Η «επέλαση» της αρχαίας Μακεδονίας

Μεγάλη έκθεση στην Οξφόρδη

ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΝΑΝΟΥ

Είναι ίσως η πιο σημαντική «επέλαση» της αρχαίας Μακεδονίας στο εξωτερικό: πάνω από 600 θησαυροί από χρυσό, ασήμι και χαλκό που προέρχονται από τις ανασκαφές στις Αιγές, την αρχαία πρωτεύουσα των Μακεδόνων, ετοιμάζονται να ταξιδέψουν στη Βρετανία. Οι περισσότεροι βγαίνουν για πρώτη φορά από τα ελληνικά σύνορα. Πολλά από αυτά δεν τα έχει δει ποτέ ούτε το ελληνικό κοινό.

Το Μουσείο Ασμόλιαν της Οξφόρδης ετοιμάζεται αυτόν τον καιρό με πυρετώδεις ρυθμούς για να υποδεχτεί την έκθεση «Από τον Ηρακλή στον Μέγα Αλέξανδρο: Θησαυροί από τη βασιλική πρωτεύουσα της Μακεδονίας, ελληνικού βασιλείου την εποχή της Δημοκρατίας», που θα εγκαινιαστεί στις 7 Απριλίου.

Τα αντικείμενα που θα παρουσιαστούν στην έκθεση προέρχονται από τους βασιλικούς τάφους και το ανάκτορο των Αιγών. Η παρουσίασή τους αφηγείται την ιστορία της βασιλικής αυλής των Αιγών, μιλά για τους βασιλείς και τις βασίλισσες που κυβέρνησαν τους Μακεδόνες, από τους απογόνους του Ηρακλή μέχρι τους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η βασιλική πόλη των Αιγών -σύγχρονη Βεργίνα- ήταν η πρώτη πρωτεύουσα των Μακεδόνων και η έδρα των Τημενίδων βασιλέων. Οι Τημενίδες (το όνομά τους προέρχεται από τον Τήμενο, απόγονο του Ηρακλή) κυβέρνησαν από τα μέσα του 7ου έως τον 4ο αιώνα π.Χ., και έδωσαν στην Ελλάδα δύο από τους πιο διάσημους ήρωές της, το βασιλιά Φίλιππο Β' (382-336 π.Χ.) και το γιο του, τον Μέγα Αλέξανδρο (356-323 π.Χ.).

Η αρχαία πόλη των Αιγών παρέμεινε σχετικά άγνωστη μέχρι πριν από περίπου 30 χρόνια, όταν οι ανασκαφές του Μανόλη Ανδρόνικου έφεραν στο φως τον ασύλητο τάφο του Φιλίππου Β' και του εγγονού του Αλεξάνδρου Δ'. Πρόσφατες εργασίες στο χώρο συνέχισαν να αποκαλύπτουν ένα αναπάντεχο πλήθος αντικειμένων. Ανάμεσά τους υπέροχα περίτεχνα χρυσά κοσμήματα, ασημικά και κεραμικά, έργα γλυπτικής, ψηφιδωτά δάπεδα και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα.

Η έκθεση θα αποτελέσει διεθνή «πρωτιά» με παρουσιάσεις που συνδέονται άμεσα με τις κεντρικές μορφές της αυλής των Τημενιδών. Στο πρώτο από τα τρία σημαντικότερα θέματα που αναδεικνύονται σε σχέση με την αρχαία κοινωνία είναι ο κόσμος του βασιλιά και των συντρόφων του στον πόλεμο και το κυνήγι, ο βασιλιάς ως κυβερνήτης και αρχιερέας, και η βασιλική ταφή. Σε αυτήν την ενότητα, όπλα και πανοπλίες, χρυσά στεφάνια, μαρμάρινα γλυπτά, και ζωγραφισμένες σκηνές από μάχες απεικονίζουν τη ζωή των πιο διάσημων βασιλέων της Μακεδονίας, μεταξύ των οποίων ο Φίλιππος Β' και ο Αλέξανδρος Δ', πατέρας και γιος του Μεγάλου Αλεξάνδρου αντίστοιχα.

Οι πιο πρόσφατες ανασκαφές επικεντρώθηκαν στους τάφους των γυναικών της βασιλικής αυλής και ένα μεγάλο τμήμα της έκθεσης καταδεικνύει το σημαντικό ρόλο τους. Κοσμήματα, ενδύματα και αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν για την περιποίηση, καθώς και ιερά αντικείμενα, όπως πήλινες κεφαλές θεοτήτων και δαιμόνων, υπογραμμίζουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο αυτών των ισχυρών γυναικών: βασίλισσες, πριγκίπισσες και υψηλόβαθμες ιέρειες προσφέρουν μια ενδιαφέρουσα εικόνα του γυναικείου κόσμου στο παλάτι των Αιγών από περίπου το 1000 π.Χ. μέχρι το 300 π.Χ.

Ενα κεντρικό στοιχείο της παρουσίασης θα είναι η συνάθροιση πέντε γυναικών: τεσσάρων της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου (1000-700 π.Χ.) και μίας μεταγενέστερης, της περίφημης «Κυρίας των Αιγών» (γύρω στο 500 π.Χ.). Η τελευταία, βασίλισσα και ιέρεια, βρέθηκε σε ασύλητο τάφο, στολισμένο με κτερίσματα και έφερε, από το κεφάλι μέχρι τα νύχια των ποδιών της, εντυπωσιακά χρυσά κοσμήματα που ήταν ραμμένα στα ρούχα της.

Η ζωή στο παλάτι, αρχιτεκτονική και συμπόσια, ολοκληρώνουν τα θέματα της έκθεσης. Ασημικά, κεραμικά, καθώς και αρχιτεκτονικά μέλη από το αρχαίο ανάκτορο θα δώσουν μια δελεαστική αίσθηση της ζωής στην πρωτεύουσα αυτού του αρχαίου βασιλείου. Η έκθεση θα αναδείξει την ανάπτυξη του «συμποσίου», σημαντικού στοιχείου του κοινωνικού και πολιτικού κόσμου στην αρχαία Μακεδονία, καθώς και την πλούσια αρχιτεκτονική του παλατιού που χτίστηκε κατά τη βασιλεία του Φιλίππου Β'.

Η έκθεση διοργανώνεται από το Μουσείο Ασμόλιαν και το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων των Αιγών σε συνεργασία με το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.

Η παρουσίαση του υλικού θα συνοδευτεί με τη χρήση νέων τεχνολογιών (βίντεο, φωτομωσαϊκό και τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις). Παράλληλα με την έκθεση, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης θα οργανώσει σεμινάριο που θα διαρκέσει ολόκληρο το θερινό εξάμηνο.

«Πρωτοποριακό έργο»

«Αυτή η έκθεση είναι το σημαντικότερο ελληνικό πολιτιστικό γεγονός εδώ και πολλά χρόνια», σημειώνει, εν όψει των εγκαινίων της μεγάλης έκθεσης στο μουσείο της Οξφόρδης, η δρ Αγγελική Κοτταρίδη, προϊσταμένη της ΙΖ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Η ίδια προσθέτει: «Από τα εκπληκτικά ευρήματα που αποκαλύφθηκαν από τον καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '70 μέχρι τις πρόσφατες ανακαλύψεις τα τελευταία είκοσι χρόνια, παρουσιάζεται το πρωτοποριακό έργο που αφηγείται την Ιστορία του αρχαίου βασιλείου της Μακεδονίας, στη Βόρεια Ελλάδα. Η τεχνική, η ικανότητα και προνοητικότητα με τις οποίες φτιάχτηκαν αυτά τα αντικείμενα μαρτυρούν μια πραγματικά εξελιγμένη δυναστεία για την οποία υπάρχουν πολύ περισσότερα να μάθουμε».

Από την πλευρά του, ο δρ Κρίστοφερ Μπράουν, διευθυντής του Μουσείου Ασμόλιαν της Οξφόρδης, τονίζει: «Είναι μια τεράστια τιμή για το Ασμόλιαν να είναι το πρώτο μέρος όπου οι άνθρωποι μπορούν να δουν τις τελευταίες ανακαλύψεις από τις Αιγές».

Πηγή: Αγγελιοφόρος