Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2010

Περιβαλλοντικές συνέπειες της χρήσης κυανίου στα μεταλλεία στο Στρατώνι


Aξιοπιστία 2. Περιβαλλοντικές συνέπειες της χρήσης κυανίου στη μεταλλευτική στα εργοτάξια εφαρμογής του (Στρατώνι) και ο αδειοδοτικός μηχανισμός της χώρας

Του Γιώργου Κ. Τριανταφυλλίδη, Λέκτορα της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ.

Το κυάνιο, σε εμπορική μορφή ως κυανιούχο νάτριο, εφαρμόζεται στη μεταλλευτική τεχνολογία σε δύο περιπτώσεις οι οποίες από περιβαλλοντική άποψη ενδιαφέρουν την Ελλάδα: Στον εμπλουτισμό των μεταλλευμάτων και στην υδρο-μεταλλουργία του χρυσού.

Και οι δύο εφαρμογές εκμεταλλεύονται μία καίρια ιδιότητα της ουσίας αυτής όταν βρίσκεται σε υδατικά διαλύματα (το κυανιούχο νάτριο διαλύεται πολύ εύκολα στο νερό): Προσροφάται στην επιφάνεια των κόκκων των πετρωμάτων. Δηλαδή όταν αναμιχθεί ένα λειοτριβημένο πέτρωμα σε υδατικό διάλυμα κυανιούχου νατρίου οι κόκκοι του γίνονται γρήγορα φορείς προσροφημένων κυανιόντων, για να το καταλάβετε όλοι «τσαμπιά σταφύλια και οι ρόγες είναι τα κυάνια». Η ενέργεια προσρόφησης ΔΕΝ είναι σταθερή οπότε η εκρόφησή τους είναι θέμα χρόνου ΜΗ προσδιορίσιμου.

Μήπως ακούσατε τίποτε για την ιδιότητα αυτή στις μελέτες των εταιριών ή, ακόμη χειρότερα, από τους υπευθύνους του αδειοδοτικού μηχανισμού της χώρας; Όπως θα αντιληφθείτε εύκολα οι ευθύνες τους για τις περιβαλλοντικές συνέπειες στην αδειοδότηση εφαρμογών του κυανίου είναι βαρύτατες και να μη κρύβονται πίσω από τις οδηγίες του Verheugen.

Από κεί και πέρα το θέμα είναι καθαρά κινητικό, δηλαδή θα προλάβει το προσροφημένο κυάνιο να διαλύσει τα μέταλλα από τους κόκκους (μεταλλουργία του χρυσού) και σε ποια έκταση και μέσα σε πόσο χρόνο;

Ας επανέλθουμε όμως στην πρώτη εφαρμογή του κυανίου, στον εμπλουτισμό των μεταλλευμάτων, διεργασία η οποία εφαρμόζεται εδώ και περισσότερο από 10 χρόνια στο Στρατώνι (σήμερα Μαύρες Πέτρες κάτω από τη Στρατονίκη).

Γίνεται εξόρυξη του πετρώματος (γαληνίτης, σφαλερίτης, σιδηρο/αρσενοπυρίτης και στείρα), λειοτρίβησή του και εμπλουτισμός για να ξεχωρίσει ο γαληνίτης και ο σφαλερίτης τα οποία είναι τα συμπυκνώματα προς πώληση.

Στα μπάνια του εμπλουτισμού, για να ξεχωρίσουν τα προϊόντα που αναφέρθηκαν, γίνεται προσθήκη ξανθογονικών αλάτων (ξανθάτες) και κυανιούχου νατρίου. Και τα δύο είναι βαριά περιβαλλοντικά δηλητήρια.

Οι ξανθάτες προτιμητέα προσροφώνται στους κόκκους γαληνίτη και σφαλερίτη, τους καθιστούν υδρόφοβους και με εμφύσηση αέρα οι κόκκοι αυτοί κολλημένοι στην επιφάνεια των φυσαλίδων αέρα επιπλέουν στην επιφάνεια του μπάνιου και απομακρύνονται προς πώληση. Μαζί τους, θεωρητικά τουλάχιστον, και οι ξανθάτες.

Το κυανιούχο νάτριο είναι καταβυθιστικό αντιδραστήριο, δηλαδή προτιμητέα προσροφάται στους κόκκους του σιδηρο-αρσενοπυρίτη, τους καθιστά υδρόφιλους και κατά τη διάρκεια της διεργασίας (δηλαδή μέχρι να απομακρυνθούν ο γαληνίτης και ο σφαλερίτης από την επιφάνεια του μπάνιου) τους κρατά στο εσωτερικό του μπάνιου. Μαζί με τα όποια στείρα υπάρχουν αποτελούν το απόβλητο της διεργασίας.

Είτε ως αδρομερή είτε ως χονδρομερή στείρα καταλήγουν είτε στο «Καρακόλι» είτε στη λιθογόμωση των στοών (στο απώτερο παρελθόν τα έριχναν στη θάλασσα στον κόλπο του Στρατωνίου). Από τη στιγμή αυτή αρχίζει η περιβαλλοντική δράση του κυανίου.

Όπως αναφέρθηκε παραμένει προσροφημένο στις επιφάνειες των κόκκων. Μετά από κάποιο χρόνο (πλήρως απροσδιόριστο και ισχυρά εξαρτώμενο από το περιβάλλον όπου βρίσκονται οι κόκκοι) θα προκαλέσει εκχύλιση (δηλαδή έκλυση μετάλλων στα νερά) μετάλλων και ιδιαίτερα του αρσενικού αλλά και του καδμίου.

Τονίζεται εμφατικά ότι εκχύλιση αρσενικού από πετρώματα δεν συμβαίνει στο νερό της βροχής, εάν θέλετε συμβαίνει αλλά σε ελάχιστες ποσότητες περιβαλλοντικά αποδεκτές. Ιχνη κυανίου όμως στο νερό το διαλύουν ανεξέλεγκτα.

Η απόρριψη επομένως του αρσενοπυρίτη στο «Καρακόλι» και στη λιθογόμωση ισοδυναμεί πρακτικά με ελεύθερη διάθεση του κυανίου στο περιβάλλον.

Υποκριτικά γίνεται προσθήκη τσιμέντου στο υλικό λιθογόμωσης για να «αδρανοποιήσει» το κυάνιο!!!!! Δηλαδή το τσιμέντο (10% κατά βάρος) θα κρατάει συνεκτικά τους κόκκους του αρσενοπυρίτη οπότε δεν θα γίνεται ανεξέλεγκτη έκλυση δηλητηρίων μέσα στις στοές!!!!!!!

Πρόκειται για τριτοκοσμική επιβολή του οικονομικού συμφέροντος στον αδειοδοτικό μηχανισμό (δόθηκαν βλέπετε εγκρίσεις γι’ αυτό το περιβαλλοντικό μασκαραλίκι). Τα υπόγεια νερά στο Στρατώνι είναι νερά όξινης απορροής (δηλαδή περιέχουν θειικό οξύ), έχουν pH ίσως και κάτω από την τιμή 3.

Μπορούν να μας πληροφορήσουν οι αδειοδοτήσαντες τη λιθογόμωση που στον κόσμο ολάκερο υπάρχουν αποθήκες θειικού οξέως με pH 3 και κάτω, εκτεθειμένες στο νερό της βροχής και κατασκευασμένες από τσιμέντο (και μάλιστα με περιεκτικότητα 30% κατά βάρος); Αυτό το υδατικό περιβάλλον δεν το καταστρέφει το τσιμέντο;

Tα τελευταία δέκα χρόνια λοιπόν με 250 εργάσιμες ημέρες το χρόνο έχει γίνει χρήση 250 τόνων κυανιούχου νατρίου (στα μπάνια προστίθενται 100 κιλά κυανιούχου νατρίου την ημέρα για επεξεργασία 1000 τόνων μεταλλεύματος, δηλαδή 25 τόνοι το χρόνο) οι οποίοι πρακτικά έχουν καταλήξει στη λιθογόμωση ή στο «Καρακόλι».

Με βάση τα ατομικά βάρη η ποσότητα αυτή πρακτικά ισοδυναμεί για υδατικά διαλύματα με 125 τόνους καθαρού υδροκυανίου εν δυνάμει διαθέσιμων να εκχυλίσουν αρσενικό και κάδμιο στους υπόγειους υδροφορείς. Πρόκειται για μία οικολογική βόμβα στη βόρεια Χαλκιδική και δεν ιδρώνει το αυτί κανενός.

Πριν 5 χρόνια σε Ομάδα Εργασίας του ΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας αναδείξαμε την τοξικότητα της διεργασίας και ζητήσαμε η απόθεση του αρσενοσιδηροπυρίτη να γίνεται σε ανεξάρτητο ελεγχόμενο χώρο ενώ η λιθογόμωση να γίνεται με καθαρό αδρανές υλικό από ανεξάρτητη εξόρυξη. Αλλά βλέπετε τα οικονομικά συμφέροντα (η πρότασή μας είχε κάποιο κόστος αλλά θα γλύτωναν τουλάχιστον οι υπόγειοι υδροφορείς από 60 τόνους υδροκυανίου) άλλα βούλονται!!!

Οπότε το αρσενικό άρχισε να βγάζει μύτη πρόσφατα στα υπόγεια νερά της Χαλκιδικής. Σε γεώτρηση υδροληψίας στη Μεγάλη Παναγιά ξεπέρασε τα όρια και ο Δήμος αναγκάστηκε να τη σφραγίσει. Ακούω ότι και στην Καλλικράτεια και στα Ελαιοχώρια εμφανίσθηκε αρσενικό στα υπόγεια νερά.

Τι έκαναν οι αρμόδιοι για να διαπιστώσουν εάν η παρουσία του συνδέεται με τα όσα προαναφέρθηκαν; Μπορούν εύκολα και φθηνά με χρήση κατάλληλων δεικτών να το διαπιστώσουν. Δεν το έκαναν μέχρι σήμερα αλλά ζήτησαν από τους Θεσσαλονικείς πρόσφατα 35 € ανά εξοχικό σπίτι ανά έτος για να βελτιώσουν το περιβάλλον στη Χαλκιδική !!!!! Μήπως θα καθάριζαν και τα υπόγεια νερά από το αρσενικό με τα χρήματα αυτά;

Εγώ δηλαδή προσωπικά τα πλήρωσα παρά την επιφύλαξή μου για το κυάνιο (υπέθεσα μήπως στη Νομαρχία Χαλκιδικής έχουν τη μέθοδο με το μαγικό ραβδί για να μας απαλλάξουν από το αρσενικό των νερών!!!).

Για την αδειοδότηση της λιθογόμωσης με τη μορφή που γίνεται σήμερα δεν θα έπερεπε να παραιτηθεί κάποιος από τους αρμόδιους του αδειοδοτικού μηχανισμού;

Και αφού δεν μπορούν να ελέγξουν μία τόσο μικρή (για εξορυκτικά δεδομένα) διεργασία θα ελέγξουν τον επερχόμενο Βουκεφάλα της μεταλλουργίας του χρυσού με κυάνωση, κρυμμένοι πίσω από την οδηγία Verheugen;

Ας απαντήσουν στο καίριο ερώτημα που πάει το κυάνιο που πέφτει στα μπάνια του εμπλουτισμού στο Στρατώνι; Ζητώ με απλά λόγια το ισοζύγιο εφαρμογής της ουσίας αυτής από τον αδειοδοτικό μηχανισμό (όχι από την εταιρία) για λογαριασμό της κοινωνίας ανθρώπων στη Χαλκιδική. Με την απλή μπουγάδα (δηλαδή με ξέπλυμα με καθαρό νερό) φεύγει το κυάνιο από τους κόκκους; Για αξιοπιστία βλέπετε μιλάμε.

Τι λένε όλοι αυτοί που έχουν εξοχικά σπίτια στη Χαλκιδική; Άσε δηλαδή τον κοσμάκη τοπικά που τα τρώει τα δηλητήρια.

Η θα έπρεπε εγώ να προβώ σε διεθνή δημοσίευση σε περιοδικά αυτής της κατάντιας για να ικανοποιήσω και τον κ. Σκαρπέλη;

Πηγή: Στρατονίκη - Μαντεμοχώρια

Δεν υπάρχουν σχόλια: