Εκπληκτικά αποτελέσματα, με τον εντοπισμό των πρώτων κατοίκων του Μεγανησίου, που δεν ήταν άλλοι από Νεάντερταλ (ένα προγονικό είδος του ανθρώπου) έχουν ήδη δώσει παλαιοντολογικές έρευνες, που περιλαμβάνονται σε ένα σημαντικό πρόγραμμα που διενεργήθηκε τα δύο τελευταία χρόνια στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Μεγανησίου, από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, σε συνεργασία με την 36η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Πριν από 100.000 χρόνια, σε μια περίοδο που οι αρχαιολόγοι ονομάζουν Μέση Παλαιολιθική εποχή, άνθρωποι του Νεάντερταλ τριγυρνούσαν στις περιοχές του Ιονίου Πελάγους, όταν γεωγραφικό ανάγλυφο, κλίμα και βλάστηση ήταν πολύ διαφορετικά από τα σημερινά.
Στη μοναδικότητα του προϊστορικού αυτού τοπίου καθοριστικό παράγοντα έπαιξαν και οι μεταβολές της στάθμης της θάλασσας, που προκαλούσαν εναλλάξ την ένωση ή την απομόνωση των νησιών από τις στεριές της Λευκάδας και της Αιτωλοακαρνανίας, οι οποίες απείχαν ελάχιστα από τα νησιά. Το αποτέλεσμα ήταν η επικοινωνία των οργανισμών, από τη χέρσο στα νησιά, άλλοτε να είναι εφικτή και άλλοτε όχι.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή του Μεγανησίου μαρτυρούν την παρουσία ανθρώπων ήδη από τη Μεσολιθική Εποχή και με μικρές ασυνέχειες ενδιάμεσα καλύπτουν αρκετές χιλιετίες από τη Νεολιθική Εποχή, μέχρι τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους.
Ο ολιστικός χαρακτήρας της έρευνας εντοπίζεται στο γεγονός ότι δεν επικεντρώθηκε μόνο στα παλαιοντολογικά και αρχαιολογικά δεδομένα, αλλά και σε άλλους επιστημονικούς τομείς, όπως η ιστορία, η γεωφυσική και η ανθρωπολογία, που σπάνια συνδυάζονται στην Ελλάδα.
"Η περιοχή συνέχισε να κατοικείται από προϊστορικές κοινότητες και μετά την εξαφάνιση του Νεάντερταλ, όταν στην Ευρώπη ζούσαν μόνο Homo sapiens, δηλαδή ομάδες ανατομικά και βιολογικά σύγχρονων ανθρώπων, οι οποίοι εξακολουθούσαν να μετακινούνται εποχιακά, να κυνηγούν και να συλλέγουν την τροφή τους, αλλά σε διαφορετικές καιρικές συνθήκες", εξηγεί η Νένα Γαλανίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και επικεφαλής της αρχαιολογικής έρευνα που δεν κρύβει τον ενθουσιασμό της όταν μιλάει για το θέμα αυτό στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, απαριθμώντας μερικούς από τους συνεργάτες της που συμμετείχαν στις πολυεπίπεδες έρευνες.
«Την αρχαιολογική ομάδα πλαισίωναν σημαντικοί επιστήμονες από διαφορετικούς τομείς, όπως ο Γιώργος Ηλιόπουλος, δρ. Παλαιοντολογίας, υπό διορισμό λέκτορας του Πανεπιστημίου Πατρών, η Δέσποινα Νάζου, δρ. κοινωνικής ανθρωπολογίας, διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ο Λεωνίδας Κουτσουμπός, δρ. Αρχιτεκτονικής, υπό διορισμό λέκτορας του Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου, ο Ανδρέας Καπετάνιος, εθνοαρχαιολόγος, υποψήφιος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και η αρχαιολόγος Βίβιαν Στάικου».
Η ίδια δεν παραλείπει να τονίσει και τις εξαιρετικές συνεργασίες που είχε και με τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης των νησιών -που βρίσκονται μεταξύ Λευκάδας και Αιτωλοακαρνανίας-, όπως με τον δήμαρχο Μεγανησίου Στάθη Ζαβιτσάνο, ο οποίος αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή το όλο εγχείρημα.
Φυσικά και με την δρ. Ολυμπία Βικάτου, έφορο της 36ης Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, που συντονίζει τις έρευνες από πλευράς ΕΠΚΑ. Οι μελέτες της Εφορείας, που επικεντρώνονται στα πολύ σημαντικά και ταφικά κατάλοιπα από τη μυκηναϊκή εποχή, έχουν ήδη αρχίσει να δίνουν καρπούς, όπως η ανεύρεση ενός ασύλητου μυκηναϊκού τάφου στην περιοχή Κεφάλι του Μεγανησίου -είδηση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Άλλες έρευνες
Εκτός από την αμιγώς αρχαιολογική έρευνα, το πρόγραμμα στηρίζεται και σε έναν δεύτερο πυλώνα, ιστορικό και ανθρωπολογικό, που εστιάζει στη ιστορία του τοπίου, φυσικού και ανθρωπογενούς.
Ομάδα γεωλόγων διερεύνησε τη γεωλογική ιστορία και τη γεωμορφολογία των νησιών, ενώ παράλληλα πραγματοποιήθηκε και μια επιτόπια ανθρωπολογική έρευνα. Συγκεκριμένα, καταγράφηκαν μία πληθώρα διαφορετικών βιοτόπων και σημαντικά είδη ασπόνδυλων, ερπετών, πουλιών και χερσαίων αλλά και θαλάσσιων θηλαστικών, από τα οποία αρκετά χρήζουν προστασίας.
Επιπλέον, συγκεντρώθηκαν συνεντεύξεις των κατοίκων του Μεγανησίου και καταγράφηκαν οι βιοϊστορίες τους με στόχο τη διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους εμφανίζεται η δυναμική της αλλαγής και της οικονομικής τουριστικής ανάπτυξης, μέσα από τις καθημερινές δραστηριότητες ανδρών και γυναικών.
Η κ. Γαλανίδου πιστεύει ότι η πολυεπίπεδη αυτή προσέγγιση στην ιστορία του Μεγανησίου θα αποτελέσει την αρχή για νέες και πιο εξειδικευμένες επιστημονικές πρωτοβουλίες και δράσεις στην περιοχή, με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη και τον πολιτισμό.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε χάρη στην αρωγή και οικονομική υποστήριξη του Πανεπιστημίου Κρήτης και του δήμου Μεγανησίου.
Πηγή: The Insider
«Την αρχαιολογική ομάδα πλαισίωναν σημαντικοί επιστήμονες από διαφορετικούς τομείς, όπως ο Γιώργος Ηλιόπουλος, δρ. Παλαιοντολογίας, υπό διορισμό λέκτορας του Πανεπιστημίου Πατρών, η Δέσποινα Νάζου, δρ. κοινωνικής ανθρωπολογίας, διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ο Λεωνίδας Κουτσουμπός, δρ. Αρχιτεκτονικής, υπό διορισμό λέκτορας του Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου, ο Ανδρέας Καπετάνιος, εθνοαρχαιολόγος, υποψήφιος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και η αρχαιολόγος Βίβιαν Στάικου».
Η ίδια δεν παραλείπει να τονίσει και τις εξαιρετικές συνεργασίες που είχε και με τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης των νησιών -που βρίσκονται μεταξύ Λευκάδας και Αιτωλοακαρνανίας-, όπως με τον δήμαρχο Μεγανησίου Στάθη Ζαβιτσάνο, ο οποίος αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή το όλο εγχείρημα.
Φυσικά και με την δρ. Ολυμπία Βικάτου, έφορο της 36ης Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, που συντονίζει τις έρευνες από πλευράς ΕΠΚΑ. Οι μελέτες της Εφορείας, που επικεντρώνονται στα πολύ σημαντικά και ταφικά κατάλοιπα από τη μυκηναϊκή εποχή, έχουν ήδη αρχίσει να δίνουν καρπούς, όπως η ανεύρεση ενός ασύλητου μυκηναϊκού τάφου στην περιοχή Κεφάλι του Μεγανησίου -είδηση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Άλλες έρευνες
Εκτός από την αμιγώς αρχαιολογική έρευνα, το πρόγραμμα στηρίζεται και σε έναν δεύτερο πυλώνα, ιστορικό και ανθρωπολογικό, που εστιάζει στη ιστορία του τοπίου, φυσικού και ανθρωπογενούς.
Ομάδα γεωλόγων διερεύνησε τη γεωλογική ιστορία και τη γεωμορφολογία των νησιών, ενώ παράλληλα πραγματοποιήθηκε και μια επιτόπια ανθρωπολογική έρευνα. Συγκεκριμένα, καταγράφηκαν μία πληθώρα διαφορετικών βιοτόπων και σημαντικά είδη ασπόνδυλων, ερπετών, πουλιών και χερσαίων αλλά και θαλάσσιων θηλαστικών, από τα οποία αρκετά χρήζουν προστασίας.
Επιπλέον, συγκεντρώθηκαν συνεντεύξεις των κατοίκων του Μεγανησίου και καταγράφηκαν οι βιοϊστορίες τους με στόχο τη διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους εμφανίζεται η δυναμική της αλλαγής και της οικονομικής τουριστικής ανάπτυξης, μέσα από τις καθημερινές δραστηριότητες ανδρών και γυναικών.
Η κ. Γαλανίδου πιστεύει ότι η πολυεπίπεδη αυτή προσέγγιση στην ιστορία του Μεγανησίου θα αποτελέσει την αρχή για νέες και πιο εξειδικευμένες επιστημονικές πρωτοβουλίες και δράσεις στην περιοχή, με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη και τον πολιτισμό.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε χάρη στην αρωγή και οικονομική υποστήριξη του Πανεπιστημίου Κρήτης και του δήμου Μεγανησίου.
Πηγή: The Insider
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου