Λείβηθρα

Έφη Πουλάκη - Παντερμαλή

Η ακρόπολη των Λειβήθρων είναι ένα χαμηλό οχυρό ύψωμα, πού το ορίζουν τρείς χείμαρροι του Ολύμπου. Ενδείξεις για την έκταση της πόλης υπάρχουν Β και Δ της ακρόπολης.

Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, σε σπηλιά της περιοχής γεννήθηκε από την μούσα Καλλιόπη ο Ορφεύς. Ο ίδιος φέρεται να ίδρυσε εδώ το πρώτο τελεστήριο μυστηρίων του Διονύσου. Είχε βίαιο θάνατο, από γυναίκες της Πιερίας που τον θανάτωσαν στην παραολύμπια χώρα του Δίου. Ο τάφος του στα Λείβηθρα, που ήταν αρχικά ένα απλό ηρώο, μετατράπηκε σιγά-σιγά σε ιερό όπου λατρεύτηκε με θυσίες όπως οι θεοί. Εδώ βρισκόταν και το κυπαρισσένιο του άγαλμα, το ξόανο. Οταν ο Αλέξανδρος ξεκινούσε την εκδικητική του εκστρατεία εναντίον των Περσών, το άγαλμα στα Λείβηθρα «ƒdrîta polÝn ¢fÁke..».

Ο οιωνός ερμηνευθηκε αισιόδοξα: οι άνθρωποι της τέχνης πολύ θα κουράζονταν στο μέλλον για να υμνήσουν αυτή την εκστρατεία. Η θέση των Λειβήθρων ταυτίστηκε από τον Εφορο Αρχαιοτήτων Κοτζιά με το ύψωμα Κάστρο, στη σύγκλιση Ανω και Κάτω Ολύμπου, στις νοτιοανατολικές υπώρειες του Ανω Ολύμπου. Άγνωστη παραμένει η ακριβής έκταση και η μορφή της πόλης.

Στα τέλη 2ου-αρχές 1ου αιώνα, τα Λείβηθρα καταστράφηκαν από σεισμό -τον ίδιο ίσως που έχει επισημανθεί στην Πέλλα, πιθανόν και τη Θεσσαλονίκη. Εδώ ακολούθησαν πλημμύρες των χειμάρρων του Ολύμπου που υπέσκαψαν την ακρόπολη, μεγάλο μέρος της οποίας κατέρρευσε μέσα στις κοίτες. Εκτοτε τα Λείβηθρα εγκαταλείφθηκαν.

Στην αγροτική περιοχή των Λειβήθρων-Σκοτίνας ανασκάφηκε, με χρηματοδότηση από την ΕΡΓΟΣΕ, η αγροικία στο Κομπολόι.

Πηγή: ΚΖ' Εφορεία Προϊστορικών Αρχαιοτήτων