Θήρα: Σπεσιαλιτέ 4.000 ετών

Τα ψάρια (αριστερά) που καταναλώνονταν φρέσκα, παστά ή λιαστά, οι χοχλιοί (επάνω) που διατηρούνταν προσεκτικά φυλαγµένοι µέσα σε πιθάρια και ο χυµός σταφυλιού (δεξιά, αγγείο µε ανάγλυφα σταφύλια) ήταν από τις αγαπηµένες λιχουδιές των κατοίκων της προϊστορικής Θήρας


Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΝΤΟΥΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΘΗΡΑ

Της Μαίρης Αδαµοπούλου

Το πρώτο πιάτοπεριλαµβάνει πίτα και µια εξέχουσα λιχουδιά, χοχλιούς. Για δεύτερο σερβίρεται σουβλάκι κατσικίσιο ή γίδα βραστή, ενώ για απεριτίφ προτείνεται χυµός από εξωτικό ρόδι ή σταφύλι.

Το µενού δεν είναι έµπνευση ενός ακόµη master chef από εκείνους που έχουν κατακλύσει την τηλεοπτική οθόνη, αλλά οι αγαπηµένες γεύσεις των κατοίκων που έζησαν τη 2η χιλιετία π.Χ. στην προϊστορική Θήρα. 

Φαγητά, υλικά και σκεύη (από σουβλάκια έως χύτρες) που «πάγωσαν» κάτω από την ηφαιστειακή λάβα καικατάφεραν να αντέξουν ώς τιςµέρες µας γιανα αποκαλυφθούν από τη σκαπάνη του Χρίστου Ντούµα σ’ έναν από τους σηµαντικότερους οικισµούς τού προϊστορικού Αιγαίου, του Ακρωτηρίου. Και τα οποία παρουσίασε σε διάλεξη που έδωσε χθες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στο πλαίσιο του συνεδρίου του IMIC, µε θέµα «Από την ανάγκη στην απόλαυση. Οι διατροφικές συνήθειες στο Ακρωτήρι της Εποχής του Χαλκού».

«Η πόλη του Ακρωτηρίου ήταν δηµιούργηµα µιας κοινωνίας οικονοµικά εύρωστης και µε επαφές πουτης προσέδιδαν χαρακτήρα κοσµοπολίτικο. Και η ποικιλία εδεσµάτων και ποτών που άµεσαή έµµεσα αποκαλύπτουµε το επιβεβαιώνει.

Μόνο µια εύπορη κοινωνία µπορεί όχινα ανταποκριθεί αποτελεσµατικά στην κάλυψη των καθηµερινών αναγκών αλλά και να µετατρέψει την κάλυψη της βασικής ανάγκης σε απόλαυση, χωρίς να φτάσει στη χλιδή» επισήµανε ο ανασκαφέας του κλειστού από το 2005 αρχαιολογικού χώρου µετά την κατάρρευση του βιοκλιµατικού στεγάστρου,του οποίουη αποκατάσταση αναµένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος Μαΐου.

Εφευρετικοί οι κάτοικοι της προϊστορικής Θήρας, αναγκάστηκαν να µπουν στην κουζίνα µε τα λιγοστά υλικά που τους έδινε το άνυδρο νησί. Τα αιγοπρόβατα κατείχαν την πρώτη θέση σε ποσοστό 80%, τα χοιρινά ακολουθούσαν µε 19% ενώ µόλις 1% της διατροφής κάλυπταν τα ζώα από κυνήγι και τα βοοειδή που δενµπορούσαννα εκτραφούν στη φτωχή σε λιβάδια Θήρα.

Κυδώνια, χτένια, αχινοί, πεταλίδες, πορφύρα – καταναλωνόταν και ως τροφήεκτός από τηχρήση της για παραγωγήχρώµατος – και βεβαίως ψάρια φρέσκα καιπαστωµένα είχαν βασικό ρόλο στη διατροφή. Σύκα (οι σπόροι τους βρέθηκαν στα κατακάθια των υπονόµων) και αµύγδαλα ήταν επίσηςψηλά στις προτιµήσεις, ενώ δεν αποκλείεται να γνώριζαν και τοµέλι, όπως δείχνει το κερί που είχε χρησιµοποιηθεί ως µονωτικό υλικό για τη στεγανοποίηση πιθαριών.

Κι αν τοκριθάρι –σπανιότερα το στάρι –, το λαθούρι, τα µπιζέλια, η φάβα και οι φακές ήταν τα κατεξοχήν σιτηρά και όσπρια που έτρωγαν οι κάτοικοι του Ακρωτηρίου, εντυπωσιακό είναι πως δεν έτρωγαν ελιές. «Η απουσία ολόκληρων ελαιοπυρήνων από τις αποθήκες του Ακρωτηρίου δείχνει ότι ο καρπόςτης ελιάς δεν φυλασσόταν ως διατροφικό είδος. Αντίθετα, η πληθώρα θρυµµατισµένων ελαιοπυρήνων µαρτυρεί σύνθλιψη και πολτοποίηση του καρπού για εξαγωγή ελαιολάδου» τόνισε ο κ. Ντούµας.

Στις εξωτικέςγεύσεις δε συµπεριλαµβάνονται το ρόδι που ήρθε από την περιοχή της Κασπίας και το κρασί, το οποίοεισήχθη από τηΓεωργία στις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. Στη Θήρα η παραγωγή του είχεµια πρωτοτυπία: τοποθετούσαν ένα κοφίνι ασβέστηµέσα στον ληνό, ως ένα είδος φίλτρου καθαρισµού του µούστου.

Ο καρπός της ελιάς δεν φυλασσόταν ως διατροφικό είδος, αλλά τον πολτοποιούσαν για εξαγωγή ελαιόλαδου

Πηγή: Τα Νέα