Ο Αθως από τη Μονή Κουτλουμουσίου, 1952, τέμπερα σε χαρτόνι
Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ
Ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης μονοπώλησε -και δικαίως- τις επετείους για το έτος 2013. Στο φετινό επετειακό πάνθεον όμως, υπάρχουν ονόματα συγγραφέων που πέρασαν στα ψιλά. Ενα από αυτά είναι του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη (1908-1993), ιδιόρρυθμα Βυζαντινού και ιδιότυπα μοντερνιστή. Οι φωτογραφίες του, με τα λευκά γένια και με το βλέμμα να κοιτάζει χαμογελαστά το άπειρο, μας βλέπουν από ψηλά, ακριβώς είκοσι χρόνια από το θάνατό του.
Ο γιος του, στα χνάρια του πατέρα του, ο συγγραφέας και μεταφραστής Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκης, επιμελείται τη μεγάλη αναδρομική έκθεση με περισσότερα από 350 εικαστικά έργα του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη.
Μια παράλληλη δραστηριότητα του συγγραφέα των βιβλίων «Η Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής» και «Το μυθιστόρημα της κυρίας Ερσης», στα οποία κυκλοφορεί το πνεύμα και το άρωμα της βυζαντινής εικονογραφίας.
Η αναδρομική έκθεση με τον τίτλο «Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης. Φυσικός Εκκλησιασμός 1934-1993. 3+1 Θέματα, 3 Ουρανοί» εγκαινιάζεται την Παρασκευή, 13 Δεκεμβρίου (8 μ.μ.), στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (Βίλα Καπαντζή, Βασιλίσσης Ολγας 108). Θα παραμείνει ανοιχτή έως τις 26 Ιανουαρίου 2014.
Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (δεξιά) με τον ζωγράφο Γιώργο Παραλή, το 1952, στο Αγιον Ορος
Τα έργα που θα παρουσιαστούν κατανέμονται σε τρεις χρονολογικές ενότητες (Ουρανούς):
1934 έως 1952, «Ουρανός τα εσώρουχα», 1952 έως 1967, «Ουρανός το παράθυρο», 1967 έως 1993, «Ουρανός το σπήλαιο» και σε τρία + ένα θέματα: το θήλυ, η γενέτειρα πόλη Θεσσαλονίκη, η φύση και, τέλος, το σημειωματάριο από την επίσκεψη στο Αγιον Ορος το 1952.
Ο Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκης, αίμα εξ αίματος του συγγραφέα και καλλιτέχνη και επιμελητής της αναδρομικής έκθεσης, περιγράφει το σκεπτικό και τη στόχευση του εγχειρήματος:
Τα έργα που θα παρουσιαστούν κατανέμονται σε τρεις χρονολογικές ενότητες (Ουρανούς):
1934 έως 1952, «Ουρανός τα εσώρουχα», 1952 έως 1967, «Ουρανός το παράθυρο», 1967 έως 1993, «Ουρανός το σπήλαιο» και σε τρία + ένα θέματα: το θήλυ, η γενέτειρα πόλη Θεσσαλονίκη, η φύση και, τέλος, το σημειωματάριο από την επίσκεψη στο Αγιον Ορος το 1952.
Ο Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκης, αίμα εξ αίματος του συγγραφέα και καλλιτέχνη και επιμελητής της αναδρομικής έκθεσης, περιγράφει το σκεπτικό και τη στόχευση του εγχειρήματος:
Φυσικός εκκλησιασμός, 1988, σινική μελάνη και κραγιόνια σε χαρτόνι
«Κίνηση και στάση είναι οι δύο συνιστώσες του αφηγήματος της αναδρομικής έκθεσης: κίνηση είναι η εξηντάχρονη σχεδόν διαδρομή του συγγραφέα και ζωγράφου (παι-ζωγράφου, όπως αρεσκόταν να αυτοχαρακτηρίζεται) στην τέχνη και στάση το εικοσαήμερο προσκύνημα στο Αγιον Ορος τον Ιούλιο - Αύγουστο του 1952. Πυρήνας της έκθεσης είναι η παρουσίαση του σημειωματαρίου που κράτησε ο Ν.Γ. Πεντζίκης κατά τη διάρκεια αυτού του προσκυνήματος.
Τα πενήντα φύλλα του είναι κατάγραπτα και στις δύο όψεις με σχέδια, σημειώσεις για χλωρίδα και πανίδα, αντιγραφές επιγραφών, σχόλια για τοιχογραφίες, καλόγηρους, προσκυνητές.
Πολλά από τα σχέδια χρησιμοποιήθηκαν ως αφετηρία για πίνακες που ο καλλιτέχνης ζωγράφισε κι εξέθεσε στη δεύτερη ατομική του έκθεση, τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, και πολλές από τις σημειώσεις ανακλώνται στη διάλεξη με θέμα "Προσεγγίσεις στο Αγιον Ορος", με την οποία είχε εγκαινιαστεί η έκθεση.
Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης σε βαθιά γεράματα, με τη βιβλική γενειάδα του
»Η επίσκεψη εκείνη του 1952 δεν ήταν ασφαλώς ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία, αφού ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης σε διάστημα εξήντα ετών επισκέφθηκε το Αγιον Ορος 94 φορές. Είναι όμως η τελευταία τεκμηριωμένη φορά που ο Πεντζίκης επισκέφθηκε τον Αθω όσο ασκούσε το επιτήδευμα του φαρμακοποιού και ταυτοχρόνως η πρώτη φορά που πήγε εκεί ως συνειδητοποιημένος καλλιτέχνης που έχει στο ενεργητικό του μία ατομική έκθεση και μία συμμετοχή σε ομαδική, ως συνειδητοποιημένος συγγραφέας που έχει στο ενεργητικό του τέσσερα εκδοθέντα βιβλία.
Το γεγονός που ξεχωρίζει τον Ν.Γ. Πεντζίκη από άλλους ομότεχνούς του, ζωγράφους και συγγραφείς που επισκέφθηκαν το Ορος είναι ότι εκείνοι έφτασαν στη Μοναστική Πολιτεία λίγο πολύ καταξιωμένοι, με διαμορφωμένους εκφραστικούς τρόπους και είτε κονταροχτυπήθηκαν με τους Αγιορείτες καλογήρους είτε θήτευσαν στον Αθω. Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης φτάνει στον Αθω αδιαμόρφωτος· δεν θητεύει στον Αθω, είναι θρέμμα του.
»Αρχικά, η έκθεση στο ΜΙΕΤ προέβλεπε μόνο την αυτοτελή παρουσίαση του αγιορείτικου σημειωματαρίου, με συνοδεία τεκμηριωτικού υλικού που θα αναψηλαφούσε την έκθεση του 1952, δίνοντας την ευκαιρία κάποια από τα αγιορείτικα έργα του καλλιτέχνη να αναρτηθούν ξανά μαζί, πρώτη φορά έπειτα από 61 χρόνια. Στην πορεία όμως, η έκθεση εξελίχθηκε σε αναδρομική και επεκτάθηκε σε όλη την καλλιτεχνική διαδρομή του Ν.Γ. Πεντζίκη».
Ξεναγήσεις θα πραγματοποιούνται στην έκθεση από τον ιστορικό Τέχνης Μιγκέλ Φερνάντεθ Μπελμόντε κάθε Τετάρτη στις 18.00 και κάθε Κυριακή στις 12.00, εκτός από τις ημέρες των εορτών. Για κρατήσεις στο 2310- 295171.
Πηγή: Ελευθεροτυπία
»Η επίσκεψη εκείνη του 1952 δεν ήταν ασφαλώς ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία, αφού ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης σε διάστημα εξήντα ετών επισκέφθηκε το Αγιον Ορος 94 φορές. Είναι όμως η τελευταία τεκμηριωμένη φορά που ο Πεντζίκης επισκέφθηκε τον Αθω όσο ασκούσε το επιτήδευμα του φαρμακοποιού και ταυτοχρόνως η πρώτη φορά που πήγε εκεί ως συνειδητοποιημένος καλλιτέχνης που έχει στο ενεργητικό του μία ατομική έκθεση και μία συμμετοχή σε ομαδική, ως συνειδητοποιημένος συγγραφέας που έχει στο ενεργητικό του τέσσερα εκδοθέντα βιβλία.
Το γεγονός που ξεχωρίζει τον Ν.Γ. Πεντζίκη από άλλους ομότεχνούς του, ζωγράφους και συγγραφείς που επισκέφθηκαν το Ορος είναι ότι εκείνοι έφτασαν στη Μοναστική Πολιτεία λίγο πολύ καταξιωμένοι, με διαμορφωμένους εκφραστικούς τρόπους και είτε κονταροχτυπήθηκαν με τους Αγιορείτες καλογήρους είτε θήτευσαν στον Αθω. Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης φτάνει στον Αθω αδιαμόρφωτος· δεν θητεύει στον Αθω, είναι θρέμμα του.
»Αρχικά, η έκθεση στο ΜΙΕΤ προέβλεπε μόνο την αυτοτελή παρουσίαση του αγιορείτικου σημειωματαρίου, με συνοδεία τεκμηριωτικού υλικού που θα αναψηλαφούσε την έκθεση του 1952, δίνοντας την ευκαιρία κάποια από τα αγιορείτικα έργα του καλλιτέχνη να αναρτηθούν ξανά μαζί, πρώτη φορά έπειτα από 61 χρόνια. Στην πορεία όμως, η έκθεση εξελίχθηκε σε αναδρομική και επεκτάθηκε σε όλη την καλλιτεχνική διαδρομή του Ν.Γ. Πεντζίκη».
Ξεναγήσεις θα πραγματοποιούνται στην έκθεση από τον ιστορικό Τέχνης Μιγκέλ Φερνάντεθ Μπελμόντε κάθε Τετάρτη στις 18.00 και κάθε Κυριακή στις 12.00, εκτός από τις ημέρες των εορτών. Για κρατήσεις στο 2310- 295171.
Πηγή: Ελευθεροτυπία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου