του Ηλία Κουσκουβέλη
Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων
Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων
Τα Σκόπια δεν κέρδισαν την προσφυγή τους στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Η Ελλάδα την έχασε! Πέρα από όλες τις πληροφορίες που υπάρχουν στον Τύπο για έλλειψη βούλησης και ατυχείς χειρισμούς, η απόφαση επανειλημμένα αναφέρει ότι η Ελλάδα «απέτυχε να αποδείξει» (“failed to establish”) τα επιχειρήματά της.
Το ότι η Ελλάδα έχασε την υπόθεση δεν είναι το χειρότερο. Το χειρότερο είναι ότι η χώρα εγκατέλειψε την πολιτική που κορυφώθηκε στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου και δεν έχει πλέον διαπραγματευτική πολιτική και μέσα πίεσης έναντι των Σκοπίων! Και αυτό παρά το ότι η Ελλάδα έχει υποχωρήσει από την αρχική της διαπραγματευτική θέση, δηλαδή της μη χρήσης του όρου Μακεδονία ή παραγώγου του στο όνομα της γειτονικής χώρας.
Ασφαλώς η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου δεν αφορά τις διαπραγματεύσεις για το όνομα. Αφορά τη στάση της Ελλάδας στο Βουκουρέστι, την παρεμπόδιση ένταξης των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ. Το περίεργο είναι ότι η απόφαση στο Βουκουρέστι ήταν ομόφωνη, υπήρχαν πολλές χώρες που είχαν αντίρρηση στο να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ και η Ελλάδα δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να ασκήσει βέτο. Το ενδιαφέρον είναι ότι ακόμη και σήμερα το ΝΑΤΟ, με ανακοίνωσή του, επιμένει ότι η απόφαση του Βουκουρεστίου ισχύει και ότι θα πρέπει να βρεθεί λύση στο θέμα του ονόματος.
Βέβαια, το Δικαστήριο δεν είπε ότι τα Σκόπια δικαιούνται να χρησιμοποιούν το συνταγματικό τους όνομα, αλλά ότι η προοπτική χρήσης από τα Σκόπια του συνταγματικού τους ονόματος στο εσωτερικό της Συμμαχίας δεν συνιστά επαρκή αιτιολογία για να παρεμποδίσει η Ελλάδα την ένταξή τους σε αυτήν. Εμμέσως όμως και ουσιαστικά έδωσε το πράσινο φως στα Σκόπια να εντάσσονται σε ένα διεθνή οργανισμό και εντός αυτού να χρησιμοποιούν κατά βούληση το όνομά τους.
Το Δικαστήριο δεν ικανοποίησε το αίτημα των Σκοπίων να καταδικάσει την Ελλάδα να μην παρεμποδίζει στο μέλλον την ένταξή τους σε διεθνείς οργανισμούς. Όμως, είναι βέβαιο ότι η απόφαση δημιουργεί πρόβλημα στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο κρατών, αφού θα ενισχύσει την ήδη καταγεγραμμένη αδιαλλαξία των Σκοπίων. Έχουν ήδη περάσει 16 χρόνια και οιοσδήποτε μέσης ευφυΐας άνθρωπος μπορεί να αναρωτηθεί αν τα Σκόπια έχουν κάποιο λόγο να μη συνεχίσουν να κωλυσιεργούν!
Η απόφαση, λόγω της αποτυχίας μας στο Δικαστήριο, θα αυξήσει την επιθετικότητα του Σκοπιανού αλυτρωτισμού. Είναι, επίσης, βέβαιο ότι η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά στην ιστορική της διάσταση θα συνεχίσει να κακοποιείται με αρχαιομακεδονικές φιέστες τύπου ταινιών Χόλυγουντ στη δεκαετία του ’50.
Το βέβαιο είναι επίσης ότι η απόφαση συνιστά ένα πολύ σημαντικό πλήγμα στο κύρος της χώρας μας, μετά τα αλλεπάλληλα που έχει δεχθεί λόγω της οικονομικής κρίσης. Το πλήγμα αυτό έρχεται στον ευαίσθητο τομέα της εξωτερικής πολιτικής ανοίγοντας ενδεχομένως την όρεξη σε άλλους παράγοντες του διεθνούς συστήματος να μεγιστοποιήσουν τις απαιτήσεις τους.
Τέλος, για μία ακόμη φορά, όπως και στο ζήτημα της οικονομικής κρίσης, δεν φαίνεται κανείς να αναζητά τους λόγους ή τις ευθύνες για αυτήν τη διεθνή αποτυχία τής χώρας μας στη Χάγη. Και αν η αναζήτηση ευθυνών μπορεί στην παρούσα συγκυρία να θεωρηθεί από κάποιους αντιπαραγωγική, η καταγραφή και η κατανόηση των αιτίων τής αποτυχίας μας μπορεί να συμβάλει στην εκπόνηση μίας νέας πολιτικής που θα φέρει ένα συμβατό προς το εθνικό μας συμφέρον αποτέλεσμα.
Το ότι η Ελλάδα έχασε την υπόθεση δεν είναι το χειρότερο. Το χειρότερο είναι ότι η χώρα εγκατέλειψε την πολιτική που κορυφώθηκε στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου και δεν έχει πλέον διαπραγματευτική πολιτική και μέσα πίεσης έναντι των Σκοπίων! Και αυτό παρά το ότι η Ελλάδα έχει υποχωρήσει από την αρχική της διαπραγματευτική θέση, δηλαδή της μη χρήσης του όρου Μακεδονία ή παραγώγου του στο όνομα της γειτονικής χώρας.
Ασφαλώς η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου δεν αφορά τις διαπραγματεύσεις για το όνομα. Αφορά τη στάση της Ελλάδας στο Βουκουρέστι, την παρεμπόδιση ένταξης των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ. Το περίεργο είναι ότι η απόφαση στο Βουκουρέστι ήταν ομόφωνη, υπήρχαν πολλές χώρες που είχαν αντίρρηση στο να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ και η Ελλάδα δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να ασκήσει βέτο. Το ενδιαφέρον είναι ότι ακόμη και σήμερα το ΝΑΤΟ, με ανακοίνωσή του, επιμένει ότι η απόφαση του Βουκουρεστίου ισχύει και ότι θα πρέπει να βρεθεί λύση στο θέμα του ονόματος.
Βέβαια, το Δικαστήριο δεν είπε ότι τα Σκόπια δικαιούνται να χρησιμοποιούν το συνταγματικό τους όνομα, αλλά ότι η προοπτική χρήσης από τα Σκόπια του συνταγματικού τους ονόματος στο εσωτερικό της Συμμαχίας δεν συνιστά επαρκή αιτιολογία για να παρεμποδίσει η Ελλάδα την ένταξή τους σε αυτήν. Εμμέσως όμως και ουσιαστικά έδωσε το πράσινο φως στα Σκόπια να εντάσσονται σε ένα διεθνή οργανισμό και εντός αυτού να χρησιμοποιούν κατά βούληση το όνομά τους.
Το Δικαστήριο δεν ικανοποίησε το αίτημα των Σκοπίων να καταδικάσει την Ελλάδα να μην παρεμποδίζει στο μέλλον την ένταξή τους σε διεθνείς οργανισμούς. Όμως, είναι βέβαιο ότι η απόφαση δημιουργεί πρόβλημα στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο κρατών, αφού θα ενισχύσει την ήδη καταγεγραμμένη αδιαλλαξία των Σκοπίων. Έχουν ήδη περάσει 16 χρόνια και οιοσδήποτε μέσης ευφυΐας άνθρωπος μπορεί να αναρωτηθεί αν τα Σκόπια έχουν κάποιο λόγο να μη συνεχίσουν να κωλυσιεργούν!
Η απόφαση, λόγω της αποτυχίας μας στο Δικαστήριο, θα αυξήσει την επιθετικότητα του Σκοπιανού αλυτρωτισμού. Είναι, επίσης, βέβαιο ότι η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά στην ιστορική της διάσταση θα συνεχίσει να κακοποιείται με αρχαιομακεδονικές φιέστες τύπου ταινιών Χόλυγουντ στη δεκαετία του ’50.
Το βέβαιο είναι επίσης ότι η απόφαση συνιστά ένα πολύ σημαντικό πλήγμα στο κύρος της χώρας μας, μετά τα αλλεπάλληλα που έχει δεχθεί λόγω της οικονομικής κρίσης. Το πλήγμα αυτό έρχεται στον ευαίσθητο τομέα της εξωτερικής πολιτικής ανοίγοντας ενδεχομένως την όρεξη σε άλλους παράγοντες του διεθνούς συστήματος να μεγιστοποιήσουν τις απαιτήσεις τους.
Τέλος, για μία ακόμη φορά, όπως και στο ζήτημα της οικονομικής κρίσης, δεν φαίνεται κανείς να αναζητά τους λόγους ή τις ευθύνες για αυτήν τη διεθνή αποτυχία τής χώρας μας στη Χάγη. Και αν η αναζήτηση ευθυνών μπορεί στην παρούσα συγκυρία να θεωρηθεί από κάποιους αντιπαραγωγική, η καταγραφή και η κατανόηση των αιτίων τής αποτυχίας μας μπορεί να συμβάλει στην εκπόνηση μίας νέας πολιτικής που θα φέρει ένα συμβατό προς το εθνικό μας συμφέρον αποτέλεσμα.
Πηγή: Ηλίας Κουσκουβέλης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου