου.
Οι Μωμόγεροι λοιπόν, στον ελληνισμό του Πόντου, είναι ένα αρχαίο λαϊκό έθιμο που έχει την καταγωγή του στην πρώτη περίοδο της δημιουργίας του λαϊκού θεάτρου .Τα πρόσωπα που συμμετέχουν είναι ,ο Μωμόερος ,ο γιατρός ,η νύφη ,η γριά ,ο διάβολος ,κ,α.
Από τους μελετητές αναφέρονται πολλές παραλλαγές του εθίμου των Μωμωερίων ,ως πρός την υπόθεση και τα πρόσωπα.
ΜΩΜΟΣ
Η ονομασία των Μωμοερίων προέρχεται από τον θεό Μώμο .Μώμος είναι το όνομα αρχαίου θεού της Ελληνικής μυθολογίας, που εκδιώχθηκε από τον Όλυμπο επειδή αμφισβήτησε τον Δία. Είναι ο θεός της χλεύης και του σκώμματος, της ειρωνείας και του σαρκασμού, προσωποποίηση της κοροϊδίας και της αποδοκιμασίας. Τον παρίσταναν να κρατά ένα ραβδί που η πάνω άκρη του κατέληγε σε καφάλι γυναίκας.
Η ελληνική μυθολογία λέει ότι καθώς οι άνθρωποι έγιναν πολλοί και βάραιναν τη Γη εκείνη παραπονέθηκε στο Δία να την ελαφρύνει λίγο. Ο Δίας προκάλεσε έναν πόλεμο, τον Θηβαϊκό, στον οποίο σκοτώθηκαν πολλοί άνθρωποι και έτσι η θεά Γαία ελάφρυνε. Το πρόβλημα όμως επανεμφανίστηκε αργότερα και ο Δίας ζήτησε τη συνδρομή και άλλων θεών. Τότε ο Μώμος, γιος της Νύχτας, – κατά άλλους της Θέμιδος και του Ύπνου, κατά άλλους πατρός αγνώστου, τον συμβούλεψε να γεννήσει μια πανέμορφη κόρη και να παντρέψει τη Νηρηίδα Θέτιδα με θνητό. Ο Δίας ακολούθησε τις συμβουλές του και έτσι γέννησε από τη Λήδα την Ελένη και πάντρεψε τη Θέτιδα με τον Πηλέα. Αυτά τα δύο γεγονότα έγιναν αιτία να ξεσπάσει ένας μεγάλος πόλεμος πολύ πιο φονικός από τον προηγούμενο που θα γινόταν γνωστός ως Τρωικός πόλεμος.
Αναφέρεται από τον Λουκιανό στο έργο του «Θεών εκκλησία» να κατακρίνει τον Δία για παρανομίες με αποτέλεσμα να νοθεύεται το συνέδριο, με το να ενώνεται με θνητές γυναίκες. Ο θεός αυτός κατέκρινε επίσης τον Ήφαιστο, επειδή, όταν έφτιαξε τον άνθρωπο, δεν κατασκεύασε παράθυρα στο στήθος του, ώστε να βλέπει ο κόσμος τι σκέπτεται και αν λέει ψέματα ή αλήθεια. Λέγεται ότι πέθανε από τη λύπη του, επειδή δεν κατόρθωσε να βρεί καμία ατέλεια στην Αφροδίτη.
Στη φαντασία των ανθρώπων αναποδογυρίζει απότομα τις τύχες τους. Τους ρίχνει απ” την ευτυχία στη δυστυχία, μετατρέπει τις επιτυχίες τους σε αποτυχίες και τους «θριάμβους» τους σε απόγνωση.
Πηγή: Karfitsa.gr
Σημείο εκκίνησης τα γραφεία του συλλόγου στο Κονταξοπούλειο Αθλητικό Κέντρο του δήμου, και στη συνέχεια θα διέλθουν από όλους τους κεντρικούς δρόμους του Ωραιοκάστρου.
Τι είναι οι Μωμόγεροι
Οι Μωμόγεροι (γνωστό και ως Μωμόεροι ή Μωμοέρια) είναι ένα ποντιακό λαϊκό δρώμενο το οποίο λαμβάνει χώρα το 12ήμερο Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιά – Θεοφάνια.
Οι ρίζες του εθίμου κρατούν από την αρχαιότητα .Οι Έλληνες του Πόντου αποκομμένοι από τον υπόλοιπο Ελληνισμό δημιούργησαν ένα θαυμαστό πολιτισμό και κατάφεραν να διατηρήσουν τον εθνικό τους χαρακτήρα ,το γλωσσικό τους ιδίωμα και πολλά στοιχεία του λαϊκού τους πολιτισμού αναλλοίωτα ,ίσως από μία αδιόρατη ανάγκη αυτοάμυνας διεφύλαξαν την θρησκευτική και εθνική τους κληρονομιά .
Μωμόγερος (Μώμος και γέρος) ανατρέχοντας στο απώτατο παρελθόν και πριν ακόμη διαμορφωθεί η εκτέλεση του Διονυσιακού διθυράμβου, παρατηρούμε ότι πολύ πιο παλιά εμφανίζονται οι »σάτυροι». Από το 600 πΧ και μετέπειτα ,η παράσταση του Διονυσιακού διθυράμβου γινόταν από χορό μεταμφιεσμένων σατύρων.Φαίνεται στην αρχαία Ελλάδα τα <<δρώντα πρόσωπα>>,οι σάτυροι ,μεταμφιεσμένοι εμιμούντο ή υποδύονταν ρόλους και με αυτοσχέδιους διαλόγους διασκέδαζαν τους θεατές . Άλλοτε πάλι τραγουδούσαν γύρω από τον βωμό του θεού Διόνυσου ,για να τον εξευμενίσουν ή με διάφορα σκώμματα να σατιρίσουν την καθημερινότητα.
Ο Αριστοτέλης στο έργο του <<περί ποιητικής >>(4, 1449α 9)γράφει ,»γενομένης δ” ούν απ” αρχής αυτοσχεδιαστικής ….από των εξαρχόντων τον διθύραμβον …κατά μικρόν ηυξήθη ..εκ μικρών μύθων και λέξεως γελοίας διά το εκ σατυρικού μεταβαλείν οψέ απεσεμνύθη ..».
Το έθιμο της μεταμφίεσης συναντούμε και στους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους ,στο μαρτύριο του Αγίου Δασίου το 304 στο Δορύστολο της Μοισίας .Επί Διοκλητιανού οι χριστιανοί ,κατά τις Καλένδες του Ιανουαρίου σύμφωνα με τα ελληνικά έθιμα ,εξακολουθούν να μεταμφιέζονται και να ενδύονται δέρματα τράγων και γιδιών .Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει και ο επίσκοπος Αμάσειας του Πόντου Αστέριος.
Φαίνεται λοιπόν, ότι το έθιμο των Μωμοερίων που έχει λαϊκό χαρακτήρα με προθεατρική μορφή ,διασώθηκε διαμέσου των αιώνων ,με τις γιορτές των Σατουρναλίων, δηλαδή των Κρανίων ,όπου τους μήνες Δεκέμβριο, Ιανουάριο, Φεβρουάριο ,οργανώνονταν γιορτές στις πόλεις και στα χωριά του Πόντου.
Οι Μωμόγεροι λοιπόν, στον ελληνισμό του Πόντου, είναι ένα αρχαίο λαϊκό έθιμο που έχει την καταγωγή του στην πρώτη περίοδο της δημιουργίας του λαϊκού θεάτρου .Τα πρόσωπα που συμμετέχουν είναι ,ο Μωμόερος ,ο γιατρός ,η νύφη ,η γριά ,ο διάβολος ,κ,α.
Από τους μελετητές αναφέρονται πολλές παραλλαγές του εθίμου των Μωμωερίων ,ως πρός την υπόθεση και τα πρόσωπα.
ΜΩΜΟΣ
Η ονομασία των Μωμοερίων προέρχεται από τον θεό Μώμο .Μώμος είναι το όνομα αρχαίου θεού της Ελληνικής μυθολογίας, που εκδιώχθηκε από τον Όλυμπο επειδή αμφισβήτησε τον Δία. Είναι ο θεός της χλεύης και του σκώμματος, της ειρωνείας και του σαρκασμού, προσωποποίηση της κοροϊδίας και της αποδοκιμασίας. Τον παρίσταναν να κρατά ένα ραβδί που η πάνω άκρη του κατέληγε σε καφάλι γυναίκας.
Η ελληνική μυθολογία λέει ότι καθώς οι άνθρωποι έγιναν πολλοί και βάραιναν τη Γη εκείνη παραπονέθηκε στο Δία να την ελαφρύνει λίγο. Ο Δίας προκάλεσε έναν πόλεμο, τον Θηβαϊκό, στον οποίο σκοτώθηκαν πολλοί άνθρωποι και έτσι η θεά Γαία ελάφρυνε. Το πρόβλημα όμως επανεμφανίστηκε αργότερα και ο Δίας ζήτησε τη συνδρομή και άλλων θεών. Τότε ο Μώμος, γιος της Νύχτας, – κατά άλλους της Θέμιδος και του Ύπνου, κατά άλλους πατρός αγνώστου, τον συμβούλεψε να γεννήσει μια πανέμορφη κόρη και να παντρέψει τη Νηρηίδα Θέτιδα με θνητό. Ο Δίας ακολούθησε τις συμβουλές του και έτσι γέννησε από τη Λήδα την Ελένη και πάντρεψε τη Θέτιδα με τον Πηλέα. Αυτά τα δύο γεγονότα έγιναν αιτία να ξεσπάσει ένας μεγάλος πόλεμος πολύ πιο φονικός από τον προηγούμενο που θα γινόταν γνωστός ως Τρωικός πόλεμος.
Αναφέρεται από τον Λουκιανό στο έργο του «Θεών εκκλησία» να κατακρίνει τον Δία για παρανομίες με αποτέλεσμα να νοθεύεται το συνέδριο, με το να ενώνεται με θνητές γυναίκες. Ο θεός αυτός κατέκρινε επίσης τον Ήφαιστο, επειδή, όταν έφτιαξε τον άνθρωπο, δεν κατασκεύασε παράθυρα στο στήθος του, ώστε να βλέπει ο κόσμος τι σκέπτεται και αν λέει ψέματα ή αλήθεια. Λέγεται ότι πέθανε από τη λύπη του, επειδή δεν κατόρθωσε να βρεί καμία ατέλεια στην Αφροδίτη.
Στη φαντασία των ανθρώπων αναποδογυρίζει απότομα τις τύχες τους. Τους ρίχνει απ” την ευτυχία στη δυστυχία, μετατρέπει τις επιτυχίες τους σε αποτυχίες και τους «θριάμβους» τους σε απόγνωση.
Πηγή: Karfitsa.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου