Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2010

Θεσσαλονίκη: Μια γειτονιά κάτω από τα πόδια μας


ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΙΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Ενα εντυπωσιακό ψηφιδωτό της πρώιμης παλαιοχριστιανικής περιόδου έφερε στην επιφάνεια η αρχαιολογική σκαπάνη στην ανασκαφή που πραγματοποιείται από το Μάρτιο του 2009 στο οικόπεδο επί της Βασιλέως Ηρακλείου, ιδιοκτησίας της εταιρίας «Δομοτεχνική ΑΕ».

Το ψηφιδωτό έρχεται να προστεθεί σε μία σειρά άλλων σπουδαίων ευρημάτων (δρόμος, οικίες, εργαστήρια, αποχετευτικό σύστημα, μαρμαροθετήματα, δημόσια, ιδιωτικά και θρησκευτικού χαρακτήρα κτίρια) μεταξύ των οποίων και ένα ταφικό μνημείο που πιθανολογείται πως ανήκει στην Αγία Θεοδώρα.
Με φόντο τα παραπάνω εντυπωσιακά ευρήματα σε μία από τις σημαντικότερες ανασκαφές της Θεσσαλονίκης μαίνεται μία ιδιότυπη «σύγκρουση» ανάμεσα στα συμφέροντα της ιδιοκτήτριας εταιρίας και την αναγκαιότητα προστασίας και διατήρησης των αρχαιοτήτων.

Στόχος της ιδιοκτήτριας εταιρίας -η οποία μέχρι στιγμής έχει χρηματοδοτήσει την ανασκαφή με 700.000 ευρώ- είναι η κατασκευή δύο κτιρίων κόστους 50 εκατομμυρίων ευρώ με τρία υπόγεια πάρκινγκ 60 θέσεων.

Μάλιστα, στα μέσα του Αυγούστου, με γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου αποφασίστηκε η ολοκλήρωση της ανασκαφής στις 31 Οκτωβρίου σε μία συνεδρίαση που από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως εσπευσμένη και αιφνιδιαστική, καθώς είθισται στο ΚΑΣ να καταλήγουν ολοκληρωμένες και όχι ημιτελείς ανασκαφές.

«Αν προκριθεί τελικώς η μελέτη της εταιρίας ως έχει, δε θα μείνει τίποτε όρθιο. Για την κατασκευή των υπόγειων πάρκινγκ θα χρειαστεί να γίνει όρυγμα με αποτέλεσμα την ολική καταστροφή δύο οικοδομικών τετραγώνων, ενός δρόμου και όλων των κτισμάτων που περικλείονται», εξηγεί στον «ΑτΚ» η προϊσταμένη της 9ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Μελίνα Παϊσίδου.

Η εισήγηση της 9ης ΕΒΑ

Σύμφωνα με πληροφορίες, η εισήγηση της 9ης ΕΒΑ προς το ΚΑΣ θα είναι η κατασκευή ενός μόνον υπόγειου πάρκινγκ και η μεταφορά των υπολοίπων σε κάποιον από τους ισόγειους χώρους, προκειμένου να μειωθεί το μέγεθος της ζημίας και να διασωθούν όσο το δυνατόν περισσότερα ευρήματα. «Θα χρειαστεί να κάνουμε και οι δύο πλευρές αμοιβαίες υποχωρήσεις.

Αναγνωρίζουμε ότι η εταιρία έχει δαπανήσει αρκετά χρήματα μέχρι στιγμής και ότι στη συγκεκριμένη ανασκαφή συγκρούεται η ατομική περιουσία, η οποία προστατεύεται συνταγματικά, με την προστασία των αρχαιοτήτων, η οποία επίσης είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη», συμπληρώνει η ίδια.

Πάντως, η ανασκαφή συνεχίζεται με γοργούς ρυθμούς, καθώς σε περίπου ένα μήνα εκπνέει το περιθώριο για την ολοκλήρωσή της, αν και, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της προϊσταμένης, θα χρειαζόταν ακόμη τέσσερις μήνες εργασιών στο οικόπεδο.

Το έργο

Στο μεταξύ, η πλευρά της ιδιοκτήτριας εταιρίας δηλώνει έτοιμη να «μπει» στο οικόπεδο από τις αρχές Νοεμβρίου. «Από το ίδιο το ΚΑΣ έχουμε την εκτίμηση πως το ακίνητο θα μας αποδοθεί μετά το τέλος του Οκτωβρίου, οπότε και σχεδιάζουμε να ξεκινήσουμε τις εργασίες που θα διαρκέσουν περίπου δύο χρόνια», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της «Δομοτεχνικής ΑΕ», Ευθύμιος Αλεξόπουλος, σημειώνοντας πως δεν είναι αρμοδιότητα της εταιρίας να σχολιάζει τις αποφάσεις μίας υπηρεσίας του υπουργείου Πολιτισμού.

Σύμφωνα με την υπάρχουσα μελέτη, στο οικόπεδο σχεδιάζεται η ανέγερση δύο δίδυμων βιοκλιματικών κτιρίων μικτών χρήσεων (εμπορικά καταστήματα και κατοικίες) συνολικού κόστους 50 εκατομμυρίων ευρώ. Ειδικότερα, θα κατασκευαστούν, μεταξύ άλλων, διώροφα διαμερίσματα, εργονομικά στούντιο, κατοικίες με ιδιωτικές πισίνες, φυτεμένες όψεις και βεράντες πράσινου, roof gardens - φυτεμένα δώματα, ιδιωτικό γυμναστήριο και τρία υπόγεια πάρκινγκ χωρητικότητας 60 θέσεων.

Αναφορικά με τα εν λόγω πάρκινγκ ο κ. Αλεξόπουλος σχολίασε πως «περιμένουμε τις εισηγήσεις των αρμοδίων οργάνων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα χειριστούμε τα αρχαία».

Τα ευρήματα

Αξίζει να σημειωθεί πως η ανασκαφή, η οποία μετράει περίπου 19 μήνες, έχει φέρει μέχρι στιγμής στο φως μία ολόκληρη γειτονιά της βυζαντινής Θεσσαλονίκης με τον κεντρικό δρόμο, τα σπίτια εκατέρωθέν του, τα καταστήματά του, τα εργαστήριά του κ.λπ.

Αν και έχουν εντοπιστεί ιδιαίτερα σημαντικά κτίσματα, ακόμη δεν έχει ταυτιστεί, αν πρόκειται για δημόσια κτίσματα ή ιδιωτικές επαύλεις. Από τα πλέον σημαντικά ευρήματα είναι το ψηφιδωτό που χρονολογείται στα πρώιμα παλαιοχριστιανικά χρόνια και από το οποίο σώζονται στην κεντρική παράσταση τα πόδια μιας ανδρικής μορφής σε κίνηση και φυτικός διάκοσμος.

Πλαισιώνεται εναλλάξ από μαιάνδρους και απεικονίσεις πουλιών (παγόνι κ.λπ.). Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, η χρήση των κτιρίων ξεκινάει τον 4ο αιώνα μ. Χ. Γύρω στον 6ο αιώνα μ. Χ. εικάζεται ότι μία μεγάλη καταστροφή αλλάζει τη χρήση του χώρου. Τεκμήριο αποτελούν οι τοιχογραφίες και ένας μεγάλος καμαροσκεπής χώρος που βρέθηκε και ο οποίος πιθανότατα συνδεόταν με το οστεοφυλάκιο της μονής της Αγίας Θεοδώρας.

Από το ΚΑΣ η τελευταία λέξη

Την τελευταία λέξη αναφορικά με το μέλλον των ευρημάτων και την κατασκευή των κτιρίων θα την πει το ίδιο το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Η επίσημη απάντηση, πάντως, κατόπιν επικοινωνίας του «ΑτΚ», ήταν πως «το ΚΑΣ γνωμοδότησε για συνέχιση της ανασκαφής μέχρι το τέλος του Οκτώβρη. Εφόσον ολοκληρωθεί η ανασκαφή, το θέμα θα επανεισαχθεί στο ΚΑΣ, το οποίο θα γνωμοδοτήσει για το θέμα της δυνατότητας ή μη κατασκευής της οικοδομής, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 3028/02».

Πηγή: Αγγελιοφόρος

Δεν υπάρχουν σχόλια: