Μετακόμιση εκθεμάτων του αρχαιολογικού μουσείου Κομοτηνής σε Αλεξανδρούπολη και Διδυμότειχο

ΜΕΤΑΚΟΜΙΖΟΥΝ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΑΝΑΚΑΛΥΦΘΕΙ ΣΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ

Θα επιχειρηθεί η ένταξη του έργου σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα, προκειμένου να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο, ο αρχαιολογικός θησαυρός που κρύβει το μουσείο της Κομοτηνής  

Ευρήματα από τον Έβρο, τη Ροδόπη και την Ξάνθη φιλοξενεί το αρχαιολογικό μουσείο Κομοτηνής  το οποίο σχεδιάζεται να αλλάξει μορφή, ενταγμένο μάλιστα σε κάποια ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης. Όταν ολοκληρωθεί η κατασκευή του αρχαιολογικού μουσείου της Αλεξανδρούπολης, τα εκθέματα που αφορούν στον Έβρο θα μεταφερθούν εκεί. Αυτό έκανε γνωστό η αρχαιολόγος Μαρίνα Τασακλάκη στο πλαίσιο εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε το πρωί της Κυριακής στο χώρο του αρχαιολογικού μουσείου Κομοτηνής.
Συγκεκριμένα η ΙΘ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων συμμετείχε στον εορτασμό προβολής του πολυσχιδούς έργου της αρχαιολογικής υπηρεσίας που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 20 και 21 Οκτωβρίου. Για το σκοπό αυτό την Κυριακή 20 Οκτωβρίου έγινε παρουσίαση του έργου της εφορίας στις περιφερειακές ενότητες Ροδόπης και Έβρου. Σε μόλις πέντε επισκέπτες, οι αρχαιολόγοι της υπηρεσίας μίλησαν για το έργο αλλά και τον προγραμματισμό που υπάρχει στο αρχαιολογικό μουσείο. Δύο ημέρες, νωρίτερα και συγκεκριμένα το βράδυ της Παρασκευής, διοργανώθηκε μουσική βραδιά με τη συμμετοχή μαθητών του μουσικού σχολείου.

ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΤΗΚΕ ΤΟ 1976

Το 1976 εγκαινιάστηκε το αρχαιολογικό μουσείο Κομοτηνής  και οι εκθέσεις του καλύπτουν το χρονικό διάστημα από τη Νεολιθική μέχρι τη Βυζαντινή περίοδο. Η παρουσίαση των εκθεμάτων γίνεται με χρονολογική ακολουθία, χωρίς όμως τη διάσπαση των κατά τόπους ανασκαφικών συνόλων. Στόχος της έκθεσης ήταν να παρουσιαστούν επιλεγμένα και αντιπροσωπευτικά ευρήματα από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους, τα οποία μπορούν να προσφέρουν στον επισκέπτη όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την προϊστορία και την ιστορία της Θράκης του Αιγαίου. Όλα τα εκθέματα αποκαλύπτουν την σημασία της παρουσίας των Ελλήνων στο βόρειο Αιγαίο και τη δημιουργική πορεία της ελληνικής τέχνης και του ελληνικού πολιτισμού σε μια απομακρυσμένη κατά την αρχαιότητα περιοχή του βορρά. Το πιο εντυπωσιακό έκθεμα, αναμφισβήτητα, είναι η χρυσή προτομή του Σεπτιμίου Σεβήρου (193-211 μ.Χ.) την οποία κρατούσαν στερεωμένη σε κοντάρι οι imaginiferi του ρωμαϊκού στρατού. 

Το κτήριο του μουσείου είναι έργο του αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη και θεωρείται ως προς την αρχιτεκτονική του μορφή το πιο εντυπωσιακό από τα σύγχρονα κτήρια της πόλης. Χαρακτηριστικά στοιχεία του είναι η γεωμετρική διάρθρωση των όγκων και των επιφανειών του, οι ανισοϋψείς στέγες με φεγγίτες και παράθυρα, τα αίθρια, τα εσωτερικά και εξωτερικά υπόστεγα, τα παράθυρα με τους χωριστούς φεγγίτες, τα ξύλινα κουφώματα με τις μεταλλικές περσίδες, οι οροφές με τα εμφανή αποτυπώματα των ξυλοτύπων και το χαμηλό τοιχίο-φράχτης που περιβάλλει τον κήπο με τα πεύκα.

Η κυρίως έκθεση του μουσείου περιλαμβάνει αντικείμενα από προϊστορικές θέσεις (Νεολιθικές και εποχής Σιδήρου), από ελληνικές αποικίες, ιερά, ρωμαϊκούς οικισμούς και νεκροταφεία. «Το αρχαιολογικό μουσείο της Κομοτηνής όταν είχε σχεδιαστεί  και είχε υλοποιηθεί φιλοξένησε ευρήματα από όλη την Θράκη. Ήταν κατά κάποιο τρόπο ένα πανθρακικό μουσείο», ανέφερε σχετικά η κ. Τασακλάκη.

Αυτό σχεδιάζεται να αλλάξει το επόμενο διάστημα, σύμφωνα με την ίδια, καθώς, «στην επόμενη προγραμματική περίοδο έχουμε σκοπό να διατηρηθεί μία ενότητα, όχι όλο το ύφος της έκθεσης να παραμείνει ίδιο, αλλά μία ενότητα πάλι να είναι αντιπροσωπευτική των ευρημάτων της Θράκης», ανέφερε σχετικά.

Την τρέχουσα περίοδο είναι ενταγμένες πολλές από τις δραστηριότητες της εφορίας, στα περιφερειακά προγράμματα της περιφέρειας ΑΜΘ. «Το έργο της Μαρώνειας, του αρχαιολογικού χώρου της Ζώνης, της Σαμοθράκης, το αρχαιολογικό μουσείο Σαμοθράκης,  το υπό κατασκευή αρχαιολογικό μουσείο Αλεξανδρούπολης. Ετοιμαζόμαστε να υποβάλλουμε για ένταξη το μουσειολογικό -μουσειογραφικό πρόγραμμα του αρχαιολογικού μουσείου Κομοτηνής, έτσι ώστε με την περάτωση της κατασκευής να αρχίσει και η έκθεση του μουσείου Αλεξανδρούπολης».

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ

Ειδικότερα όσον αφορά στη Μαρώνεια, ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει δύο βασικές ενότητες επισκέψιμων μνημείων, την περιοχή του λιμανιού στον Άγιο Χαράλαμπο, όπου βρίσκονται μνημεία των Ρωμαϊκών και Βυζαντινών Χρόνων και την περιοχή της Καμπάνας, όπου βρίσκεται το αρχαίο θέατρο, το Ιερό του Διονύσου και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα ελληνιστικών κατοικιών, που ανέσκαψε ο αείμνηστος Ευάγγελος Πεντάζος. Στην πρώτη ενότητα έγιναν εργασίες στη Ρωμαϊκή Αγορά και το Πρόπυλο από την επίτιμο Έφορο κα. Νικολιτσα Κοκκοτάκη και τώρα αναμένεται η ένταξη της ενοποίησης στο επόμενο ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Η περιοχή του αρχαίου θεάτρου και του Ιερού έχει άμεση ανάγκη παρέμβασης, τόσο λόγω της σπουδαιότητας των μνημείων, όσο και εξαιτίας των προβλημάτων στερέωσης των τοιχοποιιών στα κτίρια του Ιερού.

Στο πλαίσιο το νέου προγράμματος επίσης ενταγμένου στο ΠΕΠ ΑΜΘ θα ολοκληρωθούν οι εργασίες αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου της Μαρώνειας το οποίο είναι το μνημείο με την μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στη Μαρώνεια και θα δημοσιευθεί το ανασκαφικό υλικό.

Στην περιοχή Καμπάνα, 200μ. περίπου βορειοδυτικά του θεάτρου, είχε κατασκευαστεί τον 4ο αι. π.Χ. κτίριο που ταυτίστηκε με τον ναό του Διονύσου. Ίσως περισσότερο γνώριμη στο κοινό είναι η μάσκα του θεού που βρέθηκε εκεί. βόρεια του ναού αποκαλύφθηκε το δεύτερο κτίριο, που είναι ένα μεγάλο ορθογώνιο οικοδόμημα. Για την προβολή και την ανάδειξη του απαιτείται η ολοκλήρωση της ανασκαφικής διερεύνησης αλλά και η συντήρηση- στερέωση των τοιχοποιιών των ήδη ανασκαμμένων τμημάτων. Οι εργασίες συντήρησης- στερέωσης που έγιναν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 στα κτίρια παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα κυρίως στα συνδετικά κονιάματα και τα επιχρίσματα των αρχαίων τοίχων καθιστώντας αναγκαία την επανασυντήρησή τους. Κοινή συνισταμένη όλων των επεμβάσεων είναι η προστασία και ανάδειξη-συντήρηση των μνημείων και η διατήρηση της ιστορικότητας του χώρου. Συμπληρωματικός στόχος είναι η σύνδεση των μνημείων, η πρόσβαση ατόμων με αναπηρία και η βελτίωση της αναγνωσιμότητάς τους από τους επισκέπτες.

ΑΡΧΑΙΑ ΣΤΡΥΜΗ
Μεταξύ των οικισμών Φαναρίου και Μαρώνειας, 25 χλμ ΝΔ της Κομοτηνής, η πεδιάδα της Ροδόπης εισχωρώντας στη θάλασσα δημιουργεί τη μοναδική χερσόνησο της θρακικής παραλίας από τη Βιστωνίδα ως τον Έβρο, τη χερσόνησο της Μολυβωτής. Στη θέση αυτή βρίσκονται τα ερείπια μιας αρχαίας πόλης, την οποία εντόπισε και ταύτισε με τη Στρύμη, τον τελευταίο προς ανατολικά εμπορικό σταθμό των Θασίων, ο καθηγητής αρχαιολογίας Γεώργιος Μπακαλάκης. Η άποψη αυτή είναι γενικά αλλά όχι ευρέως αποδεκτή. Η απουσία επιγραφών που να μαρτυρούν το όνομα της πόλης και η παρουσία πλήθους νομισμάτων της γειτονικής Μαρώνειας τόσο στην αρχαία πόλη, όσο και στην ευρύτερη περιοχή της οδήγησαν στην διατύπωση της άποψης ότι στην χερσόνησο της Μολυβωτής βρίσκονται τα λείψανα της αρχαϊκής ή κλασικής Μαρώνειας και ότι η αρχαία Στρύμη θα πρέπει να τοποθετηθεί στις ανατολικές πλαγιές του Ισμάρου στη θέση άκρα Μαρωνείας. Κατά το διάστημα 1957-1959 ο Μπακαλάκης κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες σε μια ερημική και ολότελα απομονωμένη από τον άλλο κόσμο παραλία εργάστηκε τρία καλοκαίρια..

Τη δεκαετία του 1990 ένας άλλος αρχαιολόγος το όνομα του οποίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την αρχαιολογική έρευνα στη Θράκη, θα λέγαμε με κάθε αρχαιολογικό χώρο της, ο επίτιμος σήμερα Έφορος Αρχαιοτήτων κ. Διαμαντής Τριαντάφυλλος επανέρχονται στον χώρο και ανασκάπτουν τόσο τους ταφικούς τύμβους όσο και οικιστικά σύνολα. Ο τρίτος κύκλος ανασκαφών εγκαινιάστηκε φέτος με ένα πενταετούς διάρκειας πρόγραμμα συνεργασίας της ΙΘ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων με την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών και το Πανεπιστήμιο του Princeton.

Σκοπός της ΙΘ εφορείας είναι να συνεχιστούν οι δραστηριότητες σε αυτούς τους χώρους, και, «η ένταξη του αρχαιολογικού μουσείου Κομοτηνής. Είναι ένα μουσείο του οποίου η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1975, η έκθεση του το 1980 και έκτοτε δεν έχει αλλάξει κάτι οπότε είναι επιτακτική η ανάγκη αλλαγών μέσα στο χώρο αυτό. Αλλαγών τόσο από την άποψη των εκθεμάτων γιατί έχουν προστεθεί ευρήματα  αλλά και γιατί, κάποια ευρήματα από την έκθεση θα μεταφερθούν στα μουσεία Αλεξανδρούπολης και Διδυμοτείχου». Σκοπός είναι να αναδειχθούν με τον καλύτερο τρόπο, τα μοναδικά στο είδος τους, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό ευρήματα, που φιλοξενεί το αρχαιολογικό μουσείο Κομοτηνής. Η χρυσή προτομή του Σεπτιμίου Σεβήρου, είναι ένα από αυτά τα ευρήματα τα οποία πολλές φορές δε γίνονται αντιληπτά από τον επισκέπτη, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο είναι τοποθετημένα. Αξίζει να αναφερθεί πως η ΙΘ εφορία προϊστορικών και κλασσικών αρχαιοτήτων έχει χωρική αρμοδιότητα τις περιφερειακές ενότητες Ροδόπης και Έβρου. Απασχολεί  6 αρχαιολόγους, 2 συντηρητές  και μέχρι πρότινος έναν σχεδιαστή ο οποίος ωστόσο τέθηκε σε διαθεσιμότητα.

Όλγα Τσιούλφα

Πηγή: Χρόνος