Γράφει ο Γιάννης Κοκκινίδης
Σαν σήμερα, πριν από 18 χρόνια η κυβέρνηση Σημίτη ξήλωσε το σύμβολο της εθνικής μας κυριαρχίας στα Ίμια και οι χειρισμοί του τότε ΚΥΣΕΑ προκαλούν ακόμα και σήμερα θλίψη, απογοήτευση και οργή...
Το τελικό σχέδιο της Άγκυρας τέθηκε σε εφαρμογή το απόγευμα της 29 Ιανουαρίου 1996.
Λίγα 24ωρα πριν από την κορύφωση της κρίσης, οι Ελληνικές Μυστικές Υπηρεσίες, είχαν στα χέρια τους το περιεχόμενο μιας συνομιλίας του τότε αρχηγού του Τουρκικού ΓΕΝ ναυάρχου Ερκαγια, ο οποίος ανέφερε ότι η ιστορία των «γκρίζων ζωνών ήταν δικό του παιδί».
Ο Ερκαγιά αποκάλυπτε πως όταν ήταν ακόμη αρχηγός του Στόλου είχε δώσει εντολή στις αρμόδιες υπηρεσίες να ψάξουν όλα τα επίσημα αρχεία του τουρκικού κράτους και να προσπαθήσουν να βρουν για ποιες νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο θα μπορούσαν να εγείρουν διεκδικήσεις.
Στη συνομιλία αυτή ανέφερε ο Ερκαγιά:
«Έστειλα τη μελέτη στο ΓΕΕΘΑ.
Είμαι βέβαιος πως με τα στοιχεία που έχουμε μπορούμε να διεκδικήσουμε τους Καλογήρους και τους Φούρνους».
Σε αυτό το σημείο η συνομιλία διεκόπη γιατί γινόταν από ανοικτή γραμμή.
Οι αναλυτές της ΕΥΠ ήξεραν όμως αμέσως ότι είχαν στα χέρια τους μια σημαντικότατη είδηση που έδειχνε ότι η κλιμακούμενη κρίση στα Ιμια δεν ήταν η απρόβλεπτη εξέλιξη μιας τυχαίας υπόθεσης αλλά εσκεμμένο σχέδιο του Ερκαγια.
Το σχετικό τηλεγράφημα προωθήθηκε στους υπουργούς Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας.
Ως τότε οι Ελληνικές υπηρεσίες δεν είχαν άλλη ένδειξη για το επικείμενο θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο.
H μόνιμη αγωνία της τότε ηγεσίας του Ελληνικού Πενταγώνου ήταν η διεξαγωγή μιας καταδρομικής επιχείρησης των Τούρκων στη Μυτιλήνη ή άλλο νησί κοντά στα τουρκικά παράλια.
Και αυτό γιατί από όλες τις πληροφορίες προέκυπτε ότι η Άγκυρα πίστευε ότι Έλληνες κρύβουν τον αρχηγό του PKK Αμπντουλά Οτσαλάν σε μυστική τοποθεσία σε νησί.
«Ο φόβος μας ήταν μια επιδρομή με 2-3 ελικόπτερα και κομάντος στη Μυτιλήνη ή κάπου αλλού» ανέφερε αξιωματούχος της ΕΥΠ εκείνη την περίοδο, ο οποίος πρόσθεσε πως «ξέραμε ότι ένα τέτοιο επεισόδιο, έστω και αν δεν έβρισκαν τον Οτσαλάν, θα προκαλούσε απίστευτη κρίση».
Ο σταθμός της ΕΥΠ στην Αλεξανδρούπολη είχε εντοπίσει, από ανοικτά κανάλια επικοινωνίας (και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία), εντολές του τουρκικού ΓΕΝ προς δύο περιπολικά το απόγευμα της 29ης Ιανουαρίου.
H εντολή ήταν σαφής, να πλησιάσουν και στις δύο βραχονησίδες στα Ίμια (Ανατολική και Δυτική) και να ελέγξουν αν και πού υπάρχουν Έλληνες κομάντος αλλά και Ελληνική σημαία.
Ο κυβερνήτης του ενός περιπολικού ρωτήθηκε μάλιστα επίμονα από το κέντρο κατά πόσο θα μπορούσε να διαπιστώσει την τακτική κατάσταση κατά τη διάρκεια της νύχτας και με δεδομένες τις κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν.
Ο Τούρκος αξιωματικός απάντησε πως αυτό θα εξαρτιόταν από τις συνθήκες που θα αντιμετώπιζε την ώρα που θα προσέγγιζε τις βραχονησίδες.
H σχετική συνομιλία μεταφράστηκε το βράδυ της 29ης Ιανουαρίου και στάλθηκε στην κεντρική υπηρεσία της ΕΥΠ .
Από εκεί στάλθηκε από τον απόρρητο τηλέτυπο στο κέντρο επιχειρήσεων του ΓΕΝ.
Είναι σαφές πως οι επιτελείς δεν έδωσαν την ανάλογη σημασία στην κρίσιμη πληροφορία, ενδεχομένως επειδή βομβαρδίζονταν εκείνη την ώρα με πληροφορίες για τις κινήσεις των τουρκικών πλοίων.
Το βέβαιο πάντως είναι πως η ΕΥΠ είχε δώσει έγκαιρη προειδοποίηση για την προετοιμασία των Τούρκων.
Ο Κώστας Σημίτης ενημερώθηκε γι' αυτό το έγγραφο και ζήτησε από τον τότε διοικητή της ΕΥΠ ναύαρχο Λεωνίδα Βασιλικόπολο αντίγραφο, το οποίο και έλαβε στις 31 Ιανουαρίου.
Ένα από τα σοβαρά προβλήματα εκείνων των ημερών ήταν ασφαλώς η καχυποψία που υπήρχε ανάμεσα στον Σημίτη, ο οποίος μόλις είχε αναλάβει την πρωθυπουργία, και ανθρώπους σαν τον Βασιλικόπουλο, τον ναύαρχο Λυμπέρη ή τον πτέραρχο Κουρή που ήταν τότε υφυπουργός Άμυνας.
Οι αξιωματικοί αυτοί είχαν μάθει να λειτουργούν με τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος λάτρευε τις συσκέψεις με στρατιωτικούς, τις υπηρεσίες από κλειστές πηγές και τη διαχείριση κρίσεων όπως εκείνη του Μαρτίου του 1987.
Ο Σημίτης τους θεωρούσε «Ανδρεϊκούς», ξένους στη δική του κουλτούρα και ύποπτους για το στήσιμο παγίδων τις κρίσιμες εκείνες ώρες.
Να θυμίσουμε ότι στις 15 Ιανουαρίου του 1996 ο Α. Παπανδρέου παραιτήθηκε από πρωθυπουργός και τέσσερις μέρες αργότερα εκλέχθηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ ως κυβερνήτης της χώρας ο Κ. Σημίτης. Ο κύκλος της διαδοχής δεν είχε κλείσει καθώς απέμεναν ακόμη η απαιτούμενη ψήφος εμπιστοσύνης προς τη νέα υπό τον Κ.Σημίτη κυβέρνηση αλλά και η εκλογή του νέου προέδρου του ΠΑΣΟΚ.
Τα γεγονότα αυτά μονοπωλούσαν το ενδιαφέρον του Σημίτη που ήθελε όσο τίποτα άλλο την πρωθυπουργική καρέκλας .
Ο τότε Διοικητής της ΕΥΠ διαπίστωσε, όπως λέγεται, το πόσο ακατάλληλος ήταν χειριστεί την εθνική κρίση ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης όταν τον επισκέφθηκε το πρωί της 30ής Ιανουαρίου.
Λίγο πριν είχε συναντήσει στο κτίριο της λεωφόρου Κατεχάκη τον σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα Μπιλ P., ο οποίος τον ενημέρωσε ότι «σε λίγες ώρες θα μιλήσει ο πρόεδρος Κλίντον με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Τα πράγματα είναι σοβαρά».
Ο σταθμάρχης παρέδωσε επίσης μια επιστολή του Ελληνοαμερικανού αρχηγού της CIA Τζορτζ Τένετ, ο ο οποίος έγραφε πως «θα ήταν καταστροφικό για την Ελλάδα, την Τουρκία, τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να προκληθεί ένας πόλεμος λόγω της κλιμάκωσης του επεισοδίου».
Ο κ. Βασιλικόπουλος πήγε στο γραφείο του πρωθυπουργού, ο οποίος στεκόταν όρθιος όσο του μιλούσε, τον άκουσε και του είπε: «Δεν σας χρειάζομαι άλλο».
H πρόταση της CIA
Αρκετές ώρες αργότερα ο σταθμάρχης επισκέφθηκε για δεύτερη φορά το κτίριο της Κατεχάκη.
Αυτή τη φορά δεν έκρυβε την ανησυχία του και δήλωσε στον κ. Βασιλικόπουλο πως μεταφέρει μια πρόταση του αρχηγού της CIA.
«Να αποσύρετε εσείς ένα τμήμα της φρουράς που έχετε στα Ιμια σε ένδειξη καλής θέλησης και οι Τούρκοι σε ανταπόδοση θα αποσύρουν ναυτικές δυνάμεις» πρότεινε ο Μπιλ P. και συνέχισε: «Τρέχουμε το ίδιο σενάριο με την Άγκυρα και πιστεύομε ότι είμαστε σε καλό δρόμο».
Ο κ. Βασιλικόπουλος γέλασε αρχικά λέγοντας χαρακτηριστικά: «Δηλαδή πόσους κομάντος να αποσύρουμε, δεν έχουμε και καμιά μεραρχία;».
«Δεν έχει σημασία πόσους, έστω και λίγους, για να δείξετε την καλή σας πρόθεση» ανταπάντησε ο σταθμάρχης.
Αμέσως μετά άρχισε μια συζήτηση για την ακριβή διατύπωση, αν θα αναφερόταν σε λίγους , κάποιους ή κάποια άλλη φράση.
Ο αρχηγός της ΕΥΠ ρώτησε τον Μπιλ P. αν στη φόρμουλα της CIA ετίθετο ζήτημα απομάκρυνσης της Ελληνικής Σημαίας από τα Ιμια.
«Οχι, σε καμία περίπτωση» απάντησε εκείνος.
Καθώς έβγαινε από το γραφείο του κ. Βασιλικόπουλου, ο σταθμάρχης σταμάτησε, γύρισε προς το γραφείο του και του είπε: «Σας παρακαλώ, μη χάσετε χρόνο, δώστε μου μια απάντηση. Τα πράγματα είναι κρίσιμα».
Ο κ. Βασιλικόπουλος σήκωσε το πορτοκαλί τηλέφωνο και ζήτησε να μιλήσει με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ ναύαρχο Λυμπέρη για να τον ενημερώσει.
Οι υπασπιστές του του είπαν πως είναι «εκτός επικοινωνίας» γιατί βρισκόταν στο γραφείο του Σημίτη στη Βουλή.
Εν συνεχεία τηλεφώνησε στον υφυπουργό κ. Κουρή, ο οποίος βρισκόταν - μόνος του - στο Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων στα υπόγεια του Πενταγώνου.
«Δεν μου φαίνεται και τόσο κακή ιδέα, γιατί πάμε για μεγάλη κρίση» του είπε ο κ. Κουρής και τότε ο κ. Βασιλικόπουλος μπήκε στο υπηρεσιακό του αυτοκίνητο και κατέβηκε ο ίδιος στη Βουλή.
Πήγε στο γραφείο του πρωθυπουργού και εκεί συνάντησε την πάντοτε ευγενέστατη ιδιαιτέρα του Μαρία Πλευράκη.
Της ζήτησε να μιλήσει με τον πρωθυπουργό για θέμα «μείζονος σημασίας» και εκείνη του ζήτησε να περιμένει δύο λεπτά.
Μπήκε στην αίθουσα συσκέψεων, ενημέρωσε τον Σημίτη και - λίγο αμήχανη - του είπε πως «ο πρόεδρος είπε να δείτε τον ...κ. Μαντέλλη και να τον ενημερώσετε».
Η επικοινωνία με τον πρωθυπουργό
Ο ψηλός και συνήθως νευρικός απόστρατος αξιωματικός δύσκολα συγκράτησε την αγανάκτησή του και επέμεινε: «Μα, αντιλαμβάνεσθε πως είμαι ο αρχηγός της ΕΥΠ και πρέπει να μιλήσω μόνο στον πρωθυπουργό».
Αυτό δεν συνέβη και ο κ. Βασιλικόπουλος κάθισε σε έναν καναπέ για πολλή ώρα.
Κάθε λίγο το γραφείο του τον ειδοποιούσε πως είχε τηλεφωνήσει ο Μπιλ P., τονίζοντας πως είναι επείγον να επικοινωνήσει μαζί του.
Έπειτα από μία ώρα και κάτι η πόρτα της αίθουσας συσκέψεων άνοιξε και βγήκε ο υπουργός Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος για να τηλεφωνήσει στον Αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ από ένα διπλανό δωμάτιο.
Ο κ. Βασιλικόπουλος βρήκε την ευκαιρία, μπήκε στην αίθουσα και βρέθηκε δίπλα στον Σημίτη.
Τον ενημέρωσε και εκείνος του απάντησε πως «το θέμα το χειρίζεται ο κ. Πάγκαλος, μην κάνετε τίποτα, μην ασχοληθείτε άλλο».
Αξίζει να σημειωθεί πως η πρόταση των Αμερικανών δεν προέβλεπε απευθείας επαφή του αρχηγού της ΕΥΠ με τον διοικητή της MIT πρέσβη Οξάν, καθώς όλη η διαπραγμάτευση θα γινόταν μέσα από το κανάλι της CIA.
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΓΕΝ
Λίγο πριν από τη 1 π.μ. της 31ης Ιανουαρίου, οι Τούρκοι έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιο απόβασης των κομάντος τους στα Δυτικά Ιμια.
Την ίδια ώρα που η φρεγάτα «Γιαβούζ» πλησίαζε πολύ κοντά στην επίμαχη βραχονησίδα, οπότε και πιστεύεται ότι άφησε τη λαστιχένια βάρκα με τους κομάντος, δύο τουρκικά ελικόπτερα «Μπλακ Χοκ» πετούσαν από πάνω.
Οι επιτελείς του ΓΕΝ πίστευαν ότι τα δύο ελικόπτερα θα αποβίβαζαν εκείνα κομάντος ενώ στην πραγματικότητα επιχείρησαν να παραπλανήσουν τις ελληνικές δυνάμεις.
31 Ιανουαρίου
00.47: Από φρεγάτα «Ναυαρίνο» (κέντρο επιχειρήσεων για τα Ιμια) προς ΓΕΝ: Ελικόπτερα κινούνται βόρεια προς βραχονησίδες.
00.55 ΓΕΝ προς Ναυαρίνο: Δεν θα πατήσει Τούρκος στα νησιά. Να βληθούν προειδοποιητικές βολές και αν συνεχίσουν να καταρριφθούν. Να προστατευθούν τα Ιμια και το Φαρμακονήσι.
01.04 ΓΕΝ προς «Ναυαρίνο»: Δύο τουρκικά ελικόπτερα Μπλακ Χοκ βρίσκονται στην περιοχή, το ένα σε αιώρηση πλησίον της Γιαβούζ (φρεγάτα), 1.000 γιάρδες δυτικά από τα Ιμια. Το άλλο υπερίπταται Γιαβούζ.
01.25 ΓΕΝ προς «Ναυαρίνο» : Εξασφαλίσατε την ετοιμότητα ημετέρων μονάδων. Στοχοποιήσατε κάθε τουρκική μονάδα. Να ευρίσκεσθε σε ετοιμότητα για παν ενδεχόμενο.
01.37 ΓΕΝ προς «Ναυαρίνο».: Εφόσον τα ελικόπτερα προσπαθήσουν να βγάλουν κόσμο, να ριφθεί μια φωτοβολίδα. Δεύτερον, να ριφθεί προειδοποιητική βολή, τρίτον να καταρριφθούν.
01.55 «Ναυαρίνο» προς ΓΕΝ: Τα ελικόπτερα είναι κοντά στη φρεγάτα. H φρεγάτα είναι 500 γιάρδες από το νησί. Τα ελικόπτερα απομακρύνονται αλλά το Ελληνικό Πεντάγωνο δεν ανησυχεί μόνο για τα Ιμια, καθώς έχει να προστατεύσει μια σειρά από νησίδες στην περιοχή.
02.00 ΓΕΝ προς «Ναυαρίνο»: Εφιστάται η προσοχή σας μήπως η απομάκρυνση ελικοπτέρων είναι παραπλανητική για να κάνουν ενέργεια στο Φαρμακονήσι.
03.00 αρχίζουν να έρχονται οι πρώτες πληροφορίες ότι οι Τούρκοι έχουν καταλάβει τα Δυτικά Ιμια. Δίνεται η εντολή να ανέβει η δεύτερη ομάδα βατραχανθρώπων αλλά η εκτέλεσή της καθυστερεί επειδή πέρασαν πρώτα από τα Ανατολικά Ίμια για να πάρουν φορτισμένες μπαταρίες ασυρμάτων. Για 45 λεπτά της ώρας Ελλάδα και Τουρκία βρέθηκαν πολύ κοντά στο να έχουν κομάντος τους πρόσωπο με πρόσωπο στα Δυτικά Ιμια.
03.15 ΓΕΝ προς «Ναυαρίνο» : Υπάρχουν πληροφορίες ότι ίσως κάτι γίνεται στη Δυτική Ιμια. Εξακριβώσατε και πείτε μου.
03.16 ΓΕΝ προς :«Ναυαρίνο»: Διατάξτε «Πολεμιστή» (περιπολικό ναυτικού) να αποβιβάσει Μονάδα Υποβρυχίων Καταστροφών στη Δυτική Ιμια και να μου πείτε έναρξη και πέρας.
03.30 ΓΕΝ προς «Ναυαρίνο»: Υπάρχει πληροφορία ότι έχουν ανέβει 30 άτομα στο δυτικό νησί Ιμια. Να πάει ο «Πολεμιστής» να ελέγξει με προβολέα και στη συνέχεια να αποβιβάσει MYK (βατραχανθρώπους).
03.36«Ναυαρίνο» προς ΓΕΝ: Τώρα αποβιβάζονται MYK στη βάρκα και εκτιμάται ότι η κίνηση θα περατωθεί σε 30 λεπτά.
03.38 ΓΕΝ «Ναυαρίνο» προς : Πείτε μου άμεσα αν υπάρχει κανένας Τούρκος κρατημένος δίπλα στο νησί. Με ενδιαφέρει άμεσα αν είναι κανένας πάνω στο νησί.
03.42 ΓΕΝ προς .«Ναυαρίνο»: Απογειώσατε ελικόπτερο και ελέγξτε δυτικό νησί προ αποβιβάσεως MYK.
04.08 ΓΕΝ προς «Ναυαρίνο».: Τονίζεται η απαίτηση πριν βγουν οι MYK να είμαστε βέβαιοι ότι δεν υπάρχει άνθρωπος στη Δυτική Ιμια.
Το ελικόπτερο απογειώνεται από το Ναυαρίνο και πετάει, σε εξαιρετικά κακές συνθήκες, πάνω από τις βραχονησίδες. H πίεση από το κέντρο είναι ασφυκτική.
04.25«Ναυαρίνο» προς ΓΕΝ: Ελικόπτερο άνωθεν Δυτικής Νήσου, Αναμένω αποτελέσματα. 04.26 Ναυ. προς ΓΕΝ: Δεν έχει εντοπίσει ακόμη τίποτα. Ορατότητα χαμηλή.
04.28«Ναυαρίνο» προς ΓΕΝ: Βρέχει στην περιοχή. Ορατότητα χαμηλή. Προσπαθεί να εντοπίσει οτιδήποτε.
04.29 ΓΕΝ προς «Ναυαρίνο»: Περιμένω να μου πείτε για το ελικόπτερο και το αποτέλεσμα της έρευνας. Το αναμένει ο πρωθυπουργός.
04.47 «Ναυαρίνο» προς ΓΕΝ: Εχει περάσει τέσσερις φορές πάνω από το νησί. Αποτελέσματα αρνητικά. Πετάει σε ύψος 40-50 μέτρα και προσπαθεί.
04.50 «Ναυαρίνο» προς ΓΕΝ: Υπάρχουν μερικά άτομα πάνω στο νησί. Το ελικόπτερο αναφέρει πως πρόκειται για δέκα τούρκους κομάντος πάνω στο δυτικό νησί.
05.02 ΓΕΝ προς Ναυ.: Οι δικοί μας βατραχάνθρωποι να παραμείνουν στον Πολεμιστή και να γίνει συλλογή στοιχείων.
05.04 ΓΕΝ προς «Ναυαρίνο»: Το ελικόπτερο να επιστρέψει.
05.05 «Ναυαρίνο» προς ΓΕΝ: Έχω απώλεια επικοινωνίας με το ελικόπτερο. H τελευταία του αναφορά EMRGENCY EMERGENCY βόρεια 1,5 μίλι από το σημείο του ενδιαφέροντος. Στις 05.40 το ΓΕΝ διατάζει τον κυβερνήτη του Πυρπολητή να πάρει τους Έλληνες βατραχανθρώπους από την περιοχή.
05.40 ΓΕΝ προς Πυρπολητή: Θα εκτελεσθεί αποχώρηση φίλιων και εχθρικών μονάδων από την περιοχή.
05.58 ΓΕΝ προς «Ναυαρίνο»: Οι οδηγίες για τον Πυρπολητή είναι ότι από την περιοχή θα φύγει ένα δικό τους και ένα δικό μας. H διαταγή θα δίνεται από το ΓΕΝ. Ο Πυρπολητής θα φύγει τελευταίος αφού πάρει τους ΟΥΚ και τη σημαία... Εσείς παραμείνετε για το ελικόπτερο. Θέλω τα ονόματα του πληρώματος.
07.12 ΓΕΝ προς Πυρπολητή: Να αρχίσετε να παίρνετε τη Σημαία και τον κόσμο. Να μου πείτε αν γίνεται το ίδιο και από τους άλλους.
Λέγεται από αξιωματικούς που ήταν μαζί με τον τότε υφυπουργό Εθνικής Άμυνας κ. Κουρής στο Κέντρο Επιχειρήσεων του Πενταγώνου ότι μόλις πληροφορήθηκε για την απόβαση Τούρκων κομμάντος στη μία από τις δύο βραχονησίδες των Ιμίων αμέσως έδωσε εντολή να ετοιμασθεί το σχέδιο ανακατάληψης της βραχονησίδας. Το οποίο ποτέ δεν συζήτησε ο Κ. Σημίτης και ο τότε υπουργός Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος.
Όταν ο τότε αρχηγός ΓΕΕΘΑ είχε ζητήσει από τον τότε πρωθυπουργό «να του αποδεσμεύσει τους κανόνες εμπλοκής » διαπιστώθηκε από τον Χρ. Λυμπέρη ότι ούτε ο κ. Σημίτης ούτε ο τότε υπουργός Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος ήξεραν τι σημαίνει αυτή η φράση . Δεν κατάλαβαν αν κατείχαν τις πιο σημαντικές θέσεις σε μία χώρα ότι απλά τους ζητήθηκε να δοθούν σαφείς εντολές στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αν θα κλιμακώσουμε τις ενέργειές μας ανάλογα με τη δράση της Τουρκίας. Το μόνο «έξυπνο» που βρήκε να πει ο Πάγκαλος όταν ζήτησε να ξηλωθεί η σημαία από τα ανατολικά Ίμια που ήταν σύμβολο κυριαρχίας ήταν να ειπωθεί στον ελληνικό λαό ότι την πήρε ο αέρας....
Πως ενήργησε η Τουρκία
Η ύψωση της Ελληνικής σημαίας από το πλήρωμα του Ελληνικού πολεμικού πλοίου στην ανατολική Ίμια και αργότερα η εγκατάσταση φρουράς για τη φύλαξή του προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις από τη μεριά της Τουρκίας.
Η τοποθέτηση της σημαίας από προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων έπαιρνε διαφορετική σημασία και βαρύτητα από ότι η τοποθέτηση της σημαίας από ένα δήμαρχο η δημοσιογράφους, καθώς σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο η πράξη αυτή συνιστούσε επιθετική ενέργεια. Έτσι σύμφωνα με την Άγκυρα ενεργοποιήθηκε το Τουρκικό δικαίωμα για ανάληψη επιχειρήσεων αυτοάμυνας, αφού κατ΄ αυτούς τα Ίμια αποτελούν Τουρκικό έδαφος.
Στις 29 Ιανουαρίου η Τουρκία εξέδωσε ρηματική διακοίνωση και συγκάλεσε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας με ειδική σύνθεση υπό την προεδρία της τότε πρωθυπουργού Τ. Τσιλλέρ.
Η σύσκεψη διήρκεσε τρεις ώρες σε φορτισμένο κλίμα καθώς το θέμα που είχε προκύψει απαιτούσε άμεση δράση στις επόμενες, μία το πολύ δύο μέρες, είτε με διπλωματικά είτε με στρατιωτικά μέσα. Η πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας επέμεναν να εκτελεσθούν στρατιωτικές επιχειρήσεις στην περιοχή, ενόσω διεξάγονταν οι διαπραγματεύσεις σε διπλωματικό επίπεδο, ώστε οι διαπραγματευόμενοι να βρεθούν προ τετελεσμένων γεγονότων.
Ένα ελικόπτερο που είχε πετάξει πάνω από τα Ίμια ανέφερε την ύπαρξη Ελλήνων στρατιωτών στη βραχονησίδα. Ο υφυπουργός Εξωτερικών Ο.Οϋμέν βεβαίωσε την πρωθυπουργό ότι η νομική θέση της Τουρκίας για το θέμα είναι ισχυρή.
Σε ερώτηση «πόσο σημαντικά είναι τα Ίμια για την Τουρκία» οι διπλωμάτες εξήγησαν ότι οι βραχονησίδες αυτές είναι ένα τμήμα από άλλες 150 παρόμοιες με το ίδιο διπλωματικό καθεστώς.
Η συζήτηση επεκτάθηκε και στην υφαλοκρηπίδα και στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των νησιών. Υπογραμμίσθηκε ότι πίσω από το θέμα της κυριαρχίας στα Ίμια ήταν το θέμα των 12 ναυτικών μιλίων χωρικής θάλασσας και συνεπώς ο ιδιοκτήτης των βραχονησίδων θα είχε πλεονέκτημα κατά την χάραξη των θαλασσίων συνόρων στην περιοχή.
Συζητήθηκαν όλα τα σενάρια στην περίπτωση στρατιωτικής δράσεως καθώς και οι πιθανές επιπτώσεις. Συζητήθηκε η πιθανότητα μικρής μάχης. Ο πρέσβης Ι.Μπατού πρότεινε την αποστολή στρατιωτών στην Δυτ. Ίμια που δεν υπήρχαν Έλληνες στρατιώτες. Το γεγονός ότι υπήρχαν δυο βραχονησίδες και στη μία δεν υπήρχαν Έλληνες στρατιώτες προσέφερε μια άριστη ευκαιρία στους Τούρκους προκειμένου να αποφασίσουν. Σύμφωνα με τον Ι.Μπατού η σπουδαιότητα αυτής της λύσεως βρισκόταν στο γεγονός ότι ελαχιστοποιούσε το ρίσκο ένοπλης συρράξεως και έφερνε τα δύο κράτη στην ίδια θέση.
Στη σύσκεψη αυτή, η παραπάνω πρόταση δεν κρίθηκε εφαρμόσιμη. Όμως στην επόμενη που πραγματοποιήθηκε την άλλη μέρα στο ΓΕΕΘΑ υιοθετήθηκε και οριστικοποιήθηκαν οι ακόλουθες αποφάσεις:
• Σε διπλωματικό επίπεδο να ζητηθεί από την Ελλάδα η αποχώρηση των πλοίων των στρατιωτών και της σημαίας δηλαδή η επιστροφή στο καθεστώς «status quo ante».
• Να σχεδιαστούν στρατιωτικές επιχειρήσεις, ώστε στην περίπτωση αποτυχίας των διπλωματικών προσπαθειών, να προβλέπουν την αποβίβαση στρατιωτών με τη σημαία στην Δυτ. Ίμια που δεν υπήρχαν Έλληνες. Την επόμενη μέρα αν δεν είχε υπάρξει πρόοδος στο διπλωματικό επίπεδο να καταλαμβάνονταν και τα Ανατολικά Ίμια.
Οι ξένοι πρέσβεις κλήθηκαν στο Τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών για ενημέρωση.
Το βράδυ της 29ης Ιανουαρίου βρίσκονταν στην ευρύτερη περιοχή των Ιμίων δύο Πυραυλάκατοι και τέσσερα σκάφη της Τουρκικής Ακτοφυλακής (αντίστοιχη του δικού μας Λιμενικού Σώματος ).
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 30ης Ιανουαρίου κατέπλευσαν στην περιοχή και δύο φρεγάτες ώστε η παρουσία ναυτικών μονάδων να είναι αντίστοιχη των Ελληνικών. Μία τρίτη φρεγάτα βρισκόταν εν πλώ στο Αιγαίο για να συμμετάσχει σε άσκηση του ΝΑΤΟ.
Τις μεσημεριανές ώρες της 30ης Ιανουαρίου Τουρκικό πλοίο επιβεβαίωσε την παρουσία Ελλήνων βατραχανθρώπων στα Ανατολικά Ίμια.
Το απόγευμα άρχισε η διαμεσολαβητική δραστηριότητα Αμερικανών αξιωματούχων.
Από την εξέλιξη των γεγονότων προκύπτει ότι η Τουρκική πλευρά δέχθηκε μεν την διαμεσολάβηση αλλά έθεσε και το χρονικό όριο μέσα στο οποίο θα διαρκούσαν οι διαπραγματεύσεις. Γι’ αυτό και λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 30ης Ιανουαρίου τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και η Πρωθυπουργός « ροκάνιζαν» τον χρόνο και απέφευγαν την επικοινωνία με τους Αμερικανούς διαμεσολαβητές αφού τους είχαν γνωστοποιήσει ότι απέρριπταν τις Ελληνικές προτάσεις.
Η θέση της Τουρκίας όπως μεταφέρθηκε από την Τ.Τσιλλέρ στον πρόεδρο Κλίντον ήταν: «αυτά τα πλοία θα φύγουν, αυτή η σημαία θα φύγει αυτός ο στρατιώτης θα φύγει» .
Μετά την έξοδο του Ελληνικού Στόλου αποφασίσθηκε κατ’ αντιστοιχία η αύξηση της παρουσίας και των Τουρκικών Ναυτικών Μονάδων στο Αιγαίο. Έτσι τις βραδινές ώρες εξήλθαν από τα στενά των Δαρδανελίων και κινήθηκαν προς νότο δυο Φρεγάτες τρία Αντιτορπιλικά και τέσσερις Πυραυλάκατοι. Το μέγεθος της Τουρκικής δυνάμεως ήταν οπωσδήποτε μικρότερο της αντίστοιχης Ελληνικής.
Μέχρι αργά το βράδυ Αμερικανός διπλωμάτης αξιωματούχος ο Ρ. Χόλμπρουκ είχε αμέτρητες επαφές με την Τ. Τσιλλέρ και τον υφυπουργό Ο. Οϋμέν. Αυτό που ουσιαστικά έλεγε ο Χόλμπρουκ προς την Άγκυρα ήταν «σας ζητάμε να κάνετε λίγη υπομονή, μπορούμε να διαβεβαιώσουμε ότι θα αποσυρθούν οι Ελληνικές δυνάμεις, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει τώρα όσο η Ελληνική Κυβέρνηση δεν έχει πάρει ψήφο εμπιστοσύνης». Στο ερώτημα της Άγκυρας, πόσο πρέπει να περιμένουν ο Χόλμπρουκ απάντησε «περίπου δύο εβδομάδες».
Μία ώρα πριν τα μεσάνυχτα της 30ης Ιανουαρίου γνωστοποιήθηκε στον Χόλμπρουκ η απόρριψη των Ελληνικών προτάσεων για αποκλιμάκωση της κρίσης καθώς οι Τούρκοι επέμεναν στην αποχώρηση και της σημαίας.
Στις 0300 τα ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Ν. Μπαικάλ ανακοίνωσε από την Τουρκική τηλεόραση ότι «στις 01.40 άνδρες των υποβρυχίων καταδρομών πήγαν στον βράχο που είναι δίπλα από τον βράχο που είχαν εγκατασταθεί οι Έλληνες στρατιώτες και ύψωσαν την Τουρκική Σημαία»
Ο Σημίτης είχε αφοπλίσει τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις
Η μη αποδέσμευση των κανόνων εμπλοκής από τον πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη είχε ουσιαστικά αφοπλίσει τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσαν όχι να πατήσουν την σκανδάλη αλλά ούτε και να αμυνθούν ακόμα και στην περίπτωση που δέχονταν πυρά από τους Τούρκους.
Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία μπορούσε να σηκώσει και να επιχειρήσουν τα μαχητικά της αεροσκάφη τη νύχτα και με νέφωση σε αντίθεση με την Τουρκική Πολεμική Αεροπορία. Η υπεροχή αυτή ήταν καθοριστική για την Ελλάδα. Επίσης το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό είχε πάρει καλύτερες θέσεις στην ευρύτερη περιοχή των Ιμίων και είχε το στρατηγικό πλεονέκτημα, όπως υποστηρίζουν Έλληνες αξιωματικοί.
Μας δικαίωσε η Ευρώπη με παρέμβαση της Ιταλίας
Μετά από την κρίση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα με 342 ψήφους έναντι 21, κατά των προκλητικών, όπως τις χαρακτήρισε, ενεργειών της Τουρκίας εις βάρος της Ελλάδας, ενός Κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με το ψήφισμα «οι νησίδες Ίμια ανήκουν στα Δωδεκάνησα» με βάση τις συνθήκες του 1923, 1932 και 1947. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επισήμανε επίσης «την επικίνδυνη παραβίαση από την Τουρκία των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας» και την κάλεσε να συμμορφωθεί «με τις διεθνείς συνθήκες» και να απέχει από εχθρικές ενέργειες και απειλές.
Βέβαια είχε προηγηθεί η δήλωση του Ιταλικού Υπουργείου Εξωτερικών της 6ης Φεβρουαρίου 1996 ότι η Ιταλοτουρκική συμφωνία του 1932 εξακολουθούσε να ισχύει. Δεν ήταν τόσο ξεκάθαρη η δήλωση αυτή και ακολούθησε δύο μέρες μετά και δεύτερη Ιταλική ανακοίνωση από τη θέση της Ευρωπαϊκής Προεδρίας που είχε τότε «ότι με βάση τις υπάρχουσες συνθήκες οι βραχονησίδες Ίμια έχουν μεταβιβαστεί στην Ελλάδα».
Πηγή: NewPost.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου