ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΧΟΥΡΧΟΥΛΗ
Ενώ στις 5/18 Οκτωβρίου 1912 η Ελλάδα εισήλθε στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο και ο Ελληνικός Στρατός διάβηκε τα ελληνοτουρκικά σύνορα εξορμώντας για την απελευθέρωση της Μακεδονίας, ο ελληνικός στόλος αποβίβασε σώματα Προσκόπων στη Χαλκιδική, και συγκεκριμένα στον κόλπο της Ιερισσού. Προφανής στόχος της κίνησης αυτής υπήρξε η κάλυψη της Θεσσαλονίκης μέσω της επέκτασης της ελληνικής στρατιωτικής παρουσίας όσο το δυνατόν πιο ανατολικά από την πόλη.
Ετσι, τις αμέσως επόμενες μέρες οι Πρόσκοποι κινήθηκαν στην ενδοχώρα της Χαλκιδικής προς την Αρναία, εκδιώκοντας τις ασθενείς τουρκικές δυνάμεις και εγκαθιστώντας ελληνικές τοπικές αρχές στα απελευθερωμένα εδάφη. Μέχρι τις 23 Οκτωβρίου/5 Νοεμβρίου η Χαλκιδική είχε εκκενωθεί από τους Οθωμανούς.
Παράλληλα, άλλο τμήμα Προσκόπων είχε κινηθεί ανατολικά. Μεταξύ 12/25 και 17/30 Οκτωβρίου απελευθερώθηκε η περιοχή του Παγγαίου Ορους έως την Αμφίπολη, ενώ η Ελευθερούπολη (Πράβι) απελευθερώθηκε (αν και αρχικά, μόνο προσωρινά) στις 27 Οκτωβρίου/9 Νοεμβρίου 1912, κατόπιν πρόσκλησης του Μητροπολίτη της πόλης Γερμανού προς το άγημα Προσκόπων που δρούσε στην περιοχή με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Δούκα Ζέρβα.
Αμέσως αφοπλίστηκαν οι μουσουλμάνοι κάτοικοι και εγκαθιδρύθηκαν ελληνικές διοικητικές αρχές στις σημαντικότερες κωμοπόλεις της περιοχής, δηλαδή την Ελευθερούπολη, τις Ελευθερές και το Ροδολίβος. Τα τμήματα Προσκόπων που στάθμευαν στην περιοχή του Παγγαίου έλαβαν επαφή με τις βουλγαρικές δυνάμεις που είχαν προελάσει από τα βορειοανατολικά? ενώ συμφωνήθηκε αμοιβαία υποστήριξη, πολύ σύντομα θα ξεσπούσαν προστριβές και αψιμαχίες ανάμεσα στις ολιγάριθμες ελληνικές δυνάμεις και τις βουλγαρικές.
Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, κι ενώ η οθωμανική αντίσταση έναντι της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Σερβίας στο χώρο της Μακεδονίας είχε στην ουσία εκλείψει, οι ελληνικές δυνάμεις αποδύθηκαν σε αγώνα δρόμου, προκειμένου να προωθηθούν βορειότερα και ανατολικότερα της μακεδονικής πρωτεύουσας, ώστε να διασφαλιστεί η κατοχή της ίδιας και όσο το δυνατόν περισσότερων εδαφών έναντι των προελαυνουσών βουλγαρικών δυνάμεων. Η Χαλκιδική εξασφαλίστηκε με την προώθηση στον Πολύγυρο, στις 2/15 Νοεμβρίου, του τάγματος Κρητών της VII Μεραρχίας Πεζικού, καθώς και με την αποβίβαση αγημάτων πεζοναυτών από τον Ελληνικό Στόλο στη χερσόνησο του Αθω την ίδια μέρα? την επομένη, οι πεζοναύτες αντικαταστάθηκαν από άλλη μονάδα της VII Μεραρχίας ΠΖ, το 20ό Σύνταγμα ΠΖ, που τότε αποτελείτο από ένα μόνο τάγμα.
Ωστόσο, πιο ανατολικά η κατάσταση εξελίχθηκε διαφορετικά. Το Γενικό Στρατηγείο δεν απέστειλε τακτικές δυνάμεις στην περιοχή πέριξ του Παγγαίου Ορους για να ενισχύσει τις ισχνές δυνάμεις των Προσκόπων και των ντόπιων ένοπλων χωρικών. Ταυτόχρονα με την απελευθέρωση της Ελευθερούπολης από το ελληνικό προσκοπικό άγημα, οι Βούλγαροι είχαν καταλάβει την Καβάλα. Διαθέτοντας τοπική υπεροχή, απέστειλαν στις 31 Οκτωβρίου/12 Νοεμβρίου 1912 ένα τμήμα των δυνάμεών τους στην Ελευθερούπολη, εκδίωξαν τους Προσκόπους και τον Δούκα Ζέρβα, κατέλυσαν τις τοπικές αρχές (πλην του δημάρχου), και εγκατέστησαν βουλγαρική διοίκηση. Αμέσως άρχισαν να καταπιέζουν τον πληθυσμό της περιοχής, κατά μεγάλη πλειοψηφία ελληνικό και μουσουλμανικό.
Η ελληνική πλευρά αντέδρασε στις αρχές Δεκεμβρίου αποστέλλοντας ουλαμό ιππικού στις Ελευθερές, ο οποίος πολύ σύντομα ενισχύθηκε από ναυτικό άγημα και διλοχία πεζικού της VII Μεραρχίας. Αρχικά εξασφαλίστηκε ο έλεγχος των Ελευθερών στο νότιο Παγγαίο και του Ροδολίβους στις βόρειες υπώρειες του όρους, ενώ κατά τις επόμενες εβδομάδες αναπτύχθηκε στην περιοχή το σύνολο της VII Μεραρχίας. Αλλά και οι Βούλγαροι είχαν συγκεντρώσει ισχυρές δυνάμεις και ενέτειναν τις προσπάθειές τους να διεισδύσουν νοτιοδυτικά και να διεκδικήσουν προτεραιότητα κατοχής από τις ελληνικές δυνάμεις.
Σύντομα ξέσπασαν οι πρώτες ένοπλες αψιμαχίες ανάμεσα σε ελληνικά και βουλγαρικά αποσπάσματα, που κατά την άνοιξη του 1913 θα κλιμακώνονταν σε πολύνεκρες συγκρούσεις. Πάντως, κατά το χειμώνα του 1912-13 οι ισχνές ακόμη ελληνικές δυνάμεις διατήρησαν τις θέσεις τους στο Παγγαίο, καλύπτοντας από ανατολικά τη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική, χάρη και στην υποστήριξη του ελληνικού στόλου. Πράγματι, ο στόλος είχε ρητή διαταγή να εμποδίσει την προώθηση των βουλγαρικών δυνάμεων στις Ελευθερές και άλλα επίκαιρα σημεία της περιφέρειας του Παγγαίου. Πολύτιμη ήταν και η συνδρομή και υποστήριξη που παρείχε το σώμα του οπλαρχηγού Δούκα Ζέρβα αλλά και πολλοί ντόπιοι κάτοικοι των χωριών πέριξ του Παγγαίου.
Πηγή: Αγγελιοφόρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου