Μυστηριώδες νέο είδος ανθρώπου;

Μια υποθετική ανασύνθεση του «πορτραίτου» των Ντενίσοβα, οι οποίοι όπως δείχνει το DNA τους διασταυρώνονταν με ένα άγνωστο είδος ανθρώπου

Το DNA των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβα δείχνει ότι οι τελευταίοι διασταυρώθηκαν με ένα άγνωστο ανθρώπινο είδος

Λαλίνα Φαφούτη

Νέα ανάγνωση της αλληλουχίας του γονιδιώματος των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβα, δυο ανθρώπινων ειδών που σήμερα έχουν εξαφανιστεί, δείχνει ότι η σεξουαλική τους ζωή ήταν κάθε άλλο παρά… πληκτική. Τα νέα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι τα δυο αυτά είδη διασταυρώνονταν τόσο μεταξύ τους όσο και με τους Homo sapiens sapiens, τους εκπροσώπους του «δικού μας» είδους. Φέρνουν όμως στο φως και μια έκπληξη, καθώς δείχνουν ότι στο ερωτικό αυτό «πάρε-δώσε» υπήρχε και ένας τέταρτος παρτενέρ, ένα είδος το οποίο αυτή τη στιγμή φαίνεται να μας είναι παντελώς άγνωστο.

Οι ειδικοί θεωρούν ότι δυο ενδεχόμενα είναι πιθανά: είτε πρόκειται για ένα νέο είδος Homo που ως τώρα αγνοούσαμε είτε έχουμε μπροστά μας τα πρώτα «απτά» δείγματα του γενετικού υλικού ενός από τα γνωστά αρχαϊκά ανθρώπινα είδη των οποίων το DNA δεν έχει διασωθεί.

Αρχαίο DNA

Τα νέα ευρήματα σχετικά με τη σεξουαλική ζωή του γένους μας πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια έρχονται από μια νέα μελέτη που διεξήγαγαν ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ σε συνεργασία με επιστήμονες του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ Εξελικτικής Ανθρωπολογίας στη Λειψία της Γερμανίας. Οι πρώτες αναλύσεις αρχαίου ανθρώπινου DNA, και συγκεκριμένα των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβα, έγιναν μόλις πέρυσι φέρνοντας επανάσταση στη μελέτη της εξελικτικής μας ιστορίας. Ένα από τα νέα στοιχεία που έφεραν στο φως ήταν ότι αυτές οι δυο ομάδες διασταυρώνονταν με τους Homo sapiens sapiens ή «ανατομικά σύγχρονους ανθρώπους», συμβάλλοντας στη γενετική ποικιλομορφία που παρατηρείται σε πολλούς συνανθρώπους μας σήμερα.

Εδειξαν επίσης ότι σήμερα το 2% του γονιδιώματος όλων των ανθρώπων που έχουν τις ρίζες τους εκτός της Αφρικής προέρχεται από τους Νεάντερταλ ενώ το 4% του γονιδιώματος ορισμένων πληθυσμών που ζουν στην Ωεκανία (όπως αυτών της Παπούα-Νέας Γουϊνέας ή των Αβοριγίνων της Αυστραλίας) προκύπτει από τη διασταύρωση των προγόνων τους με τους Ντενίσοβα, οι οποίοι έχουν πάρει το όνομά τους από τη σπηλιά της Σιβηρίας όπου ανακαλύφθηκαν κατάλοιπά τους (τα απολιθώματα που έχουν βρεθεί εκεί υπολογίζεται ότι έχουν ηλικία 30.000-50.000 ετών).

Νέα ευρήματα

Η ανάλυση τόσο παλαιού γενετικού υλικού παρουσιάζει ωστόσο τεράστιες δυσκολίες και για τον λόγο αυτό οι πρώτες μελέτες του είδους, οι οποίες βασίστηκαν σε χαμηλής ποιότητας αλληλουχίες γονιδιωμάτων, «έπασχαν» από σοβαρά περιθώρια σφάλματος και μεγάλα κενά. Η ομάδα του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ με επικεφαλής τον Ντέιβιντ Ράιχ σε συνεργασία με την ομάδα του Σβάντε Πάαμπο του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, η οποία είναι και η πρώτη που μελέτησε τα κατάλοιπα των Ντενίσοβα, προχώρησε σε πληρέστερη σύνθεση του γονιδιώματος τόσο των Ντενίσοβα όσο και των Νεάντερταλ από κατάλοιπα που βρέθηκαν στο ίδιο σπήλαιο της Σιβηρίας.

Οι πιο ολοκληρωμένες αναγνώσεις των γονιδιωμάτων δείχνουν ότι και τα δυο αυτά είδη – όπως και το δικό μας – δεν είχαν «ρατσιστικές» αναστολές στις σεξουαλικές τους συνευρέσεις. Όπως εξήγησε ο δρ Ράιχ παρουσιάζοντας τα ευρήματα σε συνέδριο της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου με θέμα το αρχαίο DNA, Νεάντερταλ, Ντενίσοβα και πρόγονοι των ανθρώπων που ζουν σήμερα στην Κίνα, στην Ανατολική Ασία και στην Ωκεανία διασταυρώνονταν μεταξύ τους. Και αυτό παρά το γεγονός ότι δεν έμοιαζαν απόλυτα. «Οι Ντενίσοβα φαίνεται ότι ήταν ακόμη πιο διαφορετικοί από τους σύγχρονους ανθρώπους από ό,τι οι Νεάντερταλ» ανέφερε χαρακτηριστικά ο ειδικός.

Το άγνωστο είδος

Ένας βασικός παράγοντας που καθορίζει αυτή τη διαφορά είναι το γεγονός ότι διασκορπισμένα τμήματα DNA που αντιστοιχούν στο 1% του γονιδιώματος των Ντενίσοβα φαίνονται να είναι πολύ παλαιότερα από τα υπόλοιπα. Αυτό, σύμφωνα με τους ειδικούς, σημαίνει ότι οι Ντενίσοβα έχουν κληρονομήσει μέρος του DNA τους από κάποιο άλλο είδος με το οποίο και διασταυρώνονταν. «Οι Ντενίσοβα έχουν καταγωγή από έναν άγνωστο αρχαίο πληθυσμό ο οποίος δεν έχει σχέση με τους Νεάντερταλ» εξήγησε ο δρ Ράιχ.

Οι ειδικοί υποθέτουν ότι ο άγνωστος αυτός πληθυσμός ενδέχεται να αποτελεί ένα ως τώρα άγνωστο είδος ανθρώπου το οποίο έζησε πριν από περισσότερα από 30.000 χρόνια στην Ασία και σήμερα έχει εξαφανιστεί. Μια άλλη ερμηνεία όμως είναι ότι ίσως βλέπουμε για πρώτη φορά τμήματα του DNA ανθρωπιδών που ήδη γνωρίζουμε αλλά ακόμη δεν είχαμε την ευκαιρία να μελετήσουμε το γενετικό υλικό τους – όπως π.χ. του Homo Heidelbergensis ή του Homo erectus.

Οποια και αν είναι η εξήγηση, γεγονός είναι ότι η παρουσίαση των ευρημάτων στο συνέδριο της Βασιλικής Εταιρείας εκτός από την έκπληξη που προκάλεσε στους συνέδρους έδωσε τροφή για νέες έρευνες και υποθέσεις στους παλαιοανθρωπολόγους. «Αυτό που αρχίζουν να υποδεικνύουν είναι ότι έχουμε μπροστά μας έναν κόσμο του τύπου του “Αρχοντα των δαχτυλιδιών” – ότι υπήρχαν πολλοί πληθυσμοί ανθρωπιδών» δήλωσε στο ειδησεογραφικό τμήμα του «Nature» ο Μαρκ Τόμας, εξελικτικός γενετιστής του University College του Λονδίνου ο οποίος παρευρέθη στο συνέδριο αλλά δεν συμμετείχε στη συγκεκριμένη μελέτη.

Πηγή: Το Βήμα