Το κρασί στο Βυζάντιο

Οι Βυζαντινοί αγαπούσαν το κρασί κι είχαν μία μεγάλη ποικιλία κρασιών. Η αμπελουργία στο μεγαλύτερο της μέρος γινόταν κυρίως από μοναχούς. Το κάθε κρασί αναφερόταν με το όνομα της περιοχής απ΄ όπου προερχόταν. Υπάρχουν αρκετές διαφορές στην κατανάλωση του κρασιού σε σχέση με τα αρχαία χρόνια. Οι βυζαντινοί δεν αραίωναν το κρασί τους με νερό μάλιστα το έπιναν ζεστό, συνήθεια που αποτελούσε δείγμα πολυτέλειας. Συνήθιζαν επίσης να καταναλώνουν ορισμένες τροφές πριν το κρασί για να μην μεθούν εύκολα, όπως ωμό λάχανο και πικραμύγδαλα. Αναμείγνυαν επίσης παλαιό κρασί με μέλι και πιπέρι κι έφτιαχναν το «κονδίτον»

Τα διάφορα έθιμα που σχετίζονταν με το σταφύλι και το κρασί καθώς και με το Διόνυσο και τις αποκριές κατάφεραν και επιβίωσαν, παρά την αντίδραση της Εκκλησίας.

Τα αγγεία τα οποία μεταχειρίζονταν οι βυζαντινοί για να πίνουν κρασί ονομάζονταν ποτήρια αλλά το κυριότερο ποτήρι, το πιο κατάλληλο για κρασί, λεγόταν καύκος ή καυκίον. Έτσι λοιπόν τραγουδούσε ο δήμος προς τον μέθυσο αυτοκράτορα Φωκά:
¨πάλιν τον καύκον έπιες πάλι τον νουν απώλεσας¨.

Αξίζει ακόμα να σημειωθεί ότι κατά τους βυζαντινούς χρόνους απαντώνται ειδικά καταστήματα πώλησης οίνου, τα λεγόμενα οινοπωλεία ή ταβερνεία ή κρασοπουλειά ή καπηλεία. Οι καταστηματάρχες λέγονταν κάπηλοι. Πιθανότατα, επειδή κάποιοι πουλούσαν νοθευμένο κρασί, η λέξη άρχισε να παίρνει τη σημασία που έχει σήμερα, του απατεώνα, αισχροκερδούς,,απατηλού, κίβδηλου, δόλιου,, πανούργου, εκμεταλλευτή.

Η συνταγή από ένα εκλεκτό αρωματικό κρασί που έπινε η αριστοκρατία του Βυζαντίου, περιγράφεται στο παρακάτω απόσπασμα, όπου ένας φίλος της Θεοδώρας (της κατοπινής αυτοκράτειρας), φέρεται να της προσφέρει.

<<Η συνταγή είναι πολύ απλή. Πρέπει να βράσεις σε ένα χάλκινο αγγείο δεκαπέτε μέρη μέλι και δυο ξέστες (μονάδα μέτρησης στερεών και υγρών) κρασί από τη Μυτιλήνη που πρέπει να το χύνεις αργά, ανακατεύοντας συνεχώς το μείγμα. Πρέπει να βράσει και να κρυώσει τρεις φορές  και την επομένη το ξαφρίζεις. Τότε προσθέτεις τέσσερις ουγκιές πιπέρι, τρία γραμμάρια  (1/24 της ουγκιάς) μαστίχα, μια δραχμή (1/8 της ουγκιάς) φύλλα και ίση ποσότητα του φυτού κρόκος, πέντε ξερούς χουρμάδες κοπανισμένους και μουσκεμένους σε κρασί.

Ρίχνουμε τελικά δεκαοχτώ ξέστες γλυκό σαμιώτικο κρασί και παίρνουμε αυτό το ποτό που δοκίμασες, αφού το αφήσουμε να πάρει μια τελευταία βράση>>

Aπόσπασμα από το βιβλίο <<Θεοδώρα, η αυτοκράτειρα της Ανατολής>> του Γκι Ρασέ

Πηγή: Βυζαντινών Ιστορικά